Stella Kadmon (ur. 16 lipca 1902 w Wiedniu, zm. 12 października 1989, tamże[1]) – austriacka aktorka teatralna i kabaretowa, pochodzenia żydowskiego.

Stella Kadmon
Data i miejsce urodzenia

16 lipca 1902
Wiedeń

Data i miejsce śmierci

12 października 1989
Wiedeń

Zawód

aktor

Lata aktywności

1922-1981

Zespół artystyczny
Der Liebe Augustin
Theater de Courage

Biografia

edytuj

Była córką urzędnika Moritza Kadmona i pianistki Malvine z d. Nelken[1]. Kształciła się w Konserwatorium Wiedeńskim, ukończyła także seminarium Maxa Reinhardta. Od 1922 pracowała w teatrach w Linzu i w Morawskiej Ostrawie. Pod wpływem Fritza Grünbauma rozpoczęła karierę kabaretową. W 1926 zadebiutowała w wiedeńskim kabarecie Pavillon śpiewając utwory Grünbauma. Po sukcesach w Wiedniu występowała w kabaretach Monachium, Berlina i Kolonii. W 1931 współtworzyła pierwszy w Wiedniu polityczny teatr małych form Der Liebe Augustin, Teatr działał w piwnicy Cafe Prückel, a Kadmon kierowała nim do 1938[2].

 
Tablica pamiątkowa poświęcona Stelli Kadmon w Wiedniu

Po przejęciu władzy przez narodowych socjalistów Kadmon wyemigrowała z Wiednia i osiedliła się początkowo w Belgradzie, a następnie w Tel Awiwie. Tam w kwietniu 1940 założyła kabaret Papillon, a także organizowała spotkania poświęcone niemieckiej literaturze[3]. Po powrocie do Wiednia związała się ponownie z teatrem Der Liebe Augustin, który został reaktywowany przez Fritza Eckharta. Pod wpływem Stelli Kadmon teatr przekształcił się w scenę awangardową. Sukcesem zakończyła się w 1948 premiera Strachu i nędzy III Rzeszy Bertolta Brechta. Z czasem teatr z inicjatywy Kadmon zmienił nazwę na Theater de Courage, stając się jedną z wiodących scen Wiednia, podejmując kontrowersyjną dla społeczeństwa austriackiego tematykę antyfaszyzmu i pacyfizmu[1]. Kadmon pracowała w teatrze jako aktorka, reżyser i dyrektorka do roku 1981.

Wystąpiła w dwóch filmach fabularnych.

Przypisy

edytuj
  1. a b c Stella Kadmon. = 2018-03-08 [online], univie.ac.at (niem.).
  2. Laurence Senelick: A Cabaret Performance: Europe, 1920-1940. Sketches, Songs, Monologues, Memoirs. Johns Hopkins University Press, 1992, s. 109. ISBN 978-0-8018-4378-5.
  3. Gerhard Schoenberner: Artists Against Hitler: Persecution, Exile, Resistance. Inner Nationes, 1984, s. 72.

Bibliografia

edytuj