Smogóry (województwo lubuskie)

wieś w województwie lubuskim

Smogóry (niem. Schmagorei, Treuhofen) – wieś w Polsce położona w województwie lubuskim, w powiecie słubickim, w gminie Ośno Lubuskie.

Smogóry
wieś
Ilustracja
Fragment wsi
Państwo

 Polska

Województwo

 lubuskie

Powiat

słubicki

Gmina

Ośno Lubuskie

Liczba ludności (2011)

683[2]

Strefa numeracyjna

95

Kod pocztowy

69-214[3]

Tablice rejestracyjne

FSL

SIMC

0185413

Położenie na mapie gminy Ośno Lubuskie
Mapa konturowa gminy Ośno Lubuskie, po prawej znajduje się punkt z opisem „Smogóry”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po lewej znajduje się punkt z opisem „Smogóry”
Położenie na mapie województwa lubuskiego
Mapa konturowa województwa lubuskiego, po lewej znajduje się punkt z opisem „Smogóry”
Położenie na mapie powiatu słubickiego
Mapa konturowa powiatu słubickiego, u góry po prawej znajduje się punkt z opisem „Smogóry”
Ziemia52°26′22″N 14°59′54″E/52,439444 14,998333[1]

Miejscowość położona jest przy drodze lokalnej Radachów – Smogóry – Lubień, w pobliżu drogi wojewódzkiej nr 137.

Historia

edytuj

Najstarsze wzmianki o wsi pochodzą z 1405 r., kiedy istniała już parafia i kościół. Jednak osada jest prawdopodobnie dużo starsza i była założona przez plemię Lubuszan. Wieś początkowo nazywała się – Schmagorei co w języku łużyckim oznacza osadę nad torfowiskiem.

W Smogórach funkcjonowała podziemna kopalnia węgla brunatnego, w latach 1860–1945 pod nazwą Oskar, a następnie do 1961 r. jako kopalnia Smogóry, we wsi znajdowała się także fabryka brykietów[4]. Zachowały się ruiny XVIII-wiecznego pałacu (przebudowanego w drugiej połowie XIX w.) oraz parku z fontanną i stawem. Kościół gotycki oraz oddalony o 600 m., duży cmentarz parafialny z resztkami nagrobków ewangelickich.

Dawniej we wsi znajdowała się piekarnia, restauracja, urząd pocztowy i stacja kolejowa. Stał też pomnik żołnierzy z I wojny światowej. We wsi znajdują się dwa budynki szkół (tysiąclatka i przedwojenny, przerobiony na plebanię). Wieś została rozbudowana w latach 30. i 80. XX w.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa gorzowskiego.

Zabytki

edytuj

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisany jest[5]:

  • kościół filialny pod wezwaniem Najświętszego Serca Jezusa, murowano-drewniany, gotycki z XV wieku, 1702 roku. W XVI wieku podczas reformacji przechodzi w ręce protestantów. Kościół w XIX wieku przebudowany. Od 1945 roku rzymskokatolicki

inne zabytki:

  • pałac z XVIII wieku.

W miejscowości działa piłkarski Klub Sportowy „Smogórzanka” Smogóry, który przez długi okres był rezerwami Spójni Ośno Lubuskie. Klub został założony w 1960 roku i występuje w B-klasie[6].

Przypisy

edytuj
  1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 125191
  2. Wieś Smogóry w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-07-20], liczba ludności na podstawie danych GUS.
  3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1181 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  4. Agnieszka Gontaszewska, Kopalnia węgla brunatnego Oskar w Smogórach (Ziemia Lubuska), „Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego Tom 466”, 2016.
  5. Rejestr zabytków nieruchomych woj. lubuskiego - stan na 31.12.2012 r.. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 56. [dostęp 2013-02-04].
  6. Spójnia III Smogóry

Bibliografia

edytuj
  • Lewczuk J., Skaziński B. i inni, Zabytki północnej części województwa lubuskiego, Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Zielonej Górze, 2004, str. 147