Filip Lotaryński
Filip Lotaryński, Chevalier de Lorraine – Kawaler Lotaryński (ur. 1643, zm. 8 grudnia 1702) – francuski arystokrata z rodu Gwizjuszy – linii bocznej panującej w ówczesnym księstwie Lotaryngii dynastii z Vaudémont. Kawaler Lotaryński był kochankiem Filipa, księcia Orleanu, brata króla Francji Ludwika XIV.
| |
| Rodzina | |
|---|---|
| Data urodzenia |
1643 |
| Data i miejsce śmierci | |
| Ojciec |
Henryk Lotaryński |
| Matka |
Marguerite Philippe du Cambout |
Życiorys edytuj
Filip Lotaryński był drugim dzieckiem hrabiego i hrabiny Harcourt. Jego ojciec, Henryk Lotaryński został hrabią Harcourt w 1605 roku mając cztery lata i przez całe życie był Wielkim Koniuszym Francji - ta prestiżowa i dziedziczna godność polegała na organizowaniu podróży króla i dworu oraz na ich zaopatrzeniu i zakwaterowaniu; pozycja ta ułatwiała dostęp do króla i była powodem do zazdrości.[2] Matka Filipa pochodziła ze starego szlacheckiego rodu Cambout, który wywodził się z pierwszych książąt Bretanii.
Najstarszy brat kawalera Lotaryńskiego Ludwik, hrabia Armagnac był mężem Katarzyny de Neufville, najmłodszej córki Nicolasa de Neufville de Villeroy, wychowawcy młodego Ludwika XIV, i siostry Franciszka de Neufville de Villeroy, który był wychowawcą Ludwika XV i podobnie jak ojciec Marszałkiem Francji.
Filip Lotaryński jeszcze jako pięciolatek został opatem Saint-Pierre w diecezji Chartres.
Filip miał być tak piękny jak anioł - pochlebna opinia o jego wyglądzie zewnętrznym ma odbicie w ówczesnych pamiętnikach i diariuszach dworskich. Miał on zostać kochankiem Monsieur w 1658 roku, kiedy to mieszkał w Palais-Royal na dworze przebywających tam na dobrowolnym wygnaniu księżniczki angielskiej Henrietty Anny i jej matki, królowej Henrietty Marii. Znajdowały się we Francji z powodu wojny domowej, której ofiarą był ich mąż i ojciec Karol ścięty 30 stycznia 1649. Angielska rodzina królewska w pośpiechu opuściła Anglię i schroniła się we Francji, gdzie została przyjęta przez ówczesną regentkę Annę Austriaczkę i wszechwładnego wówczas kardynała Mazarin, którzy wyznaczyli uciekinierom pensję i Palais-Royal na dom.
... król zwrócił się do kawalera Lotaryńskiego, który niepodzielnie rządził księciem Orleańskim. Miał on twarz uroczą, a książę nie miał gustu do kobiet i wcale się z tym nie krył. A postąpił tak ponieważ kawaler Lotaryński w kilka lat faktycznie stał się jego panem i pozostał nim przez całe swoje życie księcia Orleańskiego.
Kawaler Lotaryński przebywał z Henriettą Anną niemal do jej śmierci - wkrótce angielska księżniczka poślubiła Monsieur w 1661 roku podczas ceremonii zaślubin w Palais-Royal. Przez cały czas małżeństwa, jak i na długo przed nim książę Orleański miał kilka romansów z dobrze urodzonymi szlachcicami, ale to właśnie jego związek z Filipem Lotaryńskim trwał najdłużej i był przedmiotem plotek na dworze. w 1670 roku, Henrietta Anne zmarła nieoczekiwanie w pałacu Saint-Cloud, a kawaler Lotaryński był podejrzewany o zamordowanie księżnej, chociaż autopsja wykazała, że powodem śmierci było zapalenie otrzewnej wywołane przez wrzód.[4]
Monsieur miał nawet powiedzieć swojej żonie, że nie będzie mógł jej kochać bez zgody Lotaryńczyka.
Henrietta Anna była niezwykle zazdrosna o kochanka męża i małżeństwo księstwa Orleanu było nieszczęśliwe. W styczniu 1670 roku wymogła na królu uwięzienie kawalera Lotaryńskiego najpierw w okolicach Lyonu, później w śródziemnomorskiej fortecy na zamek d'If, po czym wygnano go do Rzymu. W lutym następnego roku na skutek protestów i próśb królewskiego brata powrócił na dwór.
