Czaszołka pospolita
Czaszołka pospolita (Patella vulgata) – gatunek średniej wielkości morskiego ślimaka z rodziny Patellidae, typowy dla rodzaju czaszołka (Patella). Występuje w strefie pływów i strefie oprysku w Atlantyku od Norwegii do Hiszpanii oraz w Morzu Śródziemnym.
| Patella vulgata | |||
| Linnaeus, 1758[2] | |||
 Grupa osobników czaszołki pospolitej (Patella vulgata) na skałach w strefie pływów. | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Rząd | |||
| Nadrodzina | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
Patella vulgata | ||
| Synonimy | |||
| |||
Etymologia nazwy edytuj
Nazwa rodzaju wynika z podobieństwa muszli do czarki (patella łac. – czara ofiarna, misa[3]), epitet gatunkowy ((vulgata łac. – rozpowszechniona)[3]) odnosi się do pospolitego, masowego występowania tego gatunku.
Cechy morfologiczne edytuj
Wielkość muszli: długość 20–60 mm. Muszla grubościenna, niska lub wysoka, zależnie od siedliska (intensywności falowania), ma kształt czareczkowaty. Wierzchołek położony centralnie. Zewnętrzna powierzchnia muszli z grubymi, promienistymi żeberkami (choć niektóre osobniki mogą mieć muszle prawie gładkie), o barwie od brudnobiałej do oliwkowej lub brązowo-zielonkawej. Brzeg muszli nieregularnie, płytko pofalowany. Wewnętrzna strona muszli z perłowym połyskiem, żółtawe lub białawe, z zaznaczoną białą, podkowiastą powierzchnią przyczepu mięśnia. Gatunek polimorficzny, cechuje go duże zróżnicowanie rozmiarów, ornamentacji, kolorów[1].
Występowanie edytuj
Przedstawiciele rodziny występują pospolicie w Atlantyku, od Norwegii do Hiszpanii oraz w Morzu Śródziemnym[1].
Biologia i ekologia edytuj
Zajmowane siedliska edytuj
Żyją w strefie pływów, a także w strefie oprysku. Najliczniej spotykane na podłożach skalistych. Podczas odpływu nie cofają się z wodą, lecz silnie przywierają do skał, gromadząc pomiędzy muszlą i płaszczem a podłożem zapas wody, który umożliwia im doczekanie przypływu[4].
Odżywianie edytuj
Roślinożercy, zdrapywacze, rozdrabniacze – żywią się trawami morskimi, glonami, peryfitonem[1].
Rozmnażanie edytuj
Rozdzielnopłciowe, po osiągnięciu dojrzałości płciowej (około 9 miesiąca życia) funkcjonują początkowo jako samce, w 2-3 roku życia u większości osobników następuje zmiana płci na żeńską. Okres rozrodczy: jesień (od października do grudnia). Zapłodnienie zewnętrzne. Rozwój złożony, z larwą swobodnie pływającą. Długość życia: do 10-20 lat[5][6].
Ciekawostki edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d Wąsowski R. 2000. Przewodnik: Muszle. Multico Oficyna Wydawnicza Sp. Z o.o., Warszawa, ISBN 83-7073-250-X, s. 67.
- ↑ Linnaeus C. 1758. Systema Naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Vermes. Testacea: 700-781. Holmiae. (Salvius) str. 782.
- ↑ a b Kumaniecki K. 1975. Słownik łacińsko-polski. PWN Warszawa, s. 546.
- ↑ Umiński, T. 1986. Zwierzęta i oceany. WSziP, Warszawa, ISBN 83-02-02680-8. s. 62–63 i 70.
- ↑ Smith, F. 1935. „The Development of Patella vulgata”. Philosophical Transactions of the Royal Society of London. Series B, Biological Sciences 225: 95–125.
- ↑ British Seafishing, dostęp 6 kwietnia 2014.
- ↑ Deliciously Portugal, dostęp 6 kwietnia 2014. deliciouslyportugal.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-04-08)]..
Bibliografia edytuj
- Wąsowski R. 2000. Przewodnik: Muszle. Multico Oficyna Wydawnicza Sp. Z o.o., Warszawa, ISBN 83-7073-250-X, s. 336.
Linki zewnętrzne edytuj
- Patella vulgata w bazie AnimalBase Uniwersytet w Getyndze, dostęp: 5 kwietnia 2014.
- Patella vulgata w bazie NCBI dostęp: 5 kwietnia 2014
- Patella vulgata w WoRMS World Register of Marine Species, dostęp: 5 kwietnia 2014.
- Patella vulgata w EOL Encyclopedia of Life, dostęp 6 kwietnia 2014