Lej kondensacyjny
tuba (tub) (łac. tuba – trąba, rura do pompy, pol. lej kondensacyjny, ang. funnel cloud[a]) – kolumna lub lej, wyrastający z podstawy chmury, o charakterystycznym kształcie odwróconego stożka. Zjawisko to wskazuje na istnienie mniej lub bardziej silnego wiru[1].
Opis edytuj
Tworzy się na skutek różnicy ciśnień między powietrzem wewnątrz i na zewnątrz wiru. Na skutek niższego ciśnienia powietrze wznoszące się wewnątrz leja kondensacyjnego ochładza się szybciej wraz ze wzrostem wysokości, niż wznoszące się powietrze o wyższym ciśnieniu, znajdujące się dalej od środka wiru. Przy założeniu, że wznoszące się powietrze ma taką samą wilgotność w całej objętości, powietrze bliżej środka leja osiąga punkt rosy na mniejszej wysokości niż powietrze znajdujące się dalej. Dalsze wznoszenie powietrza doprowadza do kondensacji i powstania widocznej chmury. Ponieważ ciśnienie jest najniższe w osi wiru, im dalej od tej linii, tym wyżej znajduje się punkt rosy wznoszącego powietrza – stąd bierze się charakterystyczny kształt leja.
Lej kondensacyjny sięgający powierzchni ziemi nazywany jest tornadem lub trąbą powietrzną (albo trąbą wodną, jeśli występuje nad akwenem). Wszystkie rodzaje tornad powstają w wyniku rozwoju leja kondensacyjnego[2].
Tuba może występować z chmurami Cumulonimbus, rzadziej Cumulus[1].
Zobacz też edytuj
Uwagi edytuj
- ↑ Określenie funnel cloud odnosi się do lejów kondensacyjnych nie sięgających powierzchni gruntu. Leje sięgające powierzchni ziemi są nazywane tornadami, również w języku angielskim.
Przypisy edytuj
- ↑ a b Tuba. [w:] International Cloud Atlas [on-line]. World Meteorological Organization. [dostęp 2021-05-13]. (ang.).
- ↑ Supplementary features and accessory clouds. [w:] International Cloud Atlas [on-line]. World Meteorological Organization. [dostęp 2021-05-13]. (ang.).
Bibliografia edytuj
- Międzynarodowy Atlas Chmur, Państwowy Instytut Hydrologiczno-meteorologiczny, 1956