Wikipedia

Stanisław Schwann

Stanisław Marian Schwann (ur. 4 lipca 1912 w Czerniowcach, zm. 2 lipca 1982 w Lipsku) – historyk medycyny, profesor Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Szczecinie i Uniwersytetu w Lipsku.

Stanisław Marian Schwann
Data i miejsce urodzenia

4 lipca 1912
Czerniowce

Data i miejsce śmierci

2 lipca 1982
Lipsk

doktor prawa, docent
Specjalność: prawo, historia, filologia, ekonomia polityczna
Alma Mater

Uniwersytet w Czerniowcach, Uniwersytet Warszawski

Doktorat

1936 – prawo
Czerniowiecki Uniwersytet Narodowy im. Fedkowycza (1959 – nostryfikacja w Uniwersytecie Poznańskim)

Praca naukowo-dydaktyczna
uczelnia

Politechnika Szczecińska
Uniwersytet w Lipsku

Wydział

Ekonomii i Transportu PS

dziekan
Wydział

Ekonomii i Transportu PS

Życiorys edytuj

 
Uniwersytet w Czerniowcach

Lata 1912–1947 edytuj

Był synem Karola Swanna i Anieli z domu Nędzińskiej. Przodkowie ojca byli Niemcami, którzy zamieszkali w Polsce prawdopodobnie w XVIII w. Rodzina uległa polonizacji. Ojciec był poborcą podatkowym w Czerniowcach, gdzie Stanisław Schwann urodził się i uczęszczał do szkoły. Po uzyskaniu w roku 1929 świadectwa dojrzałości do roku 1936 studiował na Uniwersytecie w Czerniowcach. Studiował w latach: 1929–1932 prawo, 1932–1934 – ekonomię polityczną i 1934–1936 – historię i filologię klasyczną[1].

Wykonywał pracę doktorską na temat międzynarodowych zobowiązań Polski w zakresie ochrony mniejszości narodowych. Na podstawie rozprawy, przedstawionej w języku rumuńskim, otrzymał w roku 1936 stopień doktora prawa. W tym samym roku, dzięki uzyskaniu stypendium rządu polskiego dla Polaków z zagranicy, zaczął studia historyczne i filologiczne na Uniwersytecie Warszawskim. Ich zakończenie uniemożliwił wybuch II wojny światowej[1].

Wojnę spędził w Rumunii (zob. Rumunia podczas II wojny światowej) – początkowo w Czerniowcach, gdzie korzystał z pomocy swoich dawnych nauczycieli i kolegów akademickich, a następnie, od roku 1942, w Braszowie. Pracował dorywczo, nie ujawniając swojej narodowości[1].

Po zakończeniu wojny, w latach 1946–1947 przebywał w Warszawie i w Poznaniu[1].

Lata 1948–1967 w Szczecinie edytuj

W roku 1948 Stanisław Schwann przeniósł się do Szczecina, aby włączyć się do działań grupy osób tworzących pierwszą w tym mieście uczelnię wyższą[a][2].

Uważa się, że Akademia Handlowa w Szczecinie powstała już w roku 1945. W maju tego roku do zrujnowanego i wyludnionego miasta przyjechała delegacja z Akademii Handlowej w Poznaniu (kierownik: K. Flatau). Jej zadaniem było zabezpieczenie zbiorów bibliotecznych i innych zasobów dla planowanej uczelni ekonomicznej, jednak już wtedy doszło do powołania filii uczelni poznańskiej, której działalność zainaugurowano 21 listopada 1946 roku. Pierwszym rektorem został Józef Górski[2][3], a prorektorem – Leon Babiński (1947–1948, rektor w latach 1948–1951)[4].

Szczecińską Akademię Handlową zorganizowano w dzielnicy Pogodno, niemal niezniszczonej w czasie alianckich nalotów dywanowych (1944). Wybrano budynek przedwojennej szkoły dla głuchoniemych przy ul. Mickiewicza 66[b], wybudowany w latach 1913–1914 i rozbudowany w roku 1928 (współcześnie na ścianie budynku znajduje się tablica upamiętniająca utworzenie Akademii Handlowej)[5]. Komunikację z centrum miasta umożliwiał niedawno odbudowany wiadukt – Most Akademicki[c][6][7] – nad sąsiednią linią kolejową (zob. linia kolejowa nr 406, przystanek Szczecin Pogodno)[8][9].

