Stanisław Rossowski

polaki pisarz i dziennikarz

Stanisław Rossowski (ur. 3 maja 1861 w Monasterzyskach, zm. 26 lutego 1940 w Warszawie) – polski poeta, dramatopisarz, nowelista i dziennikarzGazety Lwowskiej[1].

Stanisław Rossowski
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

3 maja 1861
Monasterzyska

Data i miejsce śmierci

26 lutego 1940
Warszawa

Dziedzina sztuki

poeta, dramatopisarz, nowelista, dziennikarz

Ważne dzieła

Nawojka (komedia)

Odznaczenia
Srebrny Wawrzyn Akademicki

Życiorys

edytuj

Uczęszczał do Gimnazjum w Buczaczu, Krakowie, C. K. Gimnazjum im. Franciszka Józefa I we Lwowie i w Stanisławowie.

Ukończył studia na Uniwersytecie Lwowskim, zaś po studiach osiadł we Lwowie. Zajmował się zawodowo dziennikarstwem oraz pracą literacką. Pisał m.in. wiersze okolicznościowe i liryczne oraz dramaty, z których najbardziej znanym była komedia Nawojka, wystawiona w 1901 w Teatrze Wielkim we Lwowie z Ireną Solską w roli głównej. Był laureatem nagrody literackiej miasta Lwowa.

16 maja 1925 przyznano mu tytuł członka honorowego Towarzystwa Dziennikarzy Polskich we Lwowie[2]. W 1927 otrzymał Nagrodę Literacką miasta Lwowa[3]. W marcu 1936 obchodził jubileusz 50-lecia pracy literackiej i publicystycznej[4].

Został pochowany na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 284b wprost-6-8).[potrzebny przypis]

Odznaczenia

edytuj

Opinie

edytuj

Antoni Chołoniewski maluje taki oto obrazek S. Rossowskiego w 1898 roku, czyli w pierwszej połowie jego życia i działalności twórczej:

„Poeta słońca, optymizmu i pogody wtłoczony w warsztat prozaicznej pracy przy biurku redakcyjnem (…). Typ porządnego człowieka. Nie gra w karty, nie chodzi na śniadanka do handlów korzennych. W stroju lubi małą ekscentryczność: ubiera się chętnie w jasne kamizelki i fantazyjne krawaty bladoniebieskie lub bladoróżowe, czasami z kieszeni marynarki wygląda godło szyku: rąbek chusteczki do nosa. Pasyami lubi tańczyć i jest doskonałym danserem. Hoduje kwiaty i kocha się w muzyce, sam nawet skomponował kilka «opusów».
Przez pewien czas oddawał się zapamiętale studyom spirytyzmu i zamierzał wydawać pismo specyalnie poświęcone duchom. Jest w ogóle uniwersalnym redaktorem: redagował pisma polityczne, literackie, urzędnicze, dla dzieci, dla kobiet itd. (…) Pisze we wszystkich porach dnia i nocy z równą swobodą: nowele, wiersze, artykuły polemiczne, humoreski, recenzye, studya, powieści, a nawet komedye. Wielka część jego produkcyi literackiej robi jednak wrażenie roboty na urząd, fabrykowanej w szlafroku i pantoflach (….). Dziesiąty procent całej nowelistycznej produkcyi Rossowskiego, wzięty jako całość, mógłby być uważanym za sznur literackich perełek. W ogóle płodność szkodzi Rossowskiemu. Jego rozproszone po pismach, a nawet kalendarzach wierszyki przynoszą ujmę dobrej sławie poety, w którego dorobku znajdują się rzeczy o pierwszorzędnym nastroju i formie”[6].

„Wydał szereg utworów poetyckich, odznaczających się szczerością natchnienia, dobrem, poczuciem realizmu i niemałym wdziękiem formy” – napisali o nim redaktorzy przedwojennej Encyklopedii Powszechnej Wydawnictwa Gutenberga w haśle Polska literatura współczesna.

