Korsuń Szewczenkowski

Korsuń Szewczenkowski
Корсунь-Шевченківський
	; Pałac Łopuchina (pierwotnie pałac Poniatowskiego)
Herb	Flaga
Państwo	Ukraina
Obwód	czerkaski
Rejon	czerkaski
Populacja (2017); • liczba ludności	; 18 192
Kod pocztowy	19400
	Położenie na mapie obwodu czerkaskiego Korsuń Szewczenkowski
	Położenie na mapie Ukrainy Korsuń Szewczenkowski
	49°25′10″N 31°16′38″E/49,419444 31,277222
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Informacje w Wikipodróżach
	Strona internetowa

Korsuń Szewczenkowski (ukr. Корсунь-Шевченківський, Korsuń-Szewczenkiwśkyj; do 1944 roku Korsuń, ukr. Корсунь) – miasto na Ukrainie, w obwodzie czerkaskim, w rejonie czerkaskim, nad rzeką Roś, przed 2020 siedziba administracyjna rejonu korsuńskiego. W 2017 roku liczyło ok. 18,2 tys. mieszkańców^[1].

Historia edytuj

Dawny herb Korsunia z 1585 r.

Korsuń na mapie radziwiłłowskiej (1613 r.) Łaciński opis: "Miasteczko Korsuń wybudowane przez Króla Stefana w roku 1581"^[2]

Pierwsze wzmianki pochodzą z XII wieku. Osada została doszczętnie zniszczona przez nawałę mongolską w 1240. W miejscu tym niemal 350 lat później Stefan Batory założył miasto i nadał mu prawo magdeburskie. Po najazdach Tatarów w rękach Wiśniowieckich. Koło Korsunia we wsi Wyhrajew podczas powstania Chmielnickiego w 1648 odbyła się bitwa, w której wojska polskie poniosły druzgocącą klęskę. Umocnił go w 1664 roku Jan Sapieha, dzięki czemu, pomimo tego, że był uznawany za słabą twierdzę, w 14 kwietnia 1665 roku polska załoga pod dowództwem starosty Samuela Leszczyńskiego i komendanta Jana Dennemarka obroniła się w niej przed atakiem wspomaganego przez Rosjan kozackiego pułkownika Hryhorija Hamaliji, jednakże samo miejsce zostało spalone.

Od 1765 r. w rękach księcia Stanisława Poniatowskiego – bratanka króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. Uwłaszczył on ruskich chłopów w swoich majątkach.

Książę Stanisław Poniatowski zostawił kilka pamiątek w Korsuniu. Skorzystał z górzystéj okolicy nad Rosią najpiękniejszą, najbystrzejszą rzeką na Ukrainie. Roś kilku wodospadami ozdabia Korsuń. Na jednej z wysepek, których jest kilka na Rosi zbudował królewski pałac, na drugiej założył ogród przyjemny i zajmujący. Roku 1781 pałac skończono, w 6 lat po objęciu przez X. Stanisława téj fortuny. Fundował szpital dla chorych w kilku salach, założył szkołę tańców dla młodzieży włościańskiej płci obojéj, wymurował w Kaniowie klasztor i szkoły dla XX. Bazylianów, które od roku 1782 publicznie otworzył. Rządził niémi X. opat Fizykiewicz bardzo znakomity w tym czasie, tylekrotnie przez Kołłątaja wspominany, poważany też przez Komisją Edukacyjną i uczonych ludzi tego czasu^[3].

Pałac na rys. Napoleona Ordy ok. 1870 r.

Po III rozbiorze Polski swoje dobra sprzedał carowi Pawłowi I, który przekazał je żonie Piotra Łopuchina. Łopuchin wybudował piękną cerkiew, wysadzoną przez bolszewików w 1930 r.

Często przebywał tu Taras Szewczenko – szkicował pałac i okolice.

Był siedzibą gminy korsuńskiej(inne języki) w dawnym powiecie kaniowskim.

Podczas okupacji hitlerowskiej, w październiku 1941 roku Niemcy utworzyli getto dla żydowskich mieszkańców. Przebywało w nim około 800 osób. W październiku 1941 roku Niemcy zlikwidowali getto, a Żydów zamordowali w Kaniowie^[4].

