Superliga polska w piłce ręcznej mężczyzn

Orlen Superliga Mężczyzn[2] – najwyższa w hierarchii klasa męskich ligowych rozgrywek piłki ręcznej w Polsce, będąca jednocześnie najwyższym szczeblem centralnym (I poziom ligowy). Zmagania w jej ramach toczą się cyklicznie (co sezon), systemem kołowym, od edycji 2007/08 do edycji 2019/20[3] i ponownie od edycji 2023/24 dodatkowo z fazą play-off na zakończenie każdego z sezonów i przeznaczone są dla najlepszych polskich drużyn klubowych. Jej triumfator zostaje mistrzem Polski, zaś najsłabsze drużyny relegowane są do I ligi. Czołowe zespoły klasyfikacji końcowej każdego sezonu uzyskują prawo występów w europejskich pucharach w sezonie następnym (Lidze Mistrzów, Pucharze EHF, bądź Pucharze Challenge EHF – zależnie od pozycji polskiej federacji w klubowym rankingu EHF).

ORLEN Superliga Mężczyzn
Ilustracja
2023/2024
Państwo

Polska Polska

Dyscyplina

piłka ręczna

Organizator rozgrywek

Superliga sp. z o.o.

Data założenia

1956

Założyciel

ZPRP

Poprzednia nazwa

I liga (1956–1998)
Ekstraklasa (1998–2010) PGNiG Superliga (2010-2023)

Prezes

Piotr Należyty

Przewodniczący Rady Nadzorczej

Henryk Szczepański

Partner TV

Telewizja Polsat

Sponsor tytularny

Orlen

Rozgrywki
Liczba drużyn

14

Zwycięzca

Barlinek Industria Kielce

Niższy poziom ligowy

Liga Centralna

Puchary

Liga Mistrzów
Puchar EHF
Puchar Challenge EHF[1]

Zwycięzcy
Pierwszy zwycięzca

Sparta Katowice
(1956/1957)

Obecny zwycięzca

Barlinek Industria Kielce
(2022/2023)

Najwięcej zwycięstw

Barlinek Industria Kielce (20)

Strona internetowa

Historia edytuj

Decyzję o przeprowadzaniu mistrzostw Polski piłki ręcznej mężczyzn w formule ligowej podjęto w 1956 r., a pierwsza edycja ligi odbyła się w sezonie 1956/57. Od samego początku do dziś rywalizacja ligowa toczona jest w tzw. wersji duńskiej (czyli odmianie 7-osobowej) na obiektach zamkniętych (halach sportowych). Od premierowej edycji rozgrywki ligowe zarządzane są przez Związek Piłki Ręcznej w Polsce. Najwięcej tytułów mistrza Polski zdobył Barlinek Industria Kielce – 20.

Na przestrzeni lat zmianom ulegała zarówno nazwa rozgrywek (pierwotnie I liga, następnie Ekstraklasa, a od 2010 r. Superliga), jak i system ich przeprowadzania (klasyczna formuła ligowa, formuła ligowa z późniejszym podziałem na grupę mistrzowską i grupę spadkową, formuła ligowa z fazą play-off), różna była też liczba drużyn przystępujących do rywalizacji (od 6 do 12).

Od początku sezonu 2010/11 do sezonu 2022/23 sponsorem tytularnym rozgrywek Superligi było Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo, a ich oficjalna nazwa brzmiała PGNiG Superliga Mężczyzn[4].

27 lutego 2016 zarząd ZPRP podjął uchwałę o powołaniu zawodowej ligi piłki ręcznej w Polsce, której rozgrywki od sezonu 2016/17 prowadzi Superliga sp. z o.o.[5] Akt założycielski przewidywał udział 12 drużyn z możliwością poszerzenia rozgrywek do 14 drużyn. Ostatecznie w sezonie 2016/2017 do rozgrywek przystąpiło 14 drużyn: 5 drużyn, które otrzymały bezwarunkowe licencje oraz 9 drużyn, które otrzymały licencje warunkowe[6].

Zgodnie z regulaminem rozgrywek ligi zawodowej w sezonie 2016/17 Superligi mogło wystąpić maksymalnie 16 zespołów[7]. Liga zawodowa została zamknięta na trzy lata i w tym okresie nie było spadków do I Ligi (regulamin dopuszczał jedynie możliwość wykluczenia klubu z rozgrywek Superligi), zaś w kwestii awansów Regulamin dopuszczał możliwość pod warunkiem uzyskania przez klub licencji na udział w rozgrywkach PGNiG Superligi oraz występowanie wolnych miejsc.

Po zakończeniu sezonu 2018/19 powróciły bezpośrednie spadki i awanse.

