Kompetencja językowa
Kompetencja językowa (ang. linguistic competence) – pojęcie z zakresu gramatyki generatywnej, oznaczające znajomość systemu języka (elementów i zasad) przez jego użytkowników[1]. Jest to znajomość nieuświadamiana, która pozwala na budowanie zdań, których użytkownicy języka nigdy wcześniej nie słyszeli, parafrazować zasłyszane zdania, a także oceniać wypowiedzi pod kątem gramatyczności[2]. Posiadanie kompetencji językowej powiązane jest z procesem internalizacji gramatyki[2]. Kompetencja językowa charakteryzuje każdego dorosłego użytkownika języka[1].
Pojęcie kompetencji językowej opracował Noam Chomsky i ogłosił w roku 1962 na sesji językoznawców. Chomsky przedstawił uniwersalny model idealnego mówcy i słuchacza oraz założył istnienie idealnej kompetencji językowej. Przyjął, że składa się ona z następujących części: syntaktycznej (składnik bazowy i transformacyjny), semantycznej, czyli interpretacji wypowiedzi oraz fonologicznej – odpowiedniego układu dźwięków. Model ten nie był zależny od kontekstu kulturowego[3]. Odróżnił kompetencję językową od performancji (wykonania), czyli rzeczywistego posługiwania się językiem[2]. Wykonanie mogłoby jedynie być odzwierciedleniem kompetencji, gdyż w procesie komunikacji kompetencja jest tylko jednym z elementów składowych. W dalszych pracach Chomsky skupił się na opisywaniu kompetencji w kategoriach struktur mentalnych[3].
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ a b Jan Průcha, Dětská řeč a komunikace: Poznatky vývojové psycholingvistiky, Praha: Grada Publishing, 2011, s. 18, ISBN 978-80-247-3603-7, ISBN 978-80-247-7384-1, OCLC 713797614 (cz.).
- ↑ a b c Kazimierz Polański (red.), Encyklopedia językoznawstwa ogólnego, wyd. 2, Wrocław: Ossolineum, 1999, s. 305, ISBN 83-04-04445-5, OCLC 835934897.
- ↑ a b Anna Żurek, Model kompetencji językowej Noama Chomsky’ego, „Rozprawy Komisji Językowej”, XXII, Wrocławskie Towarzystwo Naukowe, s. 49-56, ISSN 0084-2990.