Symphonia

rodzaj roślin

Symphoniarodzaj roślin z rodziny kluzjowatych. Obejmuje według różnych źródeł ok. 15[4], 23[2], 17–25[5] gatunków. Niemal wszystkie są endemitami Madagaskaru, a jedynie jeden (Symphonia globulifera) lub dwa gatunki rosną poza tym w Afryce równikowej oraz w tropikach Nowego Świata[5][4][6] (od południowego Meksyku po Boliwię i Brazylię)[7].

Symphonia
Ilustracja
Symphonia globulifera
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

różopodobne

Rząd

malpigiowce

Rodzina

kluzjowate

Rodzaj

Symphonia

Nazwa systematyczna
Symphonia Linnaeus f.
Suppl. 49, 302. Apr 1782[3]
Typ nomenklatoryczny

S. globulifera Linnaeus f.[3]

Pąki kwiatowe S. globulifera

Są to drzewa rosnące w wilgotnych lasach równikowych i w zimozielonych lasach górskich od poziomu morza po 2000 m n.p.m. Wyróżniają się mięsistymi i jaskrawymi kwiatami oraz owocami obficie wydzielającymi żółty sok mleczny[6]. Kwiaty zapylane są przez ptaki. Pyłek wydzielany jest w kropelkach oleju przenoszonych przez ptaki (w Ameryce przez kolibry[2], a w Afryce przez nektarniki[4]). Kropelki umieszczone na znamieniu wciągane są wraz z pyłkiem przez pory w nim się znajdujące[2]. W Ameryce Środkowej obserwowano czepiaki celowo niszczące kwiaty S. globulifera i nie dopuszczające tego gatunku do owocowania w zasięgu bytowania ich stad[4]. Owoce spożywane są przez ptaki i ssaki rozprzestrzeniające w efekcie nasiona[4].

Rośliny z tego rodzaju są eksploatowane dla drewna. Żywice używane są do uszczelniania łodzi. Lokalnie rośliny te stosowane są w lecznictwie[5].

Morfologia

edytuj
 
Kwiat S. globulifera
Pokrój
Zimozielone drzewa, zarówno niewielkie, jak i okazałe[6] (S. globulifera osiąga 30 m wysokości[4]), rzadko krzewy[7]. Często z długim i prostym pniem, pokrytym żółtawą korą. Konary i gałęzie często poziomo rozpostarte, czasem zwisające. Rośliny zawierają rurki mleczne obficie wydzielające w przypadku uszkodzenia żółty, lepki sok mleczny[6]. Wzdłuż pędów wytwarzają często korzenie powietrzne[5].
Liście
Bez przylistków u nasady, naprzeciwległe. Blaszki ogonkowe, pojedyncze, całobrzegie[8][7], skórzaste i nagie[6][7].
Kwiaty
Zebrane w wierzchotkowe, baldachokształtne kwiatostany w szczytowej części pędów, rzadziej kwiatostany zredukowane są do pojedynczych kwiatów. Kwiaty są obupłciowe, promieniste, 5-krotne, małe lub okazałe, przed kwitnieniem w kulistych pąkach. Działki kielicha w liczbie pięciu, są wolne, trwałe, nieco nierównej wielkości. Płatki korony w liczbie pięciu są wolne, silnie zawinięte do środka kwiatu tworzą coś w rodzaju mięsistego pierścienia – są grube i pokryte woskami, zwykle pomarańczowe lub czerwone. Pręciki są zrośnięte w rurkę otaczającą słupkowie, na szczycie podzieloną na 5 łatek, każda z 2 do 6 pylnikami[6]. Pylniki pękają podłużnymi pęknięciami[8]. Zalążnia górna[8], powstaje z 5 owocolistków, których zrośnięte szyjki zakończone są w pięciołatkowe znamię[8][6]. W każdej z 5 komór, podzielonych w pełni lub nie, rozwija się od 1 do 12 zalążków[6].
Owoce
Zwykle jajowate, rzadziej kuliste, mięsiste jagody (osiągające do 10 cm średnicy), zwieńczone trwałym znamieniem. Na powierzchni zwykle jasnobrązowe i brodawkowate. Wewnątrz zawierają kilka lub wiele nasion i bardzo dużo soku mlecznego. Nasiona okryte są włóknistą osnówką[6].

Systematyka

edytuj

Jeden z 7 rodzajów z plemienia Symphonieae Choisy należącego do rodziny kluzjowatych Clusiaceae[2].

Wykaz gatunków[7]

Przypisy

edytuj
  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. a b c d e Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2020-04-29] (ang.).
  3. a b Symphonia. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2020-04-29].
  4. a b c d e f Michael Fogden, Patricia Fogden: The Natural History of Flowers. Texas A&M University Press, 2018, s. 146-148. ISBN 978-1-62349-644-9.
  5. a b c d David J. Mabberley, Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 896, DOI10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200.
  6. a b c d e f g h i George E. Schatz: Generic Tree Flora of Madagascar. Royal Botanic Gardens, Kew & Missouri Botanical Garden, 2005, s. 116. ISBN 1-900347-82-2.
  7. a b c d e Symphonia L.f.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2020-04-29].
  8. a b c d Maarten J.M. Christenhusz, Michael F. Fay, Mark W. Chase: Plants of the World. Richmond UK, Chicago USA: Kew Publishing, Royal Botanic Gardens, The University of Chicago Press, 2017, s. 309-310. ISBN 978-1-842466346.