Hastinapur (hindi हस्तिनापुर, sanskryt हस्‍तिनापुरम्) – miasto w północnych Indiach, w stanie Uttar Pradesh, w dystrykcie Meerut. Położone jest na Nizinie Hindustańskiej, leży na prawym brzegu Gangesu. Hastinapur w starożytnym piśmiennictwie hinduskim, puranach i Mahabharacie, przedstawione jest jako stolica Królestwa Kuru. Wzmiankowane jest również w tekstach dżinijskich (Żywotach 63 świątobliwych mężów Hemaczandry) i Ramajanie.

Hastinapur
हस्तिनापुर
Ilustracja
Kailash Parvat Rachna w Hastinapur
Państwo

 Indie

Stan

Uttar Pradesh

Region

Meerut

Dystrykt

Meerut

Powierzchnia

7,57 km²

Wysokość

202 m n.p.m.

Populacja (2011)
• liczba ludności
• gęstość


26 452
3494 os./km²

Kod pocztowy

250404

Położenie na mapie Uttar Pradesh
Mapa konturowa Uttar Pradesh, u góry po lewej znajduje się punkt z opisem „Hastinapur”
Położenie na mapie Indii
Mapa konturowa Indii, u góry nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Hastinapur”
Ziemia29°10′N 78°01′E/29,166667 78,016667

Etymologia edytuj

Nazwa Hastinapur wywodzi się z sanskrytu i sięga okresu Mahabharaty[1]. Można ją przełożyć jako Miasto słoni – od słów Hastina (słoń) i puram (miasto)[2]. Nazwa miasta ma pochodzić od króla Hastiego z dynastii Puru w tretajudze, który zmienił nazwę swojej stolicy z Nagvahpur na Hastinapur[3].

Historia edytuj

Osobne artykuły: MahabharataWojna Kurukszetra.

Hastinapur jest miastem z Mahabharaty, akcja itihasy opowiada o walce dynastycznej o tron Hastinapur, pomiędzy Pandawami a Kaurawami. Po wojnie Kurukszetra władzę w Hastinapur odzyskali Pandawowie.

Miasto było niegdyś stolicą indoaryjskiego Królestwa Kuru. Zostało zniszczone przez powódź w IX wieku p.n.e., w wyniku czego nową stolicą Kuru miało zostać Kaushambi (Kosambi)[4].

Hastinapur wspomniane jest w XVI-wiecznym dokumencie okresu Wielkich MogołówAin-i-Akbari, autor dzieła Abu'l-Fazl ibn Mubarak opisuje je jako „starożytną osadę hinduską” leżącą nad Gangesem[5].

 
Fragmenty ceramiki szarej malowanej z około 1000 r. p.n.e., pochodzącej m.in. z Hastinapur (Muzeum Brytyjskie)

W latach 50. XX wieku na terenie Hastinapur przeprowadzono wykopaliska archeologiczne pod wodzą B.B. Lala, Dyrektora Generalnego Archaeological Survey of India[6]. Celem badań miało być określenie pozycji stratygraficznej ceramiki szarej malowanej (ang. Painted Grey Ware) wobec innych zabytków ceramicznych wczesnych okresów historycznych.

Geografia i klimat edytuj

Hastinapur położone jest w doabie (pomiędzy Gangesem a Jamuną) i oddalone o około 40 km od miasta Meerut i o około 100 km od stolicy Indii[7]. Przeciętna temperatura w roku wynosi 24,7 stopni Celsjusza, roczna ilość opadów średnio 933 mm. Najcieplejszym miesiącem jest czerwiec (śr. 33,5 °C), najchłodniejszym styczeń (śr. 14,2 °C). Najwięcej opadów (śr. 314 mm) przypada na sierpień, a najmniej (śr. 5 mm) na kwiecień[8].

Demografia edytuj

Populacja Hastinapur[potrzebny przypis]:

Rok 1991 2001 2011
Populacja 15 081 21 249 26 452

Według spisu ludności z 2001 roku populacja miasta wynosiła 21 248 mieszkańców – 11 262 mężczyzn i 9986 kobiet. 12 313 osób potrafiło czytać i pisać[9]. W 2011 liczba mieszkańców wynosiła 26 452, powierzchnia miasta 7,57 km², a gęstość zaludnienia 3494 os./km²[potrzebny przypis].

Gospodarka edytuj

Główne źródło utrzymania mieszkańców miasta i okolic, bezpośrednio lub pośrednio, stanowi rolnictwo. W mieście dominuje handel detaliczny, rzemiosło i praca najemna. Turystyka pielgrzymkowa również stanowi ważną część gospodarki.

Świątynie i pomniki edytuj

 
Shri Digamber Jain Prachin Bada Mandir
 
Shri Shwetambar Jain Ashtapad Teerth
 
Jambudweep Jain Tirth

Hastinapur stanowi ważny ośrodek religijny i pielgrzymkowy. Zarówno wyznawcy hinduizmu i dźinizmu uznają prastare miasto za jedno z najświętszych miejsc. Trzech spośród tirthankara (Shantinatha, Kunthunatha, Aranatha) – miało urodzić się w Hastinapur[10].

Shri Digamber Jain Prachin Bada Mandir edytuj

Shri Digamber Jain Prachin Bada Mandir jest jedną z najstarszych świątyń dżinijskich w Hastinapur. Przyjmuje się, że główna świątynia została zbudowana w 1801 roku pod egidą Raja Harsukh Rai, skarbnika cesarza Mogołów Szaha Alama II[11].

