Stąporków (gmina)
Stąporków – gmina miejsko-wiejska w województwie świętokrzyskim, w powiecie koneckim. W latach 1975–1998 gmina położona była w województwie kieleckim.
| gmina miejsko-wiejska | |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||
| Powiat | |||||
| TERC |
2605083 | ||||
| Burmistrz |
Dorota Łukomska | ||||
| Powierzchnia |
231,67 km² | ||||
| Populacja (2020) • liczba ludności |
| ||||
| • gęstość |
71,3 os./km² | ||||
| Nr kierunkowy |
41 | ||||
| Kod pocztowy |
26-220 | ||||
| Tablice rejestracyjne |
TKN | ||||
Adres urzędu: ul. Piłsudskiego 132a26-220 Stąporków | |||||
| Szczegółowy podział administracyjny | |||||
| |||||
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego  | |||||
Położenie na mapie Polski  | |||||
 51°09′N 20°33′E/51,150000 20,550000
| |||||
| Strona internetowa | |||||
| Biuletyn Informacji Publicznej | |||||
Siedziba gminy to Stąporków.
Na terenie miasta i gminy Stąporków znajduje się podstrefa Specjalnej Strefy Ekonomicznej Starachowice, obejmująca obszar 34,1 ha i zagospodarowana w ponad 70%[4].
1 stycznia 2012 r.[5] gminę zamieszkiwało 18 066 osób.
Struktura powierzchni edytuj
Według danych z roku 2002[6] gmina Stąporków ma obszar 231,41 km², w tym:
- użytki rolne: 31%
- użytki leśne: 62%
Gmina stanowi 20,3% powierzchni powiatu.
Historia edytuj
Gmina Stąporków powstała 1 stycznia 1973 w województwie kieleckim w powiecie koneckim. W jej skład weszły sołectwa: Adamek, Bień, Błotnica, Czarna, Czarniecka Góra, Duraczów, Gosań, Grzybów, Gustawów, Hucisko, Janów, Komorów, Kozia Wola, Krasna, Luta, Mokra i Włochów[7]. W 1974 liczy 7440 mieszkańców na powierzchni 104,17 km². Miasto Stąporków stanowi odrębną jednostkę (4222 mieszkańców na powierzchni 11,01 km²)[8].
W związku z nowym podziałem administracyjnym, wprowadzonym 1 czerwca 1975, gmina błędnie nie jest wyliczona w wykazie gmin zawartym w Dz.U. z 1975 r. nr 17, poz. 92, §15 (wyliczone jest natomiast miasto Stąporków, lecz wówczas miasta i gminy były oddzielnymi jednostkami).
1 lipca 1976 gmina Stąporków zostaje połączona ze zniesioną gminą Niekłań Wielki (sołectwa Boków, Furmanów, Lelitków, Nadziejów, Niekłań Mały, Niekłań Wielki, Piasek, Smarków, Wąglów, Wielka Wieś i Wólka Zychowa) w nową gminę Stąporków z siedzibą w Stąporkowie; równocześnie do gminy Stąporków włączono część obszaru zniesionej gminy Odrowąż (sołectwa Błaszków, Odrowąż, Pardołów, Świerczów i Wólka Plebańska) oraz część zniesionej gminy Smyków (sołectwa Kamienna Wola i Modrzewina)[9].
Demografia edytuj
Dane z 30 czerwca 2004[5]:
| Opis | Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | |||
|---|---|---|---|---|---|---|
| jednostka | osób | % | osób | % | osób | % |
| populacja | 18 531 | 100 | 9496 | 51,2 | 9035 | 48,8 |
| gęstość zaludnienia (mieszk./km²) |
80,1 | 41 | 39 | |||
- Piramida wieku mieszkańców gminy Stąporków w 2014 roku[10].
Ochrona przyrody edytuj
Rezerwaty przyrody edytuj
- Rezerwat przyrody Gagaty Sołtykowskie
- Rezerwat przyrody Górna Krasna
- Rezerwat przyrody Skałki Piekło pod Niekłaniem
Najwyższym szczytem gminy, a zarazem powiatu jest szczyt Hucisko w lesie w pobliżu wsi o tej samej nazwie, jego wysokość nad poziomem morza wynosi 374 metry.
