Superintendenci austriaccy
Superintendenci Kościołów Ewangelickich Augsburskiego i Helweckiego Wyznania w Austrii – powoływani na urząd superintendenta duchowni luterańscy (od 1783 roku) i reformowani (od 1784 roku) w Kościołach Ewangelickich Augsburskiego oraz Helweckiego Wyznania, do 1918 na terytorium tzw. Przedlitawii w monarchii Habsburgów, od 1806 Cesarstwie Austrii, od 1867 Austro-Węgrzech, a po jej upadku w funkcjonujących w Republice Austrii Kościele Ewangelickim Augsburskiego Wyznania i Kościele Ewangelickim Helweckiego Wyznania.
Kościół Ewangelicki Augsburskiego Wyznania edytuj
Wiedeń edytuj
Do roku 1947 superintendentura obejmowała Wiedeń, Dolną Austrię, Styrię i Karyntię, od 1947 tylko Wiedeń i częściowo przyległy obszar Dolnej Austrii.
| Imię i nazwisko | Lata urzędowania |
|---|---|
| Johann Georg Fock | 1783–1796 |
| Johann Joachim Susemihl | 1796–1797 |
| Johann Samuel Kaltenstein | 1797–1805 |
| Johann Wächter | 1806–1827 |
| Christian Heyser | 1834–1839 |
| Ernst Pauer | 1845–1861 |
| Andreas von Gunesch | 1862–1875 |
| Karl Bauer | 1877–1895 |
| Josef Winkler | 1895–1903 |
| Carl Lichtenstettiner | 1905–1928 |
| Johannes Heinzelmann | 1928–1945 |
| Georg Traar | 1947–1972 |
| Erich Wilhelm | 1972–1982 |
| Werner Horn | 1982–2003 |
| Hansjörg Lein | 2004– |
Górna Austria edytuj
Do 1966 do superintendentury należały Górna Austria, Salzburg i Tyrol, później tylko Górna Austria.
| Imię i nazwisko | Lata urzędowania |
|---|---|
| Johann Christian Thielisch | 1783–1827 |
| Johann Steller | 1832–1854 |
| Johann Theodor Wehrenfennig | 1855–1856 |
| Erich Martin Sääf | 1857–1880 |
| Jakob Ernst Koch | 1880–1907 |
| Friedrich Koch | 1908–1920 |
| Jakob Ernst Koch | 1921–1936 |
| Hans Eder | 1937–1940 |
| Wilhelm Mensing-Braun | 1941–1966 |
| Leopold Temmel | 1966–1980 |
| Herwig Karzel | 1980–1990 |
| Hansjörg Eichmeyer | 1990–2005 |
| Gerold Lehner | 2005– |
Czechy edytuj
W 1900 superintendentura została podzielona na Czechy Zachodnie i Wschodnie. Przestały one istnieć wraz z upadkiem Austro-Węgier.
| Imię i nazwisko | Lata urzędowania |
|---|---|
| Jan Láho | 1784–1785 |
| Jan Barott | 1785 |
| Štěpán Leška | 1786–1798 |
| Johann Christoph Friedrich Götschel | 1798–1799 |
| Karl Franz Hoenicka | 1800–1807 |
| Michael Gottlieb Seihm | 1807–1828 |
| Josef Krejčí | 1829–1844 |
| Heřman Kryštůfek | 1845–1863 |
| Jakub Beneš | 1863–1873 |
| Daniel Bohumil Molnár | 1873–1889 |
| Adam Ithamar Marian Koch | 1890–1900 |
Czechy Zachodnie edytuj
W 1900 superintendentura Czech została podzielona na część zachodnią i wschodnią[1]. Obie przestały istnieć wraz z upadkiem Austro-Węgier w 1918.
| Imię i nazwisko | Lata urzędowania |
|---|---|
| Albert Gummi | 1902–1918 |
Czechy Wschodnie edytuj
| Imię i nazwisko | Lata urzędowania |
|---|---|
| Karel Eduard z Lány | 1902–1903 |
| Jan Jakub Kučera | 1903–1905 |
| František Trnka | 1905–1917 |
| Ferdinand Hresja | 1917–1918 |
Aš edytuj
Superintendentura powstała w 1869 i przestała istnieć wraz z upadkiem Austro-Węgier w 1918.
| Imię i nazwisko | Lata urzędowania |
|---|---|
| Traugott Alberti | 1870–1914 |
| Emil Hildemann | 1914–1918 |
Morawy i Śląsk edytuj
Superintendentura do 1804 obejmowała również Galicję. Przestała istnieć wraz z upadkiem Austro-Węgier.
| Imię i nazwisko | Lata urzędowania |
|---|---|
| Jan Traugott Bartelmus | 1784-1809 |
| Johann Georg Schmitz | 1810-1825 |
| Andrzej Paulini | 1825-1829 |
| Johann Georg Lumnitzer | 1830-1863 |
| Karl Samuel Schneider | 1864-1882 |
| Theodor Karl Haase | 1882-1909 |
| Andrzej Krzywoń | 1909-1911 |
| Andrzej Glajcar | 1912-1918 |
| Martin Theodor Haase (superintendent-elekt) | 1918 |
Galicja i Bukowina edytuj
Superintendentura Galicji i Bukowiny powstała po podzieleniu morawsko-śląsko-galicyjskiej. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości superintendentura została przekształcona w 1920 w samodzielny Kościół Ewangelicki Augsburskiego i Helweckiego Wyznania w Małopolsce.
