Strzępiak gwiaździstozarodnikowy
Strzępiak gwiaździstozarodnikowy (Inocybe asterospora Quél.) – gatunek grzybów z rodziny strzępiakowatych[1].
.JPG)
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
strzępiak gwiaździstozarodnikowy |
| Nazwa systematyczna | |
| Inocybe asterospora Quél Syll. Fung. 26: 50 (1879) | |
.JPG)
.JPG)
Systematyka i nazewnictwo
edytujPozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Inocybe, Inocybaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
- Astrosporina asterospora (Quél.) Rea 1922
- Inocybe asterospora Quél. 1880, f. asterospora
- Inocybe asterospora f. minor Torrend
- Inocybe asterospora f. velata Bon & Carteret 2006
Nazwę polską podali Barbara Gumińska i Władysław Wojewoda w 1968 r., Andrzej Nespiak używał nazwy strzępiak gwiazdkowaty[3].
Morfologia
edytujŚrednica do 7 cm, kształt początkowo stożkowaty, później rozpostarty z wypukłym środkiem i nieco odgiętym brzegiem. Powierzchnia sucha i cała z wyjątkiem wierzchołka włókienkowata. W trakcie dojrzewania owocnika włókienka stają się coraz lepiej widoczne, szczególnie przy brzegu, a kapelusz od brzegów pęka[4].
Przy trzonie słabo zatokowato wycięte. Oprócz blaszek kompletnych występują międzyblaszki. Początkowo są brudnobiałe, potem szaroochrowe, w końcu brązowe. Mają równe, wełniste i biało orzęsione ostrza[4].
Wysokość 5–9 cm, grubość 0,6–0,8 (1,2) cm, kształt walcowaty, równogruby z obrzeżoną bulwką w podstawie. Powierzchnia w górnej części jasna, brązowawa, czasami z czerwonym odcieniem, w dolnej ciemniejsza, rdzawobrunatna. Bulwka biaława. Cały trzon jest oszroniony[4].
W kapeluszu i w bulwce biały, w trzonie jasnobrązowy. Pod wpływem KOH żółknie. Ma słaby zapach, według niektórych podobny do zapachu spermy, według innych kwaskowaty, podobny do zapachu ziemi. Jest bez smaku[4].
- Cechy mikroskopowe;
Wysyp zarodników jasnobrązowy. Zarodniki o gwiazdkowatym kształcie z 9–13 guzkami. Mają rozmiar 10–13,3 × 7–10 μm. Podstawki o rozmiarze 32 × 11 μm. Występują butelkowate cheilocystydy i pleurocystydy o rozmiarze (30) 50–70 × 10–20 μm. Są cienkościenne, jedynie szyjkę mają zgrubiałą. Na szczycie posiadają kryształki. Licznie występują, zwłaszcza w dolnej części trzonu podobne budowa i wielkością kaulocystydy[4].
Występowanie i siedlisko
edytujOdnotowano stanowiska tego gatunku w Ameryce Północnej, Europie, Korei, Japonii i Nowej Zelandii[5]. W Polsce jest pospolity[3].
Występuje w lasach liściastych i mieszanych, rzadziej w iglastych. Rośnie na ziemi, w ściółce leśnej. Pojawia się od lipca do października[3]. Najczęściej rośnie pod bukami, dębami, leszczynami i grabami, zwłaszcza na glebach piaszczystych i gliniastych[6].
Znaczenie
edytujGrzyb mikoryzowy[3]. Dla ludzi grzyb silnie trujący[6].
Gatunki podobne
edytuj- strzępiak porysowany (Inocybe rimosa). Ma jasnobrązowy kapelusz z ostrzejszym garbem, trzon białawy i u dojrzałych owocników cały promieniście popękany[6].
- strzepiak plamisty (Inocybe maculata). Jest słabo spękany (spod pęknięć nie widać białawej skórki kapelusza)[6].
Przypisy
edytuj- ↑ a b Index Fungorum. [dostęp 2013-10-20]. (ang.).
- ↑ Species Fungorum. [dostęp 2015-12-16]. (ang.).
- ↑ a b c d Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d e Andrzej. Nespiak: Grzyby. Tom XIX. Strzępiak (Inocybe). Warszawa – Kraków: PWN, 1990. ISBN 83-01-08749-8.
- ↑ Discover Life Maps. [dostęp 2016-01-10].
- ↑ a b c d Pavol Škubla: Wielki atlas grzybów. Poznań: Elipsa, 2007. ISBN 978-83-245-9550-1.