Przed startem sezonu 2023/24 w dniu 7 sierpnia 2023 r. Orlen nawiązał współpracę z Superligą, w wyniku czego nazwa rozgrywek została zmieniona na ORLEN Superliga[2].

Triumfatorzy edytuj

Sezon 1. miejsce 2. miejsce 3. miejsce
1956/1957 Sparta Katowice Zwierzyniecki Kraków Śląsk Wrocław
1957/1958 Śląsk Wrocław Sparta Katowice Wybrzeże Gdańsk
1958/1959 Sparta Katowice Wybrzeże Gdańsk Start Gniezno
1959/1960 Sparta Katowice Wybrzeże Gdańsk AZS Katowice
1960/1961 Śląsk Wrocław Sparta Katowice AZS Katowice
1961/1962 Śląsk Wrocław Sparta Katowice AZS Katowice
1962/1963 Śląsk Wrocław AZS Katowice Sparta Katowice
1963/1964 AZS Katowice Sparta Katowice Gwardia Opole
1964/1965 Śląsk Wrocław Spójnia Gdańsk Wybrzeże Gdańsk
1965/1966 Wybrzeże Gdańsk Śląsk Wrocław Spójnia Gdańsk
1966/1967 Śląsk Wrocław Wybrzeże Gdańsk Pogoń Zabrze
1967/1968 Spójnia Gdańsk Wybrzeże Gdańsk Śląsk Wrocław
1968/1969 Spójnia Gdańsk Śląsk Wrocław Wybrzeże Gdańsk
1969/1970 Spójnia Gdańsk Śląsk Wrocław Grunwald Poznań
1970/1971 Grunwald Poznań Śląsk Wrocław Anilana Łódź
1971/1972 Śląsk Wrocław Grunwald Poznań Anilana Łódź
1972/1973 Śląsk Wrocław Spójnia Gdańsk Grunwald Poznań
1973/1974 Śląsk Wrocław Spójnia Gdańsk Anilana Łódź
1974/1975 Śląsk Wrocław Stal Mielec Anilana Łódź
1975/1976 Śląsk Wrocław Pogoń Zabrze Pogoń Szczecin
1976/1977 Śląsk Wrocław Anilana Łódź Grunwald Poznań
1977/1978 Śląsk Wrocław Hutnik Kraków Anilana Łódź
1978/1979 Hutnik Kraków Pogoń Zabrze Śląsk Wrocław
1979/1980 Hutnik Kraków Śląsk Wrocław Korona Kielce
1980/1981 Hutnik Kraków Wybrzeże Gdańsk Śląsk Wrocław
1981/1982 Śląsk Wrocław Wybrzeże Gdańsk Anilana Łódź
1982/1983 Anilana Łódź Wybrzeże Gdańsk Śląsk Wrocław
1983/1984 Wybrzeże Gdańsk Anilana Łódź Hutnik Kraków
1984/1985 Wybrzeże Gdańsk Anilana Łódź Pogoń Zabrze
1985/1986 Wybrzeże Gdańsk Anilana Łódź Śląsk Wrocław
1986/1987 Wybrzeże Gdańsk Anilana Łódź Pogoń Zabrze
1987/1988 Wybrzeże Gdańsk Pogoń Zabrze Śląsk Wrocław
1988/1989 Pogoń Zabrze Wybrzeże Gdańsk Śląsk Wrocław
1989/1990 Pogoń Zabrze Wybrzeże Gdańsk Wisła Płock
1990/1991 Wybrzeże Gdańsk Grunwald Poznań Wisła Płock
1991/1992 Wybrzeże Gdańsk Petrochemia Płock Pogoń Szczecin
1992/1993 Iskra Kielce Petrochemia Płock Warszawianka
1993/1994 Iskra Kielce Warszawianka Petrochemia Płock
1994/1995 Petrochemia Płock Iskra Kielce Śląsk Wrocław
1995/1996 Iskra Kielce Petrochemia Płock Śląsk Wrocław
1996/1997 Śląsk Wrocław Petrochemia Płock Iskra Kielce
1997/1998 Iskra Kielce Śląsk Wrocław Petrochemia Płock
1998/1999 Iskra Kielce Petrochemia Płock Warszawianka
1999/2000 Wybrzeże Gdańsk Petrochemia Płock Śląsk Wrocław
2000/2001 Wybrzeże Gdańsk Orlen Płock Strzelec LM Kielce
2001/2002 Orlen Płock Warszawianka Śląsk Wrocław
2002/2003 Vive Kielce Wisła Płock Śląsk Wrocław
2003/2004 Wisła Płock Vive Kielce Śląsk Wrocław
2004/2005 Wisła Płock Zagłębie Lubin Vive Kielce
2005/2006 Wisła Płock Chrobry Głogów Zagłębie Lubin
2006/2007 Zagłębie Lubin Wisła Płock Vive Kielce
2007/2008 Wisła Płock Zagłębie Lubin Vive Kielce
2008/2009 Vive Kielce Wisła Płock MMTS Kwidzyn
2009/2010 Vive Targi Kielce MMTS Kwidzyn Wisła Płock
2010/2011 Orlen Wisła Płock[8] Vive Targi Kielce MMTS Kwidzyn
2011/2012 Vive Targi Kielce Orlen Wisła Płock Tauron Stal Mielec
2012/2013 Vive Targi Kielce Orlen Wisła Płock MMTS Kwidzyn
2013/2014 Vive Targi Kielce Orlen Wisła Płock Górnik Zabrze
2014/2015 Vive Tauron Kielce Orlen Wisła Płock Azoty-Puławy
2015/2016 Vive Tauron Kielce Orlen Wisła Płock Azoty-Puławy
2016/2017 Vive Tauron Kielce Orlen Wisła Płock Azoty-Puławy
2017/2018 PGE Vive Kielce Orlen Wisła Płock Azoty-Puławy
2018/2019 PGE Vive Kielce Orlen Wisła Płock Gwardia Opole
2019/2020 PGE Vive Kielce Orlen Wisła Płock NMC Górnik Zabrze
2020/2021 Łomża Vive Kielce Orlen Wisła Płock Azoty-Puławy
2021/2022 Łomża Vive Kielce Orlen Wisła Płock Azoty-Puławy
2022/2023 Barlinek Industria Kielce Orlen Wisła Płock Górnik Zabrze

