Stożkówka owłosiona
Stożkówka owłosiona (Conocybe pubescens (Gillet) Kühner) – gatunek grzybów z rodziny gnojankowatych (Bolbitiaceae).
_at_Deelerwoud_on_cow_manure_-_panoramio.jpg)
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
stożkówka owłosiona |
| Nazwa systematyczna | |
| Conocybe pubescens (Gillet) Kühner Encyclop. Mycol. 7: 85 (1935) | |
Systematyka i nazewnictwo edytuj
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Conocybe, Bolbitiaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy opisał go w 1876 r. Claude-Casimir Gillet nadając mu nazwę Galera pubescens. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu Robert Kühner w 1935 r.[1]
- Conocybe cryptocystis (G.F. Atk.) Singer 1954
- Conocybe pubescens var. gilletii Raithelh. 1991
- Galera cryptocystis G.F. Atk. 1918
- Galera pubescens Gillet 1876
- Galera tenera var. pubescens (Gillet) Bres. 1900[2].
Nazwę polską zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r.[3]
Morfologia edytuj
Średnica 0,7–2,5 cm, początkowo stożkowaty, z wiekiem dzwonkowaty, z prążkowanym brzegiem Za młodu powierzchnia jest drobno puszysta, potem staje się gładka, nie tłusta, rdzawobrązowa do pomarańczowobrązowej. Jest higrofaniczny, przy suchej pogodzie staje się jasnobrązowy do żółtobrązowego[4].
Gęste, początkowo bardzo blado ochrowe, w miarę dojrzewania zarodników stają się cynamonowe lub rdzawe[4].
Smukły, o średnicy 1–2,5 mm i wysokości 3–9 cm, kremowobiały do miodowożółtego. Podstawa trzonu często jest brązowa i lekko rozszerzona[4].
- Cechy mikroskopowe
Zarodniki elipsoidalne, gładkie, 12,5–19,5 × 7–11,5 μm, grubościenne, z szerokimi porami rostkowymi[4].
- Gatunki podobne
W licznej grupie stożkówek stożkówka zamszowata wyróżnia się puszystymi włoskami na trzonie i młodym kapeluszu. Aby zobaczyć te cechy w miarę wyraźnie, należy użyć lupy[4].
Występowanie i siedlisko edytuj
Podano stanowiska stożkówki owłosionej W Ameryce Północnej i Południowej, w Europie, Azji, Australii i na Nowej Zelandii. Najwięcej stanowisk podano w Europie. Występuje tu na całym niemal obszarze, od Portugalii po północne krańce Półwyspu Skandynawskiego i Islandię, brak jej tylko na Bałkanach[5]. W Polsce W. Wojewoda w 2003 r. przytoczył 10 stanowisk z uwagą, że rozprzestrzenienie nie jest znane[3]. Kilka aktualnych stanowisk podaje internetowy atlas grzybów. Znajduje się w nim na liście gatunków zagrożonych i wartych objęcia ochroną[6].
Naziemny grzyb saprotroficzny i koprofilny. Rośnie w lasach iglastych pod świerkami i sosnami, w lasach liściastych, na łąkach, przy drogach, wśród opadłych liści, na łajnie[3] i na ziemi bogatej w składniki organiczne[6].
Znaczenie edytuj
Nie wiadomo, czy jest to grzyb trujący, czy jadalny. Niektóre gatunki stożkówek są uważane za trujące, a trudno je odróżnić od innych stożkówek. Z tego powodu, a także ze względu na mały rozmiar i cienki miąższ, stożkówki są uważane za grzyby niejadalne. Nawet gdyby stożkówka owłosiona była dobrym gatunkiem jadalnym, nie jest warta zbierania w celu spożywczym, także z tego powodu, że często rośnie na odchodach[4].
Przypisy edytuj
- ↑ a b Index Fungorum [online] [dostęp 2023-01-04] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2023-01-04] (ang.).
- ↑ a b c Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d e f Conocybe pubescens (Gillet) Kühner – Downy Conecap [online], First Nature, 2002 [dostęp 2023-01-04] (ang.).
- ↑ Występowanie Conocybe pubescens na świecie (mapa) [online], gbif.org [dostęp 2023-01-02] (ang.).
- ↑ a b Aktualne stanowiska stożkówki owłosionej w Polsce [online], grzyby.pl [dostęp 2023-01-02] (ang.).