William Swainson (ur. 8 października 1789 w Londynie; zm. 6 grudnia 1855 w Fern Grove, posiadłości w dolinie rzeki Hutt (Nowa Zelandia)) – angielski ornitolog, zoolog i artysta.

William Swainson

Swainson zainteresował się przyrodą, studiując zbiory muszli i owadów swojego ojca. Po zaciągnięciu do brytyjskiego wojska ekspedycyjnego w 1806, znalazł się na Malcie i Sycylii, gdzie mógł studiować tamtejszą florę i faunę. W 1815 ze względów zdrowotnych powrócił do Anglii. Rok później został zaproszony do Linnean Society of London (Stowarzyszenia Linneusza), najstarszego istniejącego stowarzyszenia naukowego w dziedzinie przyrody. Następnie wyruszył w podróż do Brazylii, gdzie poświęcił czas badaniom tamtejszych zwierząt. W 1818 wrócił do Anglii wraz ze zbiorem obejmującym ponad 20 000 owadów, 1 200 roślin, 760 ptaków, jak i szkice 120 ryb. Jego przyjaciel William Elford Leach, który był dyrektorem oddziału zoologii Muzeum Brytyjskiego, zachwycił się talentem artystycznym Swainsona i zachęcił go do używania litografii w celu zilustrowania książki Zoological Illustrations (1820-23). W 1820 William Swainson został członkiem Royal Society[1].

Klasyfikacja Quinarian ptaków autorstwa Williama Swainsona
Litografia Williama Swainsona przedstawiająca szkarłatkę królewską (Alisterus scapularis)

W kolejnych latach Swainson napisał wiele książek, z których najbardziej wpływową była druga część Fauna Boreali-Americana (1831), którą wydał wraz z Johnem Richardsonem. Jako zwolennik systemu Quinarian w klasyfikacji biologicznej, którą stosował w swojej klasyfikacji ptaków, a która wkrótce okazała się naukowo bezpodstawną, stracił wkrótce reputację w kręgach zoologów[2].

W 1841 wyemigrował do Nowej Zelandii, aby zostać farmerem, jednak nie powiodło mu się ze względu na konflikt między tubylczymi Maorysami a brytyjskimi osadnikami zwany Hutt Valley Campaign (Kampanią w Dolinie Hutt). Maorysi rościli sobie prawo do ziemi jego posiadłości, którą nabył od New Zealand Company. W 1851 popłynął do Australii, gdzie przejął pozycję eksperta od botaniki w administracji stanu Wiktoria. Jednak i ta praca nie przyniosła mu sukcesu, gdyż brakowało mu wiedzy o botanice. Wrócił więc w 1855 do Nowej Zelandii, gdzie wkrótce potem zmarł w swojej posiadłości[3].

Spuścizna zoologiczna Swainsona

edytuj

Swainson opisał wiele rodzin ptaków, m.in. jemiołuszkowate (Bombycillidae), strzyżyki (Troglodytidae), fletówki (Pachycephalidae) (w 1831), hoacyny (rodzinę - Opisthocomidae i rząd - Opisthocomiformes), wireonkowate (Vireonidae) i miodowody (Indicatoridae) (w 1837) oraz ponad 130 gatunków ptaków, m.in.: czyża czerwonego (Carduelis cucullata) (1820), zapylaka białosternego (Campylopterus ensipennis) (1822), węglarza czarnego (Pyriglena atra) (1825), wilgowrona cienkodziobego (Quiscalus palustris) (1827), czy brzytwodzióba indyjskiego (Rynchops albicollis) (1838).

Na cześć Swainsona jego imieniem nazwano też kilka gatunków ptaków:

oraz kilka podgatunków:

Ponadto angielska nazwa drozdka okularowego (Catharus ustulatus brzmi Swainson's Thrush, a francuska nazwa podgatunku (Trichoglossus haematodus moluccanus) lorysy górskiej (Trichoglossus haematodus) – Loriquet de Swainson.

Imię Swainsona nosi też kilka gatunków ssaków i owadów, m.in. Antechinus swainsonii (ssak z rodziny niełazowatych), czy Euploea swainson (motyl z Indonezji i Filipin).

Wybrane publikacje Swainsona

edytuj
Ptaki nazwane na cześć Swainsona
 
Myszołów preriowy (Buteo swainsoni)
 
Lasówka bura (Limnothlypis swainsonii)
 
Drozdek okularowy (Catharus ustulatus ang. Swainson's Thrush)
 
Księżniczka tarczowa (Polytelis swainsonii)


Z tym tematem związana jest kategoria: Taksony opisane przez Williama Swainsona.

Przypisy

edytuj
  1. Rekomendacja przyjęcia do stowarzyszenia, (ang.), [dostęp 30.01.2008].
  2. O’Hara, Robert J. (1988): Diagrammatic classifications of birds, 1819–1901: views of the natural system in 19th-century British ornithology. Pp. 2746–2759 w: Acta XIX Congressus Internationalis Ornithologici (H. Ouellet, ed.). Ottawa, National Museum of Natural Sciences, Cały artykuł, (ang.), [dostęp 30.01.2008].
  3. Encyklopedia Nowej Zelandii z 1966, (ang.), [dostęp 30.01.2008].