Książę Orleański ożenił się ponownie w 1671 roku z Elżbietą Charlottą, córką elektora Karola Ludwika i Charlotty Hessen-Kassel. Był to już drugi ślub Filipa, który ze swoją pierwszą żoną miał czworo dzieci. Z powodu jego powszechnie znanych homoseksualnych skłonności podejrzewano, że małżeństwo nie zostanie skonsumowane; mimo to doczekali się dwójki dzieci. Elżbieta Charlotta w przeciwieństwie do pierwszej żony Monsieur patrzyła przychylniejszym okiem na upodobania męża, aczkolwiek dochodziło między nimi do kłótni na temat stałej obecności faworytów Filipa w ich rezydencji.
W 1682 roku Filip został wygnany po raz kolejny pod zarzutem uwiedzenia nastoletniego Ludwika Burbona, hrabiego Vermadois (syna Ludwika XIV i jego kochanki Louise de La Vallière), którego oskarżył (wraz z królewskim kuzynem Franciszkiem Ludwikiem Burbonem, księciem Conti) o praktykowanie włoskiego grzechu (tak wówczas we Francji określano homoseksualizm).
Na dwór powrócił, dopiero gdy król usiłował doprowadzić do małżeństwa pomiędzy Filipem, księciem Chartres i nieślubną córką króla Franciszką Marią, mademoiselle de Blois w 1692. Książę Chartres był synem Monsieur i jego drugiej żony Elżbiety Charlotty Wittelsbach, która nie zgadzała się na to małżeństwo, gardząc pochodzeniem królewskiej córki i nie dającej się niczym przekupić. Król nie widząc innej możliwości sprowadził na dwór kawalera Lotaryńskiego i wykorzystując jego wpływ na księcia Orleanu, doprowadził do zawarcia małżeństwa pomiędzy księciem Chartes i mademoiselle de Blois, czym jeszcze bardziej zraził do siebie Elżbietę Charlottę. W zamian za pośrednictwo u księcia, Filip otrzymał od króla Order św. Ducha i nadania ziemskie.[5]
Według Henrietty Anny, Elżbiety Charlotty i Saint-Simona, Filip Lotaryński manipulował Monsieur i wykorzystywał związek z nim do własnych celów. Według Saint-Simona Filip poślubił swoją kuzynkę Beatrycze Hieronimę Lotaryńską (1662–1738), późniejszą opatkę Remiremont.
Książę Orleański zmarł w 1701 roku; przepisał w testamencie swojemu kochankowi kolekcję inkrustowanych złotem i macicą perłową mebli z Palais-Royal (większość z nich pochodziła z posagu Elżbiety Charlotty) i dożywotnią rentę.
Filip Lotaryński zmarł w 1702 roku w wieku pięćdziesięciu dziewięciu lat na skutek apopleksji.
Jego siostrzenica Maria Lotaryńska była księżną Monako poprzez małżeństwo z księciem Antonim I Grimaldim.
Potomkami kawalera Lotaryńskiego są niemieccy hrabiowie Oeynhausen i portugalscy markizowie Alorny.
Potomstwo edytuj
Z małżeństwa ze swoją kuzynką Beatrycze Hieronimę Lotaryńską (1662–1738) nie miał dzieci;
Z nieformalnego związku z Claude de Souches miał jednego syna:
Przypisy edytuj
- ↑ Philippe de Lorraine, Le Chevalier de Lorraine : Genealogics [online], www.genealogics.org [dostęp 2020-05-29].
- ↑ Od 1643 do 1790 roku tytuł Wielkiego Koniuszego Francji znajdował się w rękach męskich potomków najstarszego syna Henryka Lotaryńskiego..
- ↑ Louis de Rouvroy, książę de Saint-Simon: Pamiętniki tom I str. 101
- ↑ James Robinson: The History of Gastric Surgery, rozdz. 20, str. 239. The History of Gastroenterology.
- ↑ Louis de Rouvroy, książę de Saint-Simon: Pamiętniki tom I str. 101-102
- ↑ Claude de Souches: Genealogics [online], www.genealogics.org [dostęp 2020-05-29].
Bibliografia edytuj
- Maria de Rabutin-Chantal: Listy pani de Sévigné, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1981.
- Louis de Rouvroy, książę de Saint-Simon, Pamiętniki, PIW Warszawa