Cylinder Nabonida z Sippar

Cylinder Nabonida z Sippar – inskrybowany gliniany cylinder nowobabilońskiego króla Nabonida (556–539 p.n.e.) odnaleziony przez Hormuzda Rassama w ruinach starożytnego miasta Sippar (wsp. Abu Habba) w Iraku. W 1882 roku zabytek znalazł się w zbiorach Muzeum Brytyjskiego (nr rejestr. 1882,0714.1025) i tam też znajduje się obecnie (nr inwent. BM 91109). W inskrypcji na cylindrze Nabonid opisuje swe prace budowlane w miastach Harran, Sippar i Sippar-Anunitu.

Cylinder Nabonida z Sppar (BM 91109) w zbiorach Muzeum Brytyjskiego

Autografia inskrypcji z cylindra Nabonida z Sippar

Fragment inskrypcji z cylindra Nabonida z Sippar opisujący odkrycie depozytu fundacyjnego Naram-Sina z Akadu w fundamentach świątyni E-babbar w Sippar

Inne zdjęcie przedstawiające cylinder Nabonida z Sippar

Cylinder odnaleziony został w starożytnym mieście Sippar w miejscu zajmowanym niegdyś przez świątynię boga słońca Szamasza. Zabytek ma wysokość 22.86 cm i średnicę 9.20 cm. Na cylindrze umieszczona jest inskrypcja fundacyjna Nabonida zapisana pismem klinowym w trzech kolumnach.

Na początku inskrypcji wymieniona zostaje tytulatura Nabonida:

Dalej przedstawiona zostaje opowieść o bogu Sinie, który rozgniewany na swój lud w Harranie rozkazuje Medom zdobyć to miasto i zniszczyć znajdującą się tam jego świątynię E-hulhul. Dopiero wstąpienie na tron babiloński Nabonida sprawia, że Sin łagodzi swój gniew i postanawia pojednać się ze swym miastem. We śnie zesłanym na Nabonida bogowie Marduk i Sin nakazują mu odbudowę świątyni E-hulhul:

Następnie Nabonid wspomina o Cyrusie, który przy wsparciu bogów Marduka i Sina odniósł zwycięstwo nad Astyagesem, królem Medów. Zwycięstwo to wykorzystał Nabonid odbijając Harran z rąk Medów, dzięki czemu mógł przystąpić do odbudowy świątyni boga Sina w tym mieście. Odbudowie samej świątyni poświęcony jest długi fragment tekstu opisujący m.in. przygotowania i „prace wykopaliskowe” w poszukiwaniu depozytów fundacyjnych poprzednich władców:

Po ukończeniu prac budowlanych Nabonid rozkazał sprowadzić z Babilonu do Harranu w uroczystej procesji posągi bogów Sina, Ningal, Nusku oraz Sadarnunny. Po wprowadzeniu ich do świątyni E-hulhul Nabonid złożył im ofiary i dary. Fragment dotyczący świątyni E-hulhul w Harranie kończy modlitwa do Sina z prośbą o przychylność dla Nabonida. Kolejny fragment inskrypcji na cylindrze poświęcony jest odbudowie E-babbar, świątyni boga Szamasza w Sippar. I w tym przypadku odbudowę świątyni poprzedziły „prace wykopaliskowe”:

Po zakończeniu prac posąg boga Szamasza uroczyście wprowadzony został z powrotem do świątyni. Fragment tekstu poświŵęcony świątyni E-babbar w Sippar również kończy modlitwa o pomyślność dla Nabonida, ale tym razem skierowana do boga Szamasza. Inskrypcja opisuje następnie odbudowę E-ulmasz, świątyni bogini Anunitu w Sippar-Anunitu:

W dalszej części tekstu Nabonid prosi Anunitu, aby ta wstawiła się za nim u boga Sina. W końcu inskrypcji Nabonid zwraca się do przyszłych królów, aby ci - po znalezieniu jego inskrypcji w trakcie własnych prac budowlanych - nie usuwali jej, ale potraktowali ją z szacunkiem i umieścili z powrotem w miejscu znalezienia.

Cały tekst napisany został już po powrocie Nabonida z oazy Tema w Arabii w jego trzynastym roku panowania, ale jeszcze przed wybuchem wojny z Cyrusem II Wielkim. Inna kopia tego tekstu odnaleziona została w pałacu królewskim w Babilonie i obecnie przechowywana jest w Muzeum Pergamońskim w Berlinie.