Bilans klubów edytuj

Klub[9] Mistrzostwo Polski Puchar Polski
      =     =
Barlinek Industria Kielce 20 3 6 29 17 10 27
Śląsk Wrocław 15 6 14 34 7 3 10
Wybrzeże Gdańsk 10 9 3 22 2 2
Orlen Wisła Płock 7 22 5 34 12 11 23
Sparta Katowice 3 4 1 8 1 1
Spójnia Gdańsk 3 3 1 7 3 3
Hutnik Kraków 3 1 1 5 3 3
Górnik Zabrze 2 3 6 11 3 3
UKS Anilana Łódź 1 5 6 12 2 2
WKS Grunwald Poznań 1 2 3 6 3 3
Zagłębie Lubin 1 2 1 4 1 2 3
AZS Katowice 1 1 3 5 0
Warszawianka 2 2 4 3 3
MMTS Kwidzyn 1 3 4 3 3
Stal Mielec 1 1 2 1 1
Chrobry Głogów 1 1 0
Zwierzyniecki Kraków 1 1
Azoty-Puławy 6 6 1 1
Gwardia Opole 2 2 0
Pogoń Szczecin 2 2 0
Start Gniezno 1 1 0

Mistrzostwa Polski: stan na sezon 2022/23

Zestawienie królów strzelców edytuj

Sezon Zawodnik Klub Bramki Mecze Źródło
1999/2000 Piotr Obrusiewicz Warszawianka-TOP 2000 228 31 Klasyfikacja strzelców 1999/2000
2000/2001 Mariusz Jurasik Strzelec-Lider Market Kielce 258 29 Klasyfikacja strzelców 2000/2001
2001/2002 Grzegorz Tkaczyk Warszawianka 198 30 Klasyfikacja strzelców 2001/2002
2002/2003 Damian Moszczyński Wybrzeże Gdańsk 233 31 Klasyfikacja strzelców 2002/2003
2003/2004 Michał Kubisztal Zagłębie Lubin 223 32 Klasyfikacja strzelców 2003/2004
2004/2005 Michał Kubisztal Zagłębie Lubin 188 27 Klasyfikacja strzelców 2004/2005
2005/2006 Mateusz Jachlewski AZS-AWFiS Gdańsk 198 28 Klasyfikacja strzelców 2005/2006
2006/2007 Michał Kubisztal Zagłębie Lubin 222 30 Klasyfikacja strzelców 2006/2007
2007/2008 Michał Adamuszek Miedż-96 Legnica 190 28 Klasyfikacja strzelców 2007/2008
2008/2009 Piotr Frelek Traveland-Społem Olsztyn 200 28 Klasyfikacja strzelców 2008/2009
2009/2010 Wojciech Zydroń Azoty-Puławy 247 30 Klasyfikacja strzelców 2009/2010
2010/2011 Grzegorz Sobut BRW Stal Mielec 201 33 Klasyfikacja strzelców 2010/2011
2011/2012 Dawid Przysiek Nielba Wągrowiec 170 28 Klasyfikacja strzelców 2011/2012
2012/2013 Damian Kostrzewa Tauron Stal Mielec 208 27 Klasyfikacja strzelców 2012/2013
2013/2014 Michał Kubisztal Górnik Zabrze 194 30 Klasyfikacja strzelców 2013/2014
2014/2015 Przemysław Krajewski Azoty-Puławy 160 31 Klasyfikacja strzelców 2014/2015
2015/2016 Witalij Titow KPR Legionowo 173 28 Klasyfikacja strzelców 2015/2016
2016/2017 Witalij Titow KPR Legionowo 175 26[10] Klasyfikacja strzelców 2016/2017
2017/2018 Arkadiusz Moryto Zagłębie Lubin 217 28[10] Klasyfikacja strzelców 2017/2018
2018/2019 Arkadiusz Moryto PGE Vive Kielce 158 26[10] Klasyfikacja strzelców 2018/2019
2019/2020 Arkadiusz Moryto PGE Vive Kielce 127 25 Klasyfikacja strzelców 2019/2020
2020/2021 Rennosuke Tokuda Grupa Azoty SPR Tarnów 160 26 https://orlen-superliga.pl/statystyki/
2021/2022 Kacper Adamski Energa MKS Kalisz 162 26 https://orlen-superliga.pl/statystyki/
2022/2023 Taras Minotskyi Grupa Azoty Unia Tarnów 181 26 https://orlen-superliga.pl/statystyki/

