Nowojorska Biblioteka Publiczna
Nowojorska Biblioteka Publiczna, NYPL (ang. The New York Public Library) – jedna z największych bibliotek publicznych na świecie i jedna z najważniejszych bibliotek naukowo-badawczych w Stanach Zjednoczonych. Unikalna struktura instytucji łączy ogromny system publicznych wypożyczalni i czytelni, z równie wielkim systemem zbiorów bibliotecznych służących do prowadzenia badań naukowych, niedostępnych do powszechnego wypożyczania. Cała korporacja funkcjonuje na zasadach non-profit i misji publicznej, zarządzana jest prywatnie, a finansowana z obu stron.
 Budynek główny Nowojorskiej Biblioteki Publicznej | |
| Państwo | |
|---|---|
| Stan | |
| Miejscowość | |
| Adres |
Fifth Avenue & 42nd Street |
| Dyrektor |
Tony Marx |
| Data założenia |
1895 |
| Wielkość zbiorów |
53 mln |
| Filie |
92 |
Położenie na mapie Manhattanu  | |
Położenie na mapie Stanów Zjednoczonych  | |
Położenie na mapie stanu Nowy Jork  | |
Położenie na mapie Nowego Jorku  | |
 40°45′09,72″N 73°58′54,48″W/40,752700 -73,981800
| |
| Strona internetowa | |
Historia edytuj
Gubernator Samuel J. Tilden w swoim testamencie przekazał większość swojego majątku czyli około 2,4 miliona dolarów na „założenie i utrzymanie bezpłatnej biblioteki i czytelni w Nowym Jorku". Gdy zmarł w 1886 roku powstał fundusz Tilden Trust. jego prawnik John Bigelow zaproponował połączenie funduszu i dwóch istniejących już w Nowym Jorku Bibliotek, które miały kłopoty finansowe. Były to: Biblioteka Astora, która została otwarta w 1849 z kolekcji przekazanej przez niemieckiego imigranta Johna Jacoba Astora i Biblioteka Lenoxa. założona przez Jamesa Lenoxa[1].
23 maja 1895 roku podpisano projekt połączenia bibliotek przygotowany przez Johna Bigelowa pomiędzy przedstawicielami tych dwóch bibliotek i funduszem Tilden Trust. Efektem umowy było powstanie Nowojorskiej Biblioteki Publicznej[1].
W 1901 roku dzięki darowiźnie 5,2 miliona dolarów Andrew Carnegie’ego powstało 39 oddziałów na terenie Bronxu, Manhattanu i Staten Island. Carnegi zaproponował środki na budowę bibliotek wysuwając żądanie, aby miasto przekazało teren pod ich budowę i sfinansowało utrzymanie i eksploatację[1].
Historyk David McCullough nazwał Nowojorską Bibliotekę Publiczną jedną z pięciu najważniejszych bibliotek w Ameryce (obok Biblioteki Kongresu, Bostońskiej Biblioteki Publicznej oraz bibliotek Uniwersytetu Harvarda i Uniwersytetu Yale).
Miasto Nowy Jork nie ma jednolitego systemu bibliotek publicznych dla wszystkich pięciu swoich dzielnic. Egzystują trzy oddzielne instytucje: Nowojorska Biblioteka Publiczna, Brooklyńska Biblioteka Publiczna i Biblioteka Publiczna Dzielnicy Queens. Największa jest ta pierwsza – posiada 92 oddziałów bibliotecznych w Bronksie, Manhattanie i Staten Island[2].
Na cały system NYPL składają się: 4 biblioteki naukowo-badawcze, których zbiorów nie można wypożyczać, 4 wypożyczalnie, biblioteka dla osób niepełnosprawnych i 88 mniejszych dzielnicowych oddziałów bibliotecznych[2].
Dostęp do całego systemu Nowojorskiej Biblioteki Publicznej jest powszechny i bezpłatny. Witryny internetowe NYPL zapewniają dostęp do kompleksowych katalogów zbiorów bibliotecznych, dostęp do zgromadzonych elektronicznych wersji setek czasopism i imponującej, stale rozszerzanej kolekcji grafik (starych zdjęć, pocztówek, map, reprodukcji).
Budynek edytuj
Wstępny projekt przygotował pierwszy dyrektor biblioteki John Shaw Billings. Konkurs na projekt nowego budynku wygrała firma Carrère and Hastings, której właścicielami byli: John Mervin Carrère i Thomas S.Hastings[3].
Ponieważ budowę zaplanowano w miejscu istniejącego zbiornika dwa lata trwała jego rozbiórka i przygotowanie terenu[1]. Fundamenty wykonano w 1900 roku, a mury zaczęto w grudniu1901, roku. Kamień węgielny został wmurowany 10 listopada 1902 roku Piwnice ukończono pod koniec 1903 roku, a pierwsze piętro w 1904 roku. Dach ukończono w grudniu 1906 roku, a prace wykończeniowe trwały 5 lat. Uroczyste otwarcie biblioteki nastąpiło 23 maja 1911 roku i wziął w nim udział prezydent William Howard Taft oraz gubernator John Alden Dix i burmistrz William J. Gaynor. Koszt budowy wyniósł 9 milionów dolarów[3].
Czytelnia znajduje się na najwyższym piętrze budynku. Ma prawie 16 metrów (52 stopy) metry wysokości i ogromne zakończone łukami okna. Pomieszczenie ma ponad 90 metrów długości (297 stóp) i 23 szerokości (78 stóp). Obok znajduje się pomieszczeni z katalogami. Na niższych piętrach umieszczono magazyny[3].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d History of The New York Public Library [online], The New York Public Library [dostęp 2021-01-14].
- ↑ a b About The New York Public Library [online], The New York Public Library [dostęp 2021-01-14].
- ↑ a b c NEW YORK PUBLIC LIBRARY [online], 8 sierpnia 2017 [dostęp 2021-01-14].