Giełczyn (powiat łomżyński)
Giełczyn – wieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie łomżyńskim, w gminie Łomża[6][5].
| wieś | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2011) | |
| Strefa numeracyjna |
86 |
| Kod pocztowy |
18-400[4] |
| Tablice rejestracyjne |
BLM |
| SIMC |
0400662[5] |
Położenie na mapie gminy wiejskiej Łomża  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa podlaskiego  | |
Położenie na mapie powiatu łomżyńskiego  | |
 53°07′10″N 22°04′26″E/53,119444 22,073889[1]
| |
Wieś położona jest na północno-wschodnim krańcu Międzyrzecza Łomżyńskiego.
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0400679 | Białka | część wsi |
| 0400685 | Wysocha | część wsi |
Wierni kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii Bożego Ciała w Łomży[7].
Historia edytuj
W latach 1921–1939 wieś leżała w województwie białostockim, w powiecie łomżyńskim, w gminie Kupiski.
Według Powszechnego Spisu Ludności z 1921 roku wieś zamieszkiwało 481 osób, 445 było wyznania rzymskokatolickiego, 2 prawosławnego a 34 mojżeszowego. Jednocześnie 445 mieszkańców zadeklarowało polską przynależność narodową, 2 rosyjską, 34 żydowską. Było tu 61 budynków mieszkalnych[8]. Miejscowość należała do parafii rzymskokatolickiej w Łomży. Podlegała pod Sąd Grodzki i Okręgowy w Łomży; właściwy urząd pocztowy mieścił się w Łomży[9].
W wyniku napaści ZSRR na Polskę we wrześniu 1939 miejscowość znalazła się pod okupacją sowiecką, a od czerwca 1941 roku pod okupacją niemiecką. Od 22 lipca 1941 do 1945 włączona została w skład powiatu Landkreis Lomscha w Bezirk Bialystok III Rzeszy[10].
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa łomżyńskiego.
Zbrodnia w Lesie Giełczyńskim edytuj
Pobliski las jest częścią wielkiego kompleksu leśnego, zwanego Czerwonym Borem. Na skraju tego lasu, w pobliżu wsi Giełczyn, Niemcy w okresie 1941-1944 przeprowadzali masowe egzekucje Polaków oraz Żydów z łomżyńskiego getta[11], których ofiarą padło łącznie około 12 000 osób (z czego 7000 Żydów)[12].
Na miejscu egzekucji znajdują się trzy pamiątkowe pomniki (w głównych miejscach mordów) i głaz pamiątkowy wystawiony przez Żydów z Izraela (byłych mieszkańców Łomży)[13].
Przypisy edytuj
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 32476
- ↑ Wieś Giełczyn w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2021-02-05], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 295 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b c GUS. Rejestr TERYT.
- ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
- ↑ Opis parafii na stronie diecezji
- ↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych., t. T. 5, województwo białostockie, 1924, s. 52.
- ↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej z oznaczeniem terytorjalnie im właściwych władz i urzędów oraz urządzeń komunikacyjnych, Przemyśl, Warszawa 1933, s. 435.
- ↑ Karte: Landkreis Lomscha 1. 8. 1944 – Städte und Amtsbezirke [online], www.territorial.de [dostęp 2020-04-19].
- ↑ Marta Kurkowska-Budzan, „The Second World War In Past And Present Polish Landscape Of Memory.” Jagiellonian University, Institute of History.
- ↑ Przemysław Burchard: Pamiątki i zabytki kultury żydowskiej w Polsce. Warszawa: 1990, s. 66.
- ↑ Giełczyn koło Łomży. Pro Patria Poland Team 2018-04-03. [dostęp 2018-04-03].
Linki zewnętrzne edytuj
- Giełczyn 1(2), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 554.
- Historia Żydów w Giełczynie na portalu Wirtualny Sztetl