 
Wydział Nauk Ekonomicznych i Zarządzania Uniwersytetu Szczecińskiego (w roku 1946 – Akademia Handlowa). ul. Mickiewicza 66

Stanisław Schwann otrzymał stanowisko profesora kontraktowego szczecińskiej filii AH i, w czerwcu 1948 roku, rozpoczął zajęcia dydaktyczne – seminarium handlu zagranicznego[1]. W następnych latach[1][2][10]:

  • 1951 – otrzymał stanowisko kierownika Katedry Finansów w samodzielnej uczelni – Wyższej Szkole Ekonomicznej (WSE), w którą w roku 1950 przekształcono filię poznańskiej Akademii Handlowej
  • 1951–1953 – był dziekanem Wydziału Finansów WSE
  • 1953–1955 – był prorektorem WSE ds. nauki
  • 1955 – został prodziekanem Wydziału Inżynieryjno-Ekonomicznego Transportu w Politechnice Szczecińskiej, utworzonej przez połączenie WSE z Wyższą Szkołą Inżynierską (WSI).
  • 1964–1966 – pełnił funkcję dziekana Wydziału Inżynieryjno-Ekonomicznego Transportu PS

Stanowisko docenta otrzymał w roku 1959, po nostryfikacji stopnia doktora w Uniwersytecie Poznańskim[1].

Od roku 1957 był redaktorem „Zeszytów Naukowych Politechniki Szczecińskiej” (serie: Budownictwo, Chemia, Ekonomika, Elektryka, Mechanika i Technika). W latach 1965–1967 dojeżdżał ze Szczecina do Lipska, do Uniwersytetu Karola Marksa, w którym prowadził wykłady w Instytucie Historii Medycyny i Przyrodoznawstwa im. Karola Sudhoffa jako profesor wizytujący[1].

Lata 1965–1982 w Lipsku i w Jenie edytuj

 
Główny budynek Karl-Marx-Universität w Lipsku (1975)

W Instytucie im. Sudhoffa Stanisław Schwann prowadził kurs „medycyna i społeczeństwo” i angażował się w organizację nauczania historii medycyny, a później również historii innych nauk przyrodniczych. W roku 1967 otrzymał stanowisko kierownika działu, poświęconego historii medycyny, a w roku 1969 – dyrektora Instytutu. Rozwijając nauczanie historii medycyny kładł główny nacisk na historię medycyny społecznej i medycyny pracy (współpracował z Centralnym Instytutem Medycyny Pracy w Berlinie). Analizował związki medycyny w krajach Europy Wschodniej (Węgry, Niemcy, Polska, Rosja) i w Niemczech (we współpracy ze specjalistami m.in. z Rumunii i Polski)[1].

Od roku 1976 zajmował stanowisko profesora zwyczajnego (prowadził również wykłady gościnne poza NRD). Po przejściu na emeryturę w roku 1977 od roku 1981 wykładał na Uniwersytecie Fryderyka Schillera w Jenie[1].

Był członkiem i członkiem zarządu Towarzystwa Historii Medycyny NRD, członkiem honorowym Rumuńskiego Towarzystwa Historii Medycyny, Societas Jablonoviana w Lipsku[1].

Zmarł w roku 1982 w Lipsku. Został pochowany na cmentarzu Südfriedhof[1].

Tematyka pracy naukowej edytuj

 
Włoski lekarz Gaspare Aselli (ok. 1581–1626), autor „De lactibus sive lacteis venis”[11]

Stanisław Schwann zajmował się problemami finansowania przedsiębiorstw (zwłaszcza transportowych) – w warunkach współczesnych i w przeszłości. Interesował się również m.in. problemami kształcenie medycznego na Pomorzu w XVII i XVIII w., historią bibliotek szczecińskich, historią dermatologii polskiej i światowej w okresie Odrodzenia, chorobami zawodowymi w Polsce w XVIII i XIX w., lekarzami polskimi z XVIII w., rumuńską służbą zdrowia w XIX w., chorobą Lenina i przebiegiem jego leczenia w Lipsku[1].

Zajmował się ponadto analizą tekstów Marksa i Engelsa, m.in. treścią korespondencji Karola Marksa do wrocławskiej „Neue Oder-Zeitung”[12] i jego nieopublikowanych notatek dotyczących Rumunów[1] („Karl Marx – însemnări despre”[13][14]).