Twórczość[7]

edytuj

Dramaty

edytuj
  • Nawojka – premiera w Teatrze Miejskim we Lwowie 12 stycznia 1901
  • Circe – 1901
  • Za siódmą górą, za siódmą rzeką – premiera w Teatrze Miejskim we Lwowie 20 grudnia 1901
  • Zuzanna w kąpieli – premiera w Teatrze Miejskim we Lwowie 30 października 1903
  • Dymisja – premiera w Teatrze Miejskim we Lwowie 15 stycznia 1904

Poezja

edytuj
  • Poezje, Lwów: Gubrynowicz i Schmidt, 1886.
  • Poezje. Seria 2, Lwów: H. Altenberg, 1892.
  • Tempi passati. Wiersze różne[8], Lwów: H. Altenberg, 1892.
  • Chwile. Wybór poezyj, Lwów, 1923.

Nowelistyka, proza

edytuj
  • Ze ścieżek życia: wrażenia i obserwacje, Lwów: Seyfarth i Czajkowski, 1892.
  • Z teki impresjonisty, Lwów: Księg. Jakubowskiego i Zadurowicza, 1893.
  • Moja córka, Lwów: H. Altenberg, 1898.
  • Kréska na Matyska[9], Lwów: K. S. Jakubowski, 1898.
  • W półcieniu: nowy poczet szkiców i obrazków, Lwów: Księgarnia Polska, 1899.
  • Lili. Trzy opowiadania[10], Lwów: Tow. im. Piotra Skargi, ok. 1900.
  • Obrazki familijne, Lwów: W. Zukerkandel, 1903.

Publicystyka, utwory edukacyjne

edytuj
  • Wizerunki sejmowe: ludzie i sprawy. Przyczynek do historyi samorządu galicyjskiego, Lwów: Druk. Zygmunta Hałacińskiego, 1903.
  • Ignacy Jan Paderewski. Zarys charakterystyki, Lwów: Zienkowicz i Chęciński, 1911.
  • Piąty listopada: rzecz wydana wskutek uchwały miejscowego komitetu obywatelskiego, zapadłej dnia 7 listopada 1916 na uroczystem w sali ratuszowej zebraniu, Lwów: Komitet Obywatelski, 1916.
  • Lwów podczas inwazyi, Lwów: H. Altenberg, 1916.
  • Trzeci Maja[11], Lwów: Uniw. Żołn. Dow. Okr. Etapowego Tarnopol, 1920.
  • Lwów: z 19 ilustracjami[12], Warszawa: „Bibljoteka Polska”, ok. 1925.
  • Żołnierskie to i owo[13], Lwów: Referat Oświaty Komendy Miasta, 1926.
  • W starej szkole nowy duch: szkic w 1. akcie wierszem dla młodzieży[14], Kołomyja: „Notatki Wychowawcze”, 1929.
  • Pan Tadeusz: rozbiór szczegółowy, Lwów: K. S. Jakubowski, 1929.
  • Dzień krwi i chwały. Obrazek sceniczny w 1-nej odsłonie[15], Miejsce Piastowe: Wydaw. Tow. Św. Michała Archanioła, 1930.
  • Kropiciel i Brzytwa w wojsku narodowem. Gawęda sceniczna w 3 aktach[16], Miejsce Piastowe: Wydaw. Tow. Św. Michała Archanioła, 1931.

