Wikipedia

Staw w Ogrodzie Saskim

staw w Ogrodzie Saskim, w Warszawie, w Polsce

Staw w Ogrodzie Saskim[1][2][3] – staw w Warszawie na terenie Ogrodu Saskiego.

Staw w Ogrodzie Saskim
Ilustracja
Widok na staw od wschodu
Położenie
Państwo

 Polska

Lokalizacja

Warszawa

Wysokość lustra

108,9 m n.p.m.

Wyspy

jedna

Morfometria
Powierzchnia

0,1993 ha

Położenie na mapie Warszawy
Mapa konturowa Warszawy, blisko centrum na lewo znajduje się owalna plamka nieco zaostrzona i wystająca na lewo w swoim dolnym rogu z opisem „Staw w Ogrodzie Saskim”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na prawo znajduje się owalna plamka nieco zaostrzona i wystająca na lewo w swoim dolnym rogu z opisem „Staw w Ogrodzie Saskim”
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, w centrum znajduje się owalna plamka nieco zaostrzona i wystająca na lewo w swoim dolnym rogu z opisem „Staw w Ogrodzie Saskim”
Ziemia52°14′28″N 21°00′30″E/52,241111 21,008333
Multimedia w Wikimedia Commons

Położenie i charakterystyka edytuj

Staw leży po lewej stronie Wisły, w stołecznej dzielnicy Śródmieście, na obszarze MSI Śródmieście Północne, w północnej części Ogrodu Saskiego, w pobliżu ulic Niecałej i Aleksandra Fredry[4]. Położony jest na obszarze bezpośredniej zlewni Wisły[3].

Nad jego zachodnim brzegiem znajduje się zabytkowy wodozbiór będący kopią świątyni Westy z Tivoli[5]. Na stawie znajduje się wyspa, na której umieszczona jest rzeźba będąca jedną z kilku kopii „Chłopca z Łabędziem” autorstwa Theodora Erdmanna Kalidego[6][7].

Zgodnie z „Programem Ochrony Środowiska dla m.st. Warszawy na lata 2009–2012 z uwzględnieniem perspektywy do 2016 r.” staw położony jest na wysoczyźnie, a jego powierzchnia wynosi 0,1993 ha[1]. Według numerycznego modelu terenu udostępnionego przez Geoportal lustro wody znajduje się na wysokości 108,9 m n.p.m.[4] Akwen ma możliwość spuszczania wody np. w celu czyszczenia[8].

Nad brzegiem zbiornika, w pobliżu wodozbioru, rosną cztery miłorzęby dwuklapowe (Ginkgo biloba) będące pomnikami przyrody (nr INSPIRE: PL.ZIPOP.1393.PP.1465011.3267)[9]. W pobliżu rosną także topole balsamiczne, platany, wiązy szypułkowe i dęby bezszypułkowe[5].

Historia edytuj

Jest to sztuczny zbiornik[5] wybudowany w latach 1852–1854[7]. Powstał przy okazji budowy wodozbioru w formie kopii świątyni Westy z Tivoli projektu Henryka Marconiego[5]. Budynek ten był częścią pierwszego systemu wodociągów w Warszawie[10]. Staw urządzono w miejscu wykopu gruntu, który posłużył do usypania wzgórza, na którym stanął wodozbiór[5].

Po napełnieniu stawu zalewane były piwnice sąsiadujących budynków[5]. W związku z tym wodę spuszczono, a w jego miejscu urządzono klomby kwiatowe[5]. W 1862 roku na środku postawiono fontannę i rzeźbę będącą kopią dzieła Theodora Erdmanna Kalidego[7][5]. W 1878 roku do sadzawki ponownie napuszczono wodę po wzmocnieniu boków ziemią oraz gliną i wybrukowaniu dna[5]. Odprowadzano do niej nadmiar wody w wypadku przepełnienia się wodozbioru[11]. Zimą sadzawka zmieniała się w lodowisko[11].

Według stanu wiedzy z 1921 roku w stawie występowały żółwie błotne, których liczebność ówcześnie malała[12]. Wśród ryb spotkać można było karpie i cierniki[12]. Oprócz tego występowały także splewki karpiowe[12].

Galeria edytuj

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b Rada m.st. Warszawy: Załącznik tekstowy i tabelaryczny do Programu ochrony Środowiska dla miasta stołecznego Warszawy na lata 2009–2012 z uwzględnieniem perspektywy do 2016 r.. bip.warszawa.pl, 21 października 2010. [dostęp 2021-03-05]. (pol.).
  2. ↑ Biuro Naczelnego Architekta Miasta. Miejska Pracownia Planowania Przestrzennego i Strategii Rozwoju, Opracowanie ekofizjograficzne do studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego m. st. Warszawy, Warszawa 2006, s. 35 [dostęp 2021-03-05] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-04].
  3. ↑ a b Łukasz Szkudlarek, Analiza powierzchniowa zlewni. Charakterystyka i ocena funkcjonowania układu hydrograficznego, ze szczególnym uwzględnieniem systemów melioracyjnych na obszarze m.st. Warszawy wraz z zaleceniami do Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego m.st. Warszawy i planów miejscowych [online], 2015, s. 101 [dostęp 2021-03-05] [zarchiwizowane z adresu 2020-06-22].
  4. ↑ a b Główny Urząd Geodezji i Kartografii: Geoportal krajowy. geoportal.gov.pl. [dostęp 2021-03-05].
  5. ↑ a b c d e f g h i Joanna Pietruszyńska, Parki warszawy i jej okolic. Ogród Saski pod względem dendrologicznym, „Rocznik Polskiego Towarzystwa Dendrologicznego” (4), Polskie Towarzystwo Dendrologiczne, 1981, ISSN 2300-8326.
  6. ↑ Janusz A. Mróz, „Chłopiec z łabędziem” z Ogrodu Różanego w Wilanowie, „Wiadomości Konserwatorskie” (23/2008), s. 131–133.
  7. ↑ a b c Zarząd Oczyszczania Miasta Warszawa, Ogród Saski [online] [dostęp 2021-03-07].
  8. ↑ Luiza Poreda, Stawy w Ogrodzie Saskim i Parku Ujazdowskim bez wody [online], 4 kwietnia 2014 [dostęp 2021-03-07].
  9. ↑ Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska, Pomnik przyrody [online] [dostęp 2021-03-07].
  10. ↑ Zbigniew Sujkowski, Zarząd Miejski w m. st. Warszawie, Wodociągi i kanalizacja m. st. Warszawy: 1886–1936, Włodzimierz Rabczewski (red.), Wydawnictwo Wodociągów i Kanalizacji m.st. Warszawy, 1937, s. 35–41.
  11. ↑ a b Elżbieta Charazińska: Ogród Saski. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1979, s. 98. ISBN 83-01-00061-9.
  12. ↑ a b c Stanisław Michał Sumiński, Szymon Tenenbaum, Przewodnik zoologiczny po okolicach Warszawy, Wydawnictwo M. Arcta w Warszawie, 1921, s. 19.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Staw_w_Ogrodzie_Saskim&oldid=71087921”