Sir John Fastolf (zm. 5 listopada 1459) – rycerz i wódz angielski w czasie Wojny Stuletniej, prawdopodobnie pierwowzór szekspirowskiego Falstaffa. Był namiestnikiem Normandii, zarządcą Andegawenii i dowódcą Bastylii[1]. Był synem szlachcica z Norfolk, Johna Fastolfa z Caister.

W roku 1413 został wysłany do Akwitanii i brał udział we wszystkich kolejnych kampaniach Henryka V we Francji. Zdobył na dworze opinię dobrego żołnierza, w rezultacie czego w roku 1423 został mianowany gubernatorem prowincji Maine i Andegawenii, zaś w lutym roku 1426 odznaczony Orderem Podwiązki. Niespodziewanie w tym samym roku dowództwo wojsk we Francji przejął John Talbot.

Sukcesy i porażki edytuj

Po krótkim pobycie w Anglii w roku 1428 wrócił do Francji, by 12 lutego 1429 wziąć pod Orleanem udział w tzw. bitwie o śledzie. 18 czerwca tego samego roku siły angielskie pod dowództwem Fastolfa i Talbota poniosły klęskę pod Patay. Niektórzy historycy francuscy[2], winą za przegraną obarczali Talbota, który wykazał się zwyczajną u niego niefrasobliwością, zaś Fastolf zbiegł wprawdzie z pola bitwy, ale dopiero wówczas gdy stało się jasne, że żadna odsiecz nie nadejdzie. Inni kronikarze oskarżali go o tchórzostwo, co zresztą zaraz po bitwie zarzucał mu książę Bedford.

Fastolf służył we Francji aż do roku 1440 (a miał już wówczas ponad 50 lat), ale wciąż był podejrzewany o działanie na szkodę korony. Uważa się[3], że zarobił na zaciągach do wojska. Jeden z jego służących napisał o nim po latach: "Okrutny i mściwy, nigdy nie okazujący łaski", a zazdrośnicy mawiali, że po śmierci swojej żony zagarnął cały jej - należący się dzieciom - majątek. W każdym razie umiejętności administracyjne pozwoliły mu zgromadzić olbrzymi majątek[1].

Śmierć i pochówek edytuj

Zmarł w Caister w listopadzie 1459 roku. Pochowany został obok swej żony Millicent, w specjalnie w tym celu wzniesionej kaplicy św. Beneta. Pod koniec życia był poplecznikiem Johna Pastona, posiadacza ziemskiego z Norfolk, który był podobno w posiadaniu ponad tysiąca (zazwyczaj krytycznych) listów krążących pomiędzy członkami rodziny Pastonów na temat Fastolfa.

Przypisy edytuj

  1. a b Franciszek Kusiak: Rycerze średniowiecznej Europy łacińskiej. Warszawa: PIW, 2002, s. 239. ISBN 83-06-02890-2.
  2. Np. Jean de Waurin, który był obecny na polu bitwy
  3. Tzw. "Paston Letters"