Strzępiak malutki
Strzępiak malutki (Inocybe petiginosa (Fr.) Gillet) – gatunek grzybów należący do rodziny strzępiakowatych (Inocybaceae)[1].
_Gillet_396906.jpg)
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
strzępiak malutki |
| Nazwa systematyczna | |
| Inocybe petiginosa (Fr.) Gillet Hyménomycètes (Alençon): 521 (1876) [1878] | |
Systematyka i nazewnictwo
edytujPozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Inocybe, Inocybaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy zdiagnozował go w 1821 r. Elias Fries nadając mu nazwę Agaricus petiginosus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu Claude-Casimir Gillet w 1876 r.[1]
- Agaricus petiginosus Fr., 1821
- Astrosporina petiginosa (Fr.) Rea 1922
- Hebeloma petiginosum (Fr.) P. Kumm. 1871
Nazwę polską nadał Andrzej Nespiak w 1990 roku[3].
Morfologia
edytujŚrednica 1 cm, rzadko do 2 cm, początkowo stożkowaty, potem szeroko rozpostarty z małym, szerokim garbkiem. Brzeg początkowo nieco podwinięty i przez długi czas nieco włóknisto-wełnisty. Powierzchnia gładka, tylko na garbku wełnisto-włóknista, starsze owocniki całkiem gładkie. Barwa jasnoochrowa, szarobeżowa lub jasnobrązowa, szczególnie na środku. Delikatne białawe włókienka nadają kapeluszowi szary odcień[4].
Słabo przyrośnięte lub wolne, z blaszeczkami. Początkowo kremowożółtawe, potem jasnobrązowe. Ostrza żółtawo orzęsione[4].
Wysokość 1,5–3, rzadko 4 cm, grubość 0,2 cm, pełny, walcowaty, czasami ze zgrubiałą podstawą. Powierzchnia o barwie od ochrowobrązowej do ochrowordzawej, na całej długości ziarnista i kosmkowata[4].
Lekko brązowy, w trzonie ciemniejszy o kwaskowatym smaku, bez zapachu[4].
- Cechy mikroskopowe
Zarodniki 6,5–8 × 4–6 µm z 8–11 guzami. Cheilocystydy i pleurocystydy 50–70(–90) × 10–16 µm i ścianie grubości do 3 µm z kryształkami, wewnątrz żółtawe. Kaulocystydy podobne, ale o żółtej ścianie i bardziej cienkościenne[4].
Występowanie i siedlisko
edytujZnane jest występowanie strzępiaka malutkiego w Ameryce Północnej i Europie[5]. W piśmiennictwie naukowym na terenie Polski do 2003 r. podano wiele stanowisk[3]. Więcej stanowisk i bardziej aktualnych podaje internetowy atlas grzybów. Zaliczony w nim jest do rejestru grzybów rzadkich i wymagających ochrony[6].
Grzyb mikoryzowy. Występuje w wilgotnych lasach liściastych. Podawane jest jego występowanie pod bukami i dębami od lipca do listopada[3].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2020-03-20] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2020-03-20].
- ↑ a b c Władysław Wojewoda, Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1
- ↑ a b c d e Andrzej Nespiak, Grzyby. Tom XIX. Strzępiak (Inocybe), Warszawa – Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Marie Curie Skłodowskiej, 1990, ISBN 83-01-08749-8
- ↑ Discover Life [online] [dostęp 2020-03-20] (ang.).
- ↑ Aktualne stanowiska strzępiaka malutkiego w Polsce [online] [dostęp 2020-03-20] (ang.).