Publikacje edytuj

Stanisław Schwann jest autorem lub współautorem kilku wydawnictw zwartych oraz ponad 100 artykułów naukowych w językach polskim, niemieckim, rumuńskim i rosyjskim, w tym m.in.[1]:

  • 1956 – Finanse przedsiębiorstw transportu wodno-śródlądowego (wsp. z Rudolfem Flakiem)[15][16]
  • 1956–1957 – Finanse przedsiębiorstw transportu drogowego (tom I i II, wsp. z Lesławem Swatlerem)[17][18]
  • 1957? – Polnische Dermatologen in Zeitalter der Renaissance (wsp. Jadwiga Schwann)[19]
  • 1957 – artykuły nt. stosunków pomiędzy budżetem państwowym a przedsiębiorstwami kolejowymi w Prusach w XIX w. („Przegląd Zachodni”, nr 4)[20] i we Francji („Zeszyty Naukowe Politechniki Szczecińskiej”, nr 25).
  • 1959 – Janusz Abraham Gehema (1648–1715)[21] (Jan Abraham von Gehema, związany z historią medycyny w Gdańsku i Królewcu)
  • 1960 – Rudolf Virchow o dziejach Pomorza[22]
  • 1965 – O chorobach zawodowych w polskim piśmiennictwie medycznym w XVIII i na początku XIX wieku[23]
  • 1966 – Descriptio Paedagogii Stettinensis 1573[24]
  • 1975 – Die Anfänge der Arbeitsmedizin in Polen[25]

Był również redaktorem przedruku pracy pt. De lactibus sive lacteis venis (Gaspare Aselli, 1627), wydanego w Lipsku w roku 1968[11].

Życie rodzinne edytuj

Stanisław Schwann ożenił się po raz pierwszy w roku 1946. Jego pierwszą żoną była prawniczka, Helena Popescul (1910–1950). Mieli dwóch synów: Andrzeja (ur. 1947, inżynier chemik) i Piotra (ur. 1950, informatyk). Druga żona (1951–1966), Jadwiga Pawłowska, była dermatologiem – współautorką pracy „Polnische Dermatologen in Zeitalter der Renaissance” (mieli córkę Ewę, 1953–1965). W roku 1971 poślubił Hannelore Dobersch (1940–1987), z zawodu lekarza-laryngologa, później docenta historii medycyny w Instytucie Karola Sudhoffa. Z tego małżeństwa miał dwóch synów (Paul, ur. 1973, i Richard, ur. 1975)[1].

Uwagi edytuj

  1. ↑ Przed II wojną światową w Szczecinie nie było uczelni wyższych. Rok 1945 – rok konferencji poczdamskiej – uważa się za datę powstania Akademii Handlowej. Szkołę Inżynierską utworzono w roku 1946, a Akademię Lekarską – w roku 1948 (w kolejnych latach Akademię Lekarską przekształcono w Pomorską Akademię Medyczną, a następnie – w Pomorski Uniwersytet Medyczny).
  2. ↑ ul. Mickiewicza – ulica o wcześniejszej, niemieckiej nazwie Kreckower Straße, pochodzącej od nazwy osiedla Kreckow (Krzekowo)
  3. ↑ Wiadukt nad przystankiem Szczecin Pogodno został wysadzony w roku 1945 przez wycofujące się wojska niemieckie, a na przełomie lat 1946/1947 – pospiesznie odbudowany i nazwany Mostem Akademickim, dla uczczenia pierwszej uczelni.

