Skowronik piaskowy[4] (Ammomanes deserti) – gatunek małego ptaka z rodziny skowronków (Alaudidae). Nie jest zagrożony wyginięciem.

Skowronik piaskowy
Ammomanes deserti[1]
(Lichtenstein, 1823)
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

wróblowe

Podrząd

śpiewające

Rodzina

skowronki

Rodzaj

Ammomanes

Gatunek

skowronik piaskowy

Synonimy
  • Alauda deserti Lichtenstein, 1823[2]
Podgatunki

zobacz opis w tekście

Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3]

Zasięg występowania
Mapa występowania

Występowanie i biotop

edytuj

Występuje na rozległym obszarze północnej połowy Afryki oraz od Bliskiego Wschodu po Azję Środkową i północno-zachodnie Indie[3]. Zamieszkuje otwarte pustynne tereny, często pagórkowate lub skaliste, a także zbocza gór z gołoborzami[5].

Morfologia

edytuj

Długość ciała 15–16,5 cm[5]. Upierzenie ciemnobrązowe, jaśniejsze wokół oczu i na gardle z rudym brzuchem i ogonem[6]. Dziób jasny, nogi szare[6]. Występują różnice w intensywności koloru upierzenia w zależności od podgatunku[6]. Brak dymorfizmu płciowego[6].

Ekologia i zachowanie

edytuj
 
Jaja z kolekcji muzealnej

Tryb życia

edytuj

Ptak osiadły, spotykany zazwyczaj pojedynczo lub w niewielkich grupach[6][5]. Prowadzi skryty tryb życia, lecz jest zwykle niepłochliwy[5]. Spotykany także na terenach oddalonych o około 6 km od najbliższego źródła wody[6].

Pożywienie

edytuj

Pokarm stanowią nasiona, części roślin oraz bezkręgowce[6].

W okresie lęgowym, który rozpoczyna się w marcu, zarówno samiec jak i samica zbierają materiał roślinny do budowy gniazda[6]. Samica samotnie wysiaduje 2–3 białe jaja z ciemnymi plamkami, w gnieździe umieszczonym na ziemi wśród kamieni[6]. Młode opuszczają gniazdo, początkowo niezdolne w pełni do lotu i pozostają z rodzicami jeszcze przez pewien czas[6].

Status i ochrona

edytuj

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje skowronika piaskowego za gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku. Liczebność światowej populacji nie została oszacowana, ale jej trend uznawany jest za wzrostowy ze względu na zaobserwowane poszerzanie zasięgu występowania[3].

Podgatunki

edytuj

Opisano ponad 30 podgatunków A. deserti, jednak niektóre nie są obecnie uznawane[2]. Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny (IOC) wyróżnia 22 podgatunki[7]:

  • A. d. payni E. Hartert, 1924 – południowe Maroko, południowo-zachodnia Algieria
  • A. d. algeriensis Sharpe, 1890 – północna Algieria, Tunezja, północno-zachodnia Libia i północno-zachodni Czad
  • A. d. whitakeri E. Hartert, 1911 – południowo-wschodnia Algieria i południowo-zachodnia Libia
  • A. d. mya E. Hartert, 1912 – środkowa Algieria
  • A. d. geyri E. Hartert, 1924Mauretania do południowej Algierii i północno-zachodniego Nigru
  • A. d. kollmannspergeri Niethammer, 1955 – północno-wschodni Czad i zachodni Sudan
  • A. d. deserti (Lichtenstein, 1823) – wschodni Egipt do północnego Sudanu
  • A. d. erythrochroa Reichenow, 1904 – zachodni Czad do środkowego Sudanu
  • A. d. isabellina (Temminck, 1823) – północny Egipt do południowej Turcji, Syrii i środkowego Półwyspu Arabskiego oraz północny i południowo-zachodni Irak; obejmuje proponowany podgatunek coxi
  • A. d. samharensis Shelley, 1902 – północno-wschodni Sudan, Erytrea i południowy Półwysep Arabski
  • A. d. taimuri Meyer de Schauensee & Ripley, 1953 – północny Oman i Zjednoczone Emiraty Arabskie
  • A. d. assabensis Salvadori, 1902 – południowa Erytrea, Etiopia i północno-zachodnia Somalia
  • A. d. akeleyi D.G. Elliot, 1897 – północna Somalia
  • A. d. azizi Ticehurst & Cheesman, 1924 – wschodnio-środkowy Półwysep Arabski
  • A. d. saturata Ogilvie-Grant, 1900 – południowy Półwysep Arabski
  • A. d. insularis Ripley, 1951Bahrajn
  • A. d. annae R. Meinertzhagen, 1923Jordania i południowa Syria
  • A. d. cheesmani R. Meinertzhagen, 1923 – wschodni Irak i zachodni Iran
  • A. d. parvirostris E. Hartert, 1890 – północno-wschodni Iran i zachodni Turkmenistan
  • A. d. orientalis Zarudny & Loudon, 1904 – północno-wschodni Iran, północny Afganistan, południowy Turkmenistan, południowy Uzbekistan i południowy Tadżykistan
  • A. d. iranica Zarudny, 1911 – środkowy, południowy i wschodni Iran do południowego Afganistanu i zachodniego Pakistanu; obejmuje proponowany podgatunek darica
  • A. d. phoenicuroides (Blyth, 1853) – południowo-wschodni Afganistan, wschodni Pakistan i północno-zachodnie Indie

Przypisy

edytuj
  1. Ammomanes deserti, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. a b Desert Lark (Ammomanes deserti). IBC: The Internet Bird Collection. [dostęp 2021-05-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-17)]. (ang.).
  3. a b c Ammomanes deserti, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  4. Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Alaudidae Vigors, 1825 - skowronki - Larks (wersja: 2020-11-17). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-05-23].
  5. a b c d Lars Svensson, Przewodnik Collinsa. Ptaki, Bielsko-Biała: MULTICO, 2021, s. 252, ISBN 978-83-7763-530-8 (pol.).
  6. a b c d e f g h i j David Alderton, Encyklopedia ptaków świata, Warszawa: Wydawnictwo Dragon, 2020, s. 324, ISBN 978-83-8172-650-4 (pol.).
  7. F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Nicators, Bearded Reedling, larks. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-05-23]. (ang.).

Linki zewnętrzne

edytuj