Stogi (województwo pomorskie)
Stogi (dawniej Hejbudy, niem. Heubuden) – wieś w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie malborskim, w gminie Malbork na obszarze Wielkich Żuław Malborskich. Miejscowość została założona w procesie tzw. osadnictwa olęderskiego.
| wieś | |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności |
430 |
| Strefa numeracyjna |
55 |
| Kod pocztowy |
82-200[2] |
| Tablice rejestracyjne |
GMB |
| SIMC |
0152030 |
Położenie na mapie gminy wiejskiej Malbork  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa pomorskiego  | |
Położenie na mapie powiatu malborskiego  | |
 54°04′34″N 18°58′31″E/54,076111 18,975278[1]
| |
W 1820 mieszkało tu 301 osób, w tym 202 wyznania mennonickiego[3].
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa elbląskiego.
Zabytki edytuj
Według rejestru zabytków NID[4] na listę zabytków wpisany jest cmentarz mennonicki, nr rej.: A-1250 z 30.08.1989.
W Stogach znajduje się jeden z największych cmentarzy mennonickich (największy na Pomorzu) z XVIII/XIX wieku, na którym chowano ewangelików i menonitów. Dość znaczna liczba zachowanych nagrobków i steli, w tym jedna wrośnięta w drzewo[5], a zarazem najstarszy (z 1768) w Polsce cmentarz mennonicki.
Jego historia sięga XVII wieku. Cmentarz o powierzchni 2,6 ha jest podzielony na dwie części. W pierwszej była niegdyś kaplica, w drugiej – najstarszej – znajduje się część grzebalna. Rzędy drzew dzielą teren cmentarza na 6 kwater. Zachowało się 260 obramowań grobów (tumb) ze sztucznego kamienia (mogiły pojedyncze, podwójne i dziecięce), a także 90 nagrobków pochodzących z okresu od I poł. XIX w. do II wojny światowej. Jest wśród nich 78 stel, zakończonych trójkątnym naczółkiem i charakterystycznych dla kultury mennonickiej. Z inskrypcji na płytach wynikają informacje dotyczące np. pozycji zmarłych w lokalnej społeczności, miejscu zamieszkania, zwyczajach; natomiast na rewersach steli znajdują się cytaty z Biblii lub epitafia[3]. Cmentarz jest bogato zadrzewiony. Poza lipami rośnie tu kilka świerków posadzonych na początku XX wieku oraz pomnikowy dąb o odwodzie 440 cm i wysokości 20 metrów. Wiek dębu określa się na 300 lat[6].
Do końca lat 50. XX w. przy cmentarzu stała wzniesiona po 1768 świątynia mennonicka (niem. Bethaus), która w późniejszym okresie została rozebrana[7].
Cmentarz został odrestaurowany. Na kościele katolickim pod wezwaniem św. Wincentego a’Paulo znajduje się tablica upamiętniająca pracę na rzecz renowacji cmentarza mennonickiego[8].
Zobacz też edytuj
- Cmentarz mennonicki w Stogach
- Stogi Malborskie – przystanek kolejowy
- inne miejscowości o nazwie Stogi
Przypisy edytuj
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 131314
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1225 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ a b Halloween. Polecamy 7 miejsc z dreszczykiem na Pomorzu [online], trojmiasto.wyborcza.pl [dostęp 2021-12-01] (pol.).
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo pomorskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023, s. 62 [dostęp 2020-03-22].
- ↑ Anna, Krzysztof Jakubowscy „Pomorskie cmentarze”, Gdańsk 2012, ISBN 978-83-62129-73-7, s. 154.
- ↑ Piotr Skurzyński „Warmia, Mazury, Suwalszczyzna” Wyd. Sport i Turystyka – Muza S.A. Warszawa 2004 s. 60 ISBN 83-7200-631-8.
- ↑ Zbory mennonickie, cmentarze.
- ↑ Historia okolic Elbląga: Szymankowo i Stogi.
Linki zewnętrzne edytuj
- Galeria zdjęć (ang.)