Utwory okolicznościowe

edytuj
  • Nie ma cię mistrzu! Wiersz poświęcony uczczeniu 25-letniej rocznicy zgonu śp. Adama, Lwów, 1880.
  • Słowa do Kantaty ku czci Adama Mickiewicza Bolesława Wallek-Walewskiego na chór mieszany z towarzyszeniem orkiestry smyczkowej, Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, cop. 1949.
  • Słowa do Serenady ku uczczeniu Najjaśniejszego Cesarza i Króla Franciszka Józefa Stanisława Niewiadomskiego na chór męski i orkiestrę.
  • Katalog wystawy urządzonej ku czci Tadeusza Kościuszki w setną rocznicę jego zgonu, Lwów, Komitet Wystawy, 1917.
  • Na sprowadzenie zwłok Henryka Sienkiewicza z ziemi szwajcarskiej do polskiej, ok. 1924, (Lwów: Drukarnia Zakładu Narodowego im. Ossolińskich).
  • Ku czci nieznanego żołnierza[17], Lwów, 1925.
  • Słowa do kantaty Nieznany żołnierz Mieczysława Sołtysa, na chór męski Lwów: Wydaw. Wojewódzkiego Komitetu Lwowskiego Obywatelskiego dla Uświetnienia Uroczystości Ekshumacji i Przewiezienia Zwłok Nieznanego Żołnierza z Pobojowiska Lwowskiego do Warszawy, 1925.
  • Juljusz Słowacki w święto złożenia zwłok poety na Wawelu[18], Lwów: Zakł. Nar. im. Ossolińskich, 1927.

Przekłady

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Gazeta Lwowska, Lwów, 1811–1939. Katalog Bibliotek BUW. [dostęp 2009-02-12]. (pol.).
  2. Z Tow. Dziennikarzy Polskich. „Gazeta Lwowska”. Nr 114, 19 maja 1925. 
  3. Jubileusz literata i dziennikarza. „Wschód”, s. 1, Nr 5 z 10 marca 1936. 
  4. Włodzimierz Jampolski. O Stanisławie Rossowskim. „Gazeta Lwowska”, s. 1, Nr 55 z 7 marca 1936. 
  5. M.P. z 1936 r. nr 261, poz. 461 „za szerzenie zamiłowania do literatury polskiej”.
  6. Antoni Chołoniewski, Nieśmiertelni. Fotografie literatów lwowskich, Lwów: Księgarnia Polska, 1898.
  7. Informacje o utworach wydanych drukiem na podstawie katalogów Biblioteki Narodowej w Warszawie.
  8. Stanisław Rossowski, Tempi passati : wiersze różne, wyd. 1892 [online], polona.pl [dostęp 2018-06-09].
  9. Stanisław Rossowski, Kréska na Matyska, wyd. 1898 [online], polona.pl [dostęp 2018-06-09].
  10. Stanisław Rossowski, Lili : trzy opowiadania, wyd. 1900 [online], polona.pl [dostęp 2018-06-09].
  11. Stanisław Rossowski, Trzeci Maja, wyd. 1920 [online], polona.pl [dostęp 2018-06-09].
  12. Stanisław Rossowski, Lwów : z 19 ilustracjami, wyd. 1925 [online], polona.pl [dostęp 2018-06-09].
  13. Stanisław Rossowski, Żołnierskie to i owo, wyd. 1926 [online], polona.pl [dostęp 2018-06-09].
  14. Stanisław Rossowski, W starej szkole nowy duch : szkic w 1. akcie wierszem dla młodzieży, wyd. 1929 [online], polona.pl [dostęp 2018-06-09].
  15. Stanisław Rossowski, Dzień krwi i chwały : obrazek sceniczny w 1-nej odsłonie, wyd. 1930 [online], polona.pl [dostęp 2018-06-09].
  16. Stanisław Rossowski, Kropiciel i Brzytwa w wojsku narodowem : gawęda sceniczna w 3. aktach, wyd. 1931 [online], polona.pl [dostęp 2018-06-09].
  17. Stanisław Rossowski, Ku czci nieznanego żołnierza, wyd. 1925 [online], polona.pl [dostęp 2018-06-09].
  18. Stanisław Rossowski, Juljusz Słowacki w święto złożenia zwłok poety na Wawelu, wyd. 1927 [online], polona.pl [dostęp 2018-06-09].
  19. Dramaty Szekspira w tłumaczeniu Stanisława Rossowskiego oraz omówienie jego sylwetki i dorobku przekładowego dostępne są w cyfrowym repozytorium Polski Szekspir UW.
  20. „Manru” w zbiorach biblioteki Raczyńskich w Poznaniu [dostęp online: 2018-11-20]

Bibliografia

edytuj

Linki zewnętrzne

edytuj