W czasie II wojny światowej w 1944 r. odbyła się zwycięska bitwa wojsk radzieckich z Niemcami.

W 1989 roku Korsuń liczył 22 762 mieszkańców^[5]. W 2013 roku populacja miasta wynosiła 18 655 osób^[6].

Zabytki edytuj

Pałac w Korsuniu Szewczenkowskim – neogotycki zespół pałacowy wybudowano w r. 1783 jako rezydencję Poniatowskiego, którą otaczał park krajobrazowy, obok były winnice i plantacje morwy. Pałac gruntownie przebudował Łopuchin. Po rewolucji w pałacu była siedziba władz partyjnych, dom wczasowy, szpital wojenny, a od 1945 r. Muzeum Bitwy Korsuńskiej z 1944 r. Obok zabytkowej bramy (z 1850 r.) budynek z ekspozycją poświęconą Bohdanowi Chmielnickiemu. Dawny park pałacowy jest obecnie Ogrodem Dendrologicznym.
Domek Szwajcarski na wysepce na rzece Rosi.
Zamek^[7]

Demografia edytuj

Współpraca edytuj

Chojnice, Polska

Przypisy edytuj

↑ Чисельність наявного населення України на 2017 року. Державна служба статистики України. Київ, 2017. стор.76
↑ Łac. „Korsun oppidum a Rege Stephano extructum Anno 1581”, zob. Jarosław Łuczyński Przestrzeń Wielkiego Księstwa Litewskiego na mapie radziwiłłowskiej Tomasza Makowskiego z 1613 roku w świetle treści kartograficznej i opisowej, Zapiski historyczne, t. LXXVIII, rok 2013, str. 87.
↑ Eustachy Iwanowski, Rozmowy o polskiéj koronie, na str. 648
↑ Geoffrey P.G.P. Megargee Geoffrey P.G.P. (red.), Encyclopedia of camps and ghettos, 1933-1945, t. II, part B, s. 1596 .
↑ Всесоюзная перепись населения 1989 г. Численность городского населения союзных республик, их территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу
↑ Чисельність наявного населення України на 1 січня 2013 року. Державна служба статистики України, 2013. [dostęp 2023-09-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-09-21)]. (ukr.).
↑ Filip Sulimierski, Bronisław Chlebowski, Władysław Walewski: Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. V. Warszawa: 1880–1902, s. 35-46.

Bibliografia edytuj

Filip Sulimierski, Bronisław Chlebowski, Władysław Walewski, Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. V, Warszawa, 1880–1902, ss. 35-46.

Linki zewnętrzne edytuj

Korsuń, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. V: Kutowa Wola – Malczyce, Warszawa 1884, s. 35 .
Archiwalne widoki miejscowości w bibliotece Polona

[1] Чисельність наявного населення України на 2017 року. Державна служба статистики України. Київ, 2017. стор.76

[2] Łac. „Korsun oppidum a Rege Stephano extructum Anno 1581”, zob. Jarosław Łuczyński Przestrzeń Wielkiego Księstwa Litewskiego na mapie radziwiłłowskiej Tomasza Makowskiego z 1613 roku w świetle treści kartograficznej i opisowej, Zapiski historyczne, t. LXXVIII, rok 2013, str. 87.

[3] Eustachy Iwanowski, Rozmowy o polskiéj koronie, na str. 648

[4] Geoffrey P.G.P. Megargee Geoffrey P.G.P. (red.), Encyclopedia of camps and ghettos, 1933-1945, t. II, part B, s. 1596 .

[5] Всесоюзная перепись населения 1989 г. Численность городского населения союзных республик, их территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу

[6] Чисельність наявного населення України на 1 січня 2013 року. Державна служба статистики України, 2013. [dostęp 2023-09-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-09-21)]. (ukr.).

[Geo-7] Filip Sulimierski, Bronisław Chlebowski, Władysław Walewski: Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. V. Warszawa: 1880–1902, s. 35-46.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]