Shri Shwetambar Jain Ashtapad Teerth edytuj

Obiekt o wysokości 46 metrów, wzniesiony ku czci Adinathy (Riszabhadewy) – pierwszego tirthankara. Postawiony kosztem 250 milionów rupii indyjskich. Kształt budowli nawiązuje do mitycznego Ashtapad (oznaczającego osiem kroków[12]) – miejsca na drodze z Badrinath na Kajlas, w okolicy Manasarowar, w którym Adinatha osiągnął mokszę. W miejscu tym Bharat, syn Riszabhadewy, miał wybudować pałac wysadzany diamentami. Wyznawcy dźinizmu wierzą, że kto odbędzie pielgrzymkę do Ashtapad, również osiągnie mokszę[13].

Kailash Parvat Rachna edytuj

Kompleks świątynny o wysokości 40 metrów[14].

Jambudweep Jain Tirth edytuj

Obiekt zbudowany w 1985 roku. Jest realizacją wizji Śri Gyanmati Mataji, struktura budowli ma odwzorowywać dżinijską wizję świata[15][16].

Świątynia Pandeshwar Mahadev edytuj

Świątynia poświęcona Śiwie. Według legendy Judisztira, najstarszy syn Pandu, przed starciem z Kaurawami postawił w świątyni śiwalingę i modlił się do Śiwy o zwycięstwo w zbliżającej się wojnie[6]. Inna legenda głosi, że śiwalinga została podarowana przez Karnę[6]. Zgodnie z miejscowymi wierzeniami królowa Draupadi odmawiała tu modlitwy po dokonaniu ablucji w strumieniu[6].

Bhai Dharam Singh Gurdwara edytuj

Niewielka gurudwara położona w wiosce Saifpur, około 2,5 km od Hastinapuru[17].

Hastinapur Wildlife Sanctuary edytuj

 
Ptaki wędrowne w Hastinapur Wildlife Sanctuary

Hastinapur Wildlife Sanctuary jest rezerwatem przyrody położonym nad brzegiem Gangesu, w zachodniej części Uttar Pradesh. Rezerwat został założony w 1986 roku. Rozciąga się na terenach dystryktu Meerut, Ghaziabad, Gautam Budh Nagar, Bijnor, Panchsheel Nagar i Amroha. Zajmuje obszar 2073 kilometrów kwadratowych[18].

Przypisy edytuj

  1. Uttar Pradesh - History, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2021-02-09] (ang.).
  2. Monier Williams: A Sanskrit-English Dictionary: Etymologically and philologically arranged with special reference to Greek, Latin, Gothic, German, Anglo-Saxon, and other cognate Indo-European Languages By Monier Williams. MDCCLXXII. s. 1170. [dostęp 2021-02-09]. (ang.).
  3. J.P. Mittal: History Of Ancient India (a New Version) : From 7300 Bb To 4250 Bc. Atlantic Publishers & Distributors, 2006. s. 308. [dostęp 2021-02-09]. (ang.).
  4. Kenneth Pletcher: The history of India. The Rosen Publishing Group, 2011, s. 63. [dostęp 2021-02-11]. (ang.).
  5. Abu'l-Fazl ibn Mubarak, Henry Sullivan Jarrett (tłumacz): The Ain I Akbari. 1891, s. 288. [dostęp 2021-02-09]. (ang.).
  6. a b c d Resham Sengar: A place in Hastinapur where Queen Draupadi offered her daily devotions. Times of India, 2019-11-26. [dostęp 2021-02-09]. (ang.).
  7. distance.to
  8. climate-data.org: KLIMA MEERUT (INDIEN). [dostęp 2021-02-09]. (niem.).
  9. Census of India: Table - 3 : Population, population in the age group 0-6 and literates by sex - Cities/Towns (in alphabetic order): 2001. [dostęp 2011-12-16]. (ang.).
  10. Kurt Titze, Klaus Bruhn: Jainism: A Pictorial Guide to the Religion of Non-violence. 1998, s. 138-139. [dostęp 2021-02-16]. (ang.).
  11. Evans Christopher. A Review of World Antiquarianism: Comparative Perspectives. „Bulletin of the History of Archaeology”. 24. s. 431. DOI: 10.5334/bha.2418. 
  12. Ashtapad, Hastinapur. nativeplanet.com. [dostęp 2021-02-13]. (ang.).
  13. The 151 Foot High Ashtapad Teerth in Hastinapur. HereNow4u. [dostęp 2021-02-09]. (ang.).
  14. Tकैलाश पर्वत रचना - Kailash Parvat Rachna. bhaktibharat.com. [dostęp 2021-02-09]. (ang.).
  15. Knut Aukland: Is the Earth round? Traditional cosmography and modern science in Jainism. W: István Keul: Asian Religions, Technology and Science. Wyd. 1. Routledge, 2015, s. 82-101. ISBN 978-1-138-77966-2.
  16. WHAT IS JAMBUDWEEP?. jambudweep.org. [dostęp 2021-02-09]. (ang.).
  17. Bhai Dharam Sing Gurdwara, Hastinapur. nativeplanet.com. [dostęp 2021-02-09]. (ang.).
  18. Hastinapur Wildlife Sanctuary. BirdLife International. [dostęp 2021-02-09]. (ang.).