Franciszek Piotr Potocki
Franciszek Piotr Potocki herbu Pilawa (ur. 1745, zm. 1829 w Berdyczowie) – hrabia austriacki 1777, członek Generalności konfederacji barskiej w 1771 roku[1], starosta szczerzecki, ambasador Rzeczypospolitej w Imperium Osmańskim w latach 1791-1792, poseł nadzwyczajny i minister pełnomocny Rzeczypospolitej w Imperium Osmańskim w latach 1789-1791[2], szef regimentu Potockich, kawaler maltański (w zakonie po 1771 roku), kawaler Honoru i Dewocji[3].
 Franciszek Piotr Potocki, portret według Antona Graffa | |
 Pilawa Złota | |
| Rodzina | |
|---|---|
| Data urodzenia | |
| Data i miejsce śmierci | |
| Ojciec | |
| Matka |
Pelagia Potocka |
| Żona |
Krystyna z Potockich |
| Dzieci |
Jan Alojzy |
| Odznaczenia | |
 
| |
Życiorys edytuj
Syn Józefa kasztelana lwowskiego, brat Ignacego posła, ojciec Feliksa pułkownika wojsk Księstwa Warszawskiego.
Uczestniczył w konfederacji barskiej głównie jako polityk. Po upadku ruchu emigrował do Niemiec, później wrócił do kraju i uzyskał przebaczenie króla. Emisariusz dyplomatyczny w Wiedniu, Preszowie. W roku 1788 wyjechał do Konstantynopola, gdzie został posłem[4]. Mimo dużego nakładu środków, w tym i własnych, i usilnych starań sukcesów nie osiągnął. Był posłem ziemi bielskiej na Sejm Czteroletni w 1788 roku[5]. Zwolennik i propagator Konstytucji 3 maja. Poślubił w 1780 Krystynę Potocką, córkę Joachima Karola Potockiego. Został odznaczony Orderem Orła Białego 6 kwietnia 1790 roku. W 1790 został kawalerem Orderu Świętego Stanisława[6].
W latach 1788–1792 szef regimentu 7 pieszego koronnego, który wziął udział w wojnie polsko-rosyjskiej 1792. W wojsku nigdy nie służył. Po upadku insurekcji wyjechał na zachód i działał w organizacjach niepodległościowych we Włoszech - Wenecja, Bolonia, a także w Bazylei. Wobec sukcesów gen. Jana H. Dąbrowskiego wycofał się z działalności i w 1796 po ogłoszeniu amnestii przez cara Pawła, powrócił do kraju. Od 1812 marszałek szlachty guberni kijowskiej[7]. Założył w Boćkach archiwum zw. "ruski", zawierające cenne zbiory dokumentów. Za działalność na rzecz Towarzystwa Patriotycznego i sympatie prodekabrystowskie w 1825 więziony w Kijowie.
Przypisy edytuj
- ↑ Władysław Konopczyński: Za kulisami Generalności Konfederacji Barskiej. w: Kwartalnik Historyczny, rocznik XLIV, t. I, z. 1, 1930, s. 58.
- ↑ Rocznik Służby Zagranicznej Rzeczypospolitej Polskiej według stanu na 1 kwietnia 1938, Warszawa 1938, s. 140.
- ↑ Jerzy Baranowski, Marcin Libicki, Andrzej Rottermund, Maria Starnawska, Zakon Maltański w Polsce, Warszawa 2000, s. 227.
- ↑ O strojach uczestników ostatniego polskiego poselstwa w Stambule w 1790 roku.
- ↑ Kalendarzyk narodowy y obcy na rok ... 1792. ..., Warszawa 1791, s. 330.
- ↑ Zbigniew Dunin-Wilczyński, Order Św. Stanisława, Warszawa 2006, s. 199.
- ↑ Kawalerowie i statuty Orderu Orła Białego 1705-2008, 2008, s. 246.
Bibliografia edytuj
- K. Bauer: Wojsko koronne powstania kościuszkowskiego. Warszawa: WMON, 1981.
- Henryk P. Kosk: Generalicja polska. T. 2. Pruszków: wyd. Oficyna Wydawnicza, 2001.
Linki zewnętrzne edytuj
- Maria Czeppe: Franciszek Piotr Potocki herbu Pilawa. Internetowy Polski Słownik Biograficzny. [dostęp 2021-04-10]. (pol.).
- Marek Jerzy Minakowski: Piotr Franciszek Potocki h. Pilawa (Złota) (ID: dw.15031). Wielka genealogia Minakowskiego (Wielcy.pl), wydanie z 10.04.2021. [dostęp 2021-04-10]. (pol.).
- Mowy Franciszka Piotra Potockiego w bibliotece Polona