| Imię i nazwisko | Lata urzędowania |
|---|---|
| Joseph Paulini | 1804–1806 |
| Samuel Bredetzky | 1806–1812 |
| Johann Samuel Fuchs | 1813–1817 |
| Friedrich Wilhelm Stockmann | 1817–1831 |
| Adolf Theodor Haase | 1833–1870 |
| Jacob Hönel | 1871–1885 |
| Carl Gustav Zipser | 1886–1896 |
| Hermann Hans Georg Fritsche | 1897–1924 |
| Theodor Zöckler | 1924–1939[2] |
Burgenland edytuj
Superintendentura powstała w 1924.
| Imię i nazwisko | Lata urzędowania |
|---|---|
| Theophil Beyer | 1924–1940 |
| Gustav Albert Dörnhöfer | 1940–1962 |
| Hans Gamauf | 1962–1975 |
| Gustav Reingrabner | 1975–1994 |
| Gertraud Knoll | 1994–2002 |
| Manfred Koch | 2003– |
Karyntia i Wschodni Tyrol edytuj
Superintendentura powstała w 1947.
| Imię i nazwisko | Lata urzędowania |
|---|---|
| Fritz Zerbst | 1947–1956 |
| Gerhard Glawischnig | 1956–1968 |
| Paul Pellar | 1968–1988 |
| Herwig Sturm | 1988–1996 |
| Joachim Rathke | 1996–2001 |
| Manfred Sauer | 2002– |
Dolna Austria edytuj
Superintendentura powstała w 1947.
| Imię i nazwisko | Lata urzędowania |
|---|---|
| Fritz Heinzelmann | 1947–1954 |
| Valentin Schmidt | 1954–1962 |
| Friedrich Mauer | 1962–1972 |
| Heinz Schaefer | 1972–1977 |
| Hellmut Santer | 1977–1998 |
| Paul Weiland | 1998– |
Salzburg i Tyrol edytuj
Superintendentura powstała w 1966.
| Imię i nazwisko | Lata urzędowania |
|---|---|
| Emil Sturm | 1966–1980 |
| Wolfgang Schmidt | 1981–1995 |
| Luise Müller | 1995–2012 |
| Olivier Dantine | 2012– |
Styria edytuj
Superintendentura powstała w 1947.
| Imię i nazwisko | Lata urzędowania |
|---|---|
| Leopold Achberger | 1947–1969 |
| Martin Kirchschlager | 1969–1976 |
| Dieter Knall | 1976–1983 |
| Günter Matthias Rech | 1983–1987 |
| Ernst-Christian Gerhold | 1987–1999 |
| Hermann Miklas | 1999– |
Biskupi edytuj
W 1949 powstał urząd biskupa.
| Imię i nazwisko | Lata urzędowania |
|---|---|
| Gerhard May | 1949–1968 |
| Oskar Sakrausky | 1968–1983 |
| Dieter Knall | 1983–1995 |
| Herwig Sturm | 1995–2007 |
| Michael Bünker | 2008– |
Kościół Ewangelicki Helweckiego Wyznania edytuj
Austria edytuj
Obecnie Kościół ten składa się z jednej superintendentury obejmującej całe państwo, w tym mieszane zbory luterańsko-reformowane Vorarlbergu.
| Imię i nazwisko | Lata urzędowania |
|---|---|
| Carl Wilhelm Hilchenbach | 1785–1816 |
| Justus Hausknecht | 1818–1834 |
| Gottfried Franz | 1834–1873 |
| Erhard Buschbeck | 1875–1882 |
| Friedrich Otto Schack | 1883–1922 |
| Gustav Zwernemann | 1925–1946 |
| Johann Karl Egli | 1947–1952 |
| Hermann Noltensmeier | 1952–1954 |
| Volkmar Rogler | 1955–1968 |
| Imre Gyenge | 1968–1986 |
| Peter Karner | 1986–2004 |
| Wolfram Neumann | 2004–2007 |
| Thomas Hennefeld | 2007– |
Czechy edytuj
Superintendentura przestała istnieć wraz z upadkiem Austro-Węgier.
| Imię i nazwisko | Lata urzędowania |
|---|---|
| Ferenc Kovács | 1784–1788 |
| Samuel Szücs | 1788–1798 |
| György Fazekas | 1798–1810 |
| Lázsló Baka | 1810–1820 |
| Matěj Kubeš | 1820–1855 |
| František Filipi | 1857–1861 |
| Jan Veselý | 1863–1889 |
| Justus Emanuel Szalatnay | 1889–1910 |
| Čeněk Dušek | 1910–1918 |
Morawy edytuj
Superintendentura przestała istnieć wraz z upadkiem Austro-Węgier.
| Imię i nazwisko | Lata urzędowania |
|---|---|
| Michal Blažek | 1796–1809 |
| Jiří Opočenský | 1829–1842 |
| Samuel von Nagy | 1842–1863 |
| Jan Beneš | 1863–1883 |
| Josef Totušek | 1884–1899 |
| Ferdinand Císař | 1899–1918 |
Przypisy edytuj
- ↑ Evangelisch-lutherische Gemeinden in Böhmen, Mähren und Schlesien von 1781 bis 1918 (niem.)
- ↑ Artur Bachmann: Persönlichkeiten der galiziendeutschen Geschichte. [w:] Hilfskomitee der Galiziendeutschen e.V. [on-line]. [dostęp 2013-10-16]. (niem.).
Bibliografia edytuj
- Rudolf Leeb u. a.: Geschichte des Christentums in Österreich. Von der Antike bis zur Gegenwart. Uebereuter, Wien 2003, ISBN 3-8000-3914-1
- Persönlichkeiten der galiziendeutschen Geschichte. Die Superintendenten der evangelischen Kirche (niem.)