Dzięciolik ziemny
Dzięciolik ziemny[5], dzięcioł ziemny[6] (Geocolaptes olivaceus) – gatunek średniej wielkości naziemnego ptaka z rodziny dzięciołowatych (Picidae), występujący w Afryce Południowej. Jest bliski zagrożenia wyginięciem.
| Geocolaptes olivaceus[1] | |||
| (J.F. Gmelin, 1788) | |||
 Samiec i samica na grafice z 1911 roku | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Nadrodzina | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj |
Geocolaptes | ||
| Gatunek |
dzięciolik ziemny | ||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4] | |||
 | |||
Systematyka edytuj
Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1788 roku niemiecki zoolog Johann Friedrich Gmelin w 13. edycji Systema Naturae. Autor nadał mu nazwę Picus olivaceus, a jako miejsce typowe wskazał Przylądek Dobrej Nadziei[3][7]. Obecnie gatunek umieszczany jest w rodzaju Geocolaptes, którego jest jedynym przedstawicielem[5][8].
Jest to gatunek monotypowy[8]. Opisano podgatunki theresae, petrobates i prometheus, ale nie są one uznawane[3].
Morfologia edytuj
Długość ciała 22–30 cm; masa ciała 105–134 g[2]. Szary kaptur, różowobiałe tęczówki i ciemny pasek policzkowy u samca. Wierzch ciała ciemnozielonkawobrązowy z prążkami i małymi jasnymi plamkami. Brzuch szkarłatny, pierś różowo-czerwona. W locie widoczny czerwony kuper.
Zasięg, środowisko edytuj
Południowe rejony Afryki – RPA, Lesotho i Eswatini[4]. Pospolity na stosunkowo otwartych trawiastych lub skalistych wyżynach, aż do 2100 m n.p.m. Osiadły lub koczujący.
Zachowanie edytuj
Żyje w parach lub małych stadach, żerując na ziemi.
Status edytuj
IUCN od 2017 roku uznaje dzięciolika ziemnego za gatunek bliski zagrożenia (NT, Near Threatened); wcześniej, od 2000 roku klasyfikowano go jako gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern), od 1994 jako gatunek bliski zagrożenia, a od 1988 jako gatunek najmniejszej troski. Liczebność populacji nie została oszacowana, ale ptak ten opisywany jest jako pospolity w większości zasięgu występowania. BirdLife International uznaje trend liczebności populacji za spadkowy[4][9].
Przypisy edytuj
- ↑ Geocolaptes olivaceus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b Winkler, H., Christie, D.A., Kirwan, G.M. & Sharpe, C.J.: Ground Woodpecker (Geocolaptes olivaceus). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. 2019. [dostęp 2019-12-11].
- ↑ a b c d e f D. Lepage: Ground Woodpecker Geocolaptes olivaceus. [w:] Avibase [on-line]. [dostęp 2023-04-23]. (ang.).
- ↑ a b c Geocolaptes olivaceus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ a b Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Picini Leach, 1820 (Wersja: 2023-04-08). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2023-04-22].
- ↑ P. Mielczarek & W. Cichocki. Polskie nazewnictwo ptaków świata. „Notatki Ornitologiczne”. Tom 40. Zeszyt specjalny, s. 181, 1999.
- ↑ J.F. Gmelin, Caroli a Linné Systema naturae per regna tria naturae: secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis, wyd. 13, t. 1 cz. 1, Lipsiae 1788, s. 431 (łac.).
- ↑ a b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v13.1). [dostęp 2023-04-23]. (ang.).
- ↑ Species factsheet: Geocolaptes olivaceus. BirdLife International, 2021. [dostęp 2021-07-20]. (ang.).
Bibliografia edytuj
- Andrew Gosler: Atlas ptaków świata. Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2000. ISBN 83-7073-059-0.
Linki zewnętrzne edytuj
- Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).