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p Teresa Ostrowska: Schwann Stanisław Marian (1912–1982). [w:] Internetowy Polski Słownik Biograficzny [on-line]. Narodowy Instytut Audiowizualny. [dostęp 2016-09-21]. (pol.). (PSB Tom XXXVI, 1995-1996, s. 60-61)
  2. ↑ a b c Akademia Handlowa. W: Praca zbiorowa, red. Tadeusz Białecki: Encyklopedia Szczecina. T. I, A-O. Szczecin: Uniwersytet Szczeciński, 1999, s. 26. ISBN 83-87341-45-2. (pol.).
  3. ↑ Władysław Górski: Górski Józef. W: op.cit. Encyklopedia Szczecina, t. I. s. 300.
  4. ↑ Tadeusz Białecki: Babiński Leon. W: op. cit. Encyklopedia Szczecina, t. I. s. 65–66.
  5. ↑ Pomniki i tablice w Szczecinie > ul. Mickiewicza 66, tablica upamiętniająca powstanie AKADEMII HANDLOWEJ w Szczecinie. [w:] Strona internetowa Urzędu Miasta Szczecin [on-line]. [dostęp 2014-10-20]. (pol.).
  6. ↑ Janusz Światowy: Wiadukt na Mickiewicza. [w:] Encyklopedia Pomorza Zachodniego, pomeranica.pl [on-line]. encyklopedia.szczecin.pl. [dostęp 2014-10-21]. (pol.).
  7. ↑ Janusz Światowy: Wiadukt nad torami kolejowymi w ciągu ulicy Mickiewicza. [w:] Historia komunikacji miejskiej w Szczecinie [on-line]. www.swiatowy.org. [dostęp 2014-10-23]. (pol.).
  8. ↑ Bogdana Kozińska: Mickiewicza Adama ulica. W: op.cit. Encyklopedia Szczecina, t. I. s. 605.
  9. ↑ Agnieszka Miczkuła, uczennica klasy III Technikum Ogrodniczego w Szczecinie–Zdrojach (opiekun: Władysława Gosk): Wiadukt nad torami kolejowymi : Zakład dla głuchoniemych : Akademia Handlowa. [w:] Portal Miłośników Dawnego Szczecina Sedina.pl; wątek: Ulica, przy której mieszkałam (2) [on-line]. sedina.pl/wordpress. [dostęp 2014-10-20]. (pol.).
  10. ↑ Poczet dziekanów Wydziału Nauk Ekonomicznych i Zarządzania > Stanisław Schwann. [w:] Strona internetowa Wydziału NEiZ [on-line]. www.wneiz.pl. [dostęp 2014-10-20].
  11. ↑ a b Gaspare Aselli (1627), red. Stanisław Schwann: De lactibus sive lacteis venis. [w:] Informacje bibliograficzne [on-line]. www.worldcat.org, 1968. [dostęp 2014-10-24].
  12. ↑ Stanisław Schwann: Korespondencje Karola Marksa do wrocławskiej "Neue Oder-Zeitung. [w:] Informacje bibliograficzne [on-line]. www.worldcat.org, 1958. [dostęp 2014-10-24]. (Die Neue Oder-Zeitung und Karl Marx als ihr Korrespondent, 1959)
  13. ↑ Ion Coja: Karl Marx – însemnări despre români. [w:] Textele altora [on-line]. [dostęp 2014-10-23]. (rum.).
  14. ↑ Karl Marx; Andrei Oţetea; Stanisław Schwann: Însemnări despre Români : (manuscrise inedite). [w:] Informacje bibliograficzne [on-line]. www.worldcat.org, 1964. [dostęp 2014-10-24].
  15. ↑ Rudolf Flak, Stanisław Schwann: Finanse przedsiębiorstw transportu wodno-śródlądowego, cz.1. [w:] Informacje bibliograficzne [on-line]. www.worldcat.org, 1956. [dostęp 2014-10-24].
  16. ↑ Lesław Swatler, Stanisław Schwann: Finanse przedsiębiorstw transportu wodno-śródlądowego, cz.2. [w:] Informacje bibliograficzne [on-line]. www.worldcat.org, 1956. [dostęp 2014-10-24].
  17. ↑ Stanisław Schwann: Finanse przedsiębiorstw transportu drogowego, cz.2. [w:] Informacje bibliograficzne [on-line]. www.worldcat.org, 1957. [dostęp 2014-10-24].
  18. ↑ Stanisław Schwann, Lesławem Swatler: Finanse przedsiębiorstw transportu drogowego, cz.1. [w:] Informacje bibliograficzne [on-line]. www.worldcat.org, 1956. [dostęp 2014-10-24].
  19. ↑ Jadwiga Schwann, Stanislaw Schwann: Polnische Dermatologen in Zeitalter der Renaissance. [w:] Informacje bibliograficzne [on-line]. www.worldcat.org, 1957?. [dostęp 2014-10-24].
  20. ↑ Stanisław Schwann: Rola budżetu państwowego w pruskiej polityce kolejowej w XIX wieku. [w:] Informacje bibliograficzne [on-line]. www.worldcat.org, 1957. [dostęp 2014-10-24].
  21. ↑ Stanisław Schwann: Janusz Abraham Gehema (1648–1715). [w:] Informacje bibliograficzne [on-line]. www.worldcat.org, 1959. [dostęp 2014-10-24].
  22. ↑ Stanisław Schwann: Rudolf Virchow o dziejach Pomorza. [w:] Informacje bibliograficzne [on-line]. www.worldcat.org, 1960. [dostęp 2014-10-24].
  23. ↑ Stanisław Schwann: O chorobach zawodowych w polskim piśmiennictwie medycznym w XVIII i na początku XIX wieku. [w:] Informacje bibliograficzne [on-line]. www.worldcat.org, 1965. [dostęp 2014-10-24].
  24. ↑ Stanisław Schwann: Descriptio Paedagogii Stettinensis 1573. [w:] Informacje bibliograficzne [on-line]. www.worldcat.org, 1966. [dostęp 2014-10-24].
  25. ↑ Stanisław Schwann: Die Anfänge der Arbeitsmedizin in Polen. [w:] Informacje bibliograficzne [on-line]. www.worldcat.org, 1975. [dostęp 2014-10-24].

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Stanisław_Schwann&oldid=71718332”