Transmisje w telewizji edytuj

Na przełomie XX i XXI wieku rozgrywki ligowe najwyższego szczebla w piłce ręcznej mężczyzn transmitowane były w Polsacie 2. Następnie, do sezonu 2007/08 prawa do pokazywania ekstraklasy szczypiornistów posiadała Telewizja Polska. Od sezonu 2008/09 zmagania tej ligi można śledzić w TV4 oraz na sportowych antenach Polsatu – najpierw w Polsacie Sport i Polsacie Sport Extra, a od sezonu 2011/12 również w Polsacie Sport News.

Od sezonu 2016/17 do sezonu 2018/19[11][12] mecze zawodowej ligi pokazywane były w nc+. Od sezonu 2019/20 do sezonu 2022/23 mecze ligi zawodowej można oglądać w TVP Sport[13].

W 2023 r Telewizja Polsat zakupiła prawa do pokazywania meczy na lata 2023/24 do 2029/30.

Superliga mężczyzn w piłce ręcznej w TV
Od Do Właściciel praw TV Kanał(y)
2008 2016 Telewizja Polsat TV4
Polsat Sport
Polsat Sport Extra
Polsat Sport News[14]
2016 2019 nc+ nSport+
2019 2023 Telewizja Polska TVP Sport
2023 2030 Telewizja Polsat Polsat Sport
Polsat Sport Extra
Polsat Sport News

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. Zależnie od aktualnej pozycji w rankingu EHF.
  2. a b ORLEN sponsorem tytularnym Superligi.
  3. Ostatecznie ze względu na pandemię koronawirusa nie rozegrano fazy play-off w sezonie 2019/20.
  4. Ekstraklasa piłkarek i piłkarzy ręcznych pod nową nazwą. sportowefakty.pl. [dostęp 2010-06-13]. (pol.).
  5. ZARZĄD ZPRP TWORZY LIGĘ ZAWODOWĄ, zprp.pl [dostęp 2016-06-16].
  6. Wszystko jasne. W PGNiG Superlidze będą dwie grupy, sportowefakty.wp.pl, 8 sierpnia 2016 [dostęp 2016-08-23] (pol.).
  7. Regulamin rozgrywek PGNiG Superligi, pgnig-superliga.pl [dostęp 2016-09-16].
  8. Od 2010 r. formalna nazwa klubu brzmi SPR Wisła Płock, jednak nazwa prowadzonej przez niego drużyny pochodzi od sponsora.
  9. Zespoły występują pod ostatnio lub aktualnie używaną nazwą.
  10. a b c Począwszy od sezonu 2016/17 tytuł "króla strzelców" przyznawany jest po zakończeniu rundy zasadniczej.
  11. To będzie rewolucja! PGNiG Superliga Mężczyzn w NC+!. sportowefakty.pl. [dostęp 2016-09-08]. (pol.).
  12. PGNiG Superliga mężczyzn przez 3 sezony w nc+. Mecz otwarcia już w sobotę!, zprp.pl [dostęp 2016-09-09] (pol.).
  13. PGNiG Superliga w TVP Sport, PGNiG Superliga, 25 czerwca 2019 [dostęp 2019-11-19] (pol.).
  14. Od sezonu 2011/12.

Linki zewnętrzne edytuj