Zabytki edytuj
Niekłań edytuj
- Dworek w Niekłanu Wielkim
- Czworaki dworskie w Niekłaniu Wielkim
- Kościół pod wezwaniem Św. Wawrzyńca w Niekłaniu Wielkim
Czarna edytuj
- Sanktuarium Matki Bożej Wychowawczyni w Czarnej
- Cmentarz ("Stary") parafialny
Odrowąż edytuj
- Kościół św. Jacka i św. Katarzyny w Odrowążu
- Kaplica Św. Rozalii w Odrowążu - Rynek w Odrowążu (Dom Ludowy)
Stąporków edytuj
- Pomnik zamordowanej przez hitlerowców rodziny Gutów
- Stuletnia stacja PKP
- Pomnik Grzejnika przed Miejsko-Gminnym Ośrodkiem Kultury w Stąporkowie
Czarniecka Góra edytuj
- Drewniane Wille w Czarnieckiej Górze
- Park uzdrowiskowy przy Świętokrzyskim Centrum Rehabilitacji w Czarnieckiej Górze
- Pozostałości po kopalni rudy żelaza "Edward" na Osicowej Górze
Furmanów edytuj
- Pozostałości zespołu wielkopiecowego w Furmanowie
- Stupięćdziesięcioletni dąb "Hubal"
Hucisko edytuj
Wielka Wieś edytuj
- Pomnik poległego komendanta II Zgrupowania Partyzanckiego AK "Ponury" „Robota”
Przemysł edytuj
W gminie Stąporków funkcjonują następujące zakłady przemysłowe: fabryka farb (Henkel Bautechnik) w Starej Górze, Zakład Urządzeń Kotłowych (ZUK) w Stąporkowie, gazownia (Gaspol) w Stąporkowie, fabryka opłatków (Christie) w Hucisku, odlewnia żeliwa w Krasnej, zakład przerobu złomu (Eko-przerób) w Odrowążu, fabryka sit w Furmanowie, PWTK w Stąporkowie.
Sport edytuj
W gminie Stąporków działają kluby piłkarskie MKS Stąporków występujący w klasie A, KS Kamienna Wola występujący w klasie B oraz bezligowcy Huragan Mokra i LZS Lider Hucisko. Dawniej istniał tu też klub Skała Niekłań.
Sołectwa wchodzące w skład gminy edytuj
Adamek, Bień, Błaszków, Błotnica, Boków, Czarna, Czarniecka Góra, Duraczów, Furmanów, Gosań, Grzybów, Gustawów, Hucisko, Janów, Kamienna Wola, Komorów, Kozia Wola, Krasna, Lelitków, Luta, Modrzewina, Mokra, Nadziejów, Niekłań Mały, Niekłań Wielki, Odrowąż, Pardołów, Piasek, Smarków, Świerczów, Wąglów, Wielka Wieś, Włochów, Wólka Plebańska, Wólka Zychowa[2].
Bez statusu sołectwa są wsie: Nowy Włochów, Stary Grzybów, Stary Janów, Świerczów Mały
oraz osady: Bieduszki, Gajowity Dąb, Osada Młyńska, Stara Góra, Bieliny, Duraczów-Gajówka, Janów, Kobylanka, Osicowa Góra.
Sąsiednie gminy edytuj
Bliżyn, Chlewiska, Końskie, Mniów, Przysucha, Smyków, Zagnańsk
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Raport o stanie gminy w roku 2020. Stan ludności 31.12.2020 str. 7-8 [dostęp 2022-04-06]
- ↑ a b BIP gminy, sołectwa
- ↑ a b Urząd Statystyczny w Kielcach
- ↑ Informacje na stronie SSE Starachowice. sse.com.pl. [dostęp 2014-12-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-12-10)].
- ↑ a b Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2013 r.. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2013-07-26. ISSN 1505-5507.
- ↑ Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
- ↑ Uchwała Nr XVII/80/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dnia 8 grudnia 1972 w sprawie utworzenia wspólnych rad narodowych dla miast nie stanowiących powiatów i gmin w województwie kieleckim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dnia 9 grudnia 1972, Nr 26, Poz. 174).
- ↑ Wykaz powierzchni jednostek podziału terytorialnego dla potrzeb statystycznych, stan w dniu 1 I 1974. GUS, 1974.
- ↑ Dz.U. z 1976 r. nr 23, poz. 142
- ↑ Gmina Stąporków w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-17], liczba ludności w oparciu o dane GUS.