Szablak wędrowny

gatunek owada

Szablak wędrowny, szablak wiosenny (Sympetrum fonscolombii) – migrujący gatunek ciepłolubnej ważki z rodziny ważkowatych (Libellulidae), nazywany też szablakiem Fonscolombe’a – dla upamiętnienia nazwiska francuskiego entomologa, od którego pochodzi epitet gatunkowy fonscolombii.

Szablak wędrowny
Sympetrum fonscolombii
(Selys, 1840)
Ilustracja
Samiec
Ilustracja
Samica
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

stawonogi

Gromada

owady

Podgromada

uskrzydlone

Rząd

ważki

Podrząd

ważki różnoskrzydłe

Nadrodzina

Libelluloidea

Rodzina

ważkowate

Rodzaj

Sympetrum

Gatunek

szablak wędrowny

Synonimy
  • Sympetrum fonscolombei
  • Libellula fonscolombii Selys, 1840[1]
  • Libellula erythroneura Schneider, 1845[1]
  • Sympetrum rhaeticum Buchecker, 1876[1]
  • Sympetrum azorensis Gardner, 1959[1]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2]

Gatunek ciepłolubny i nomadyczny. Szeroko rozprzestrzeniony w krajach afrykańskich, południowej i środkowej Europie, południowej Azji, na Bliskim Wschodzie oraz na wyspach Oceanu Indyjskiego. W kilku krajach wschodnioafrykańskich (Kenia, Tanzania, Uganda i Malawi) występuje licznie[2]. Zasiedla okresowe zbiorniki wodne na bagnistych terenach sawanny i buszu. W ciepłe lata wędruje na północ, aż po Belgię, Szwecję i Polskę.

W Polsce pojawia się lokalnie na obszarze całego kraju, a od lat 90. XX wieku stwierdzany jest coraz częściej. M.in. od 2008 r. można go spotkać rokrocznie na niewielkich zbiornikach antropogenicznych w konurbacji górnośląskiej nawet w centrach największych miast[3]. Rozwój larw odnotowano na wschodnich obszarach kraju. Znajdowany jest nad małymi, płytkimi i silnie nasłonecznionymi zbiornikami. Imagines na terenie Europy Środkowej pojawiają się od maja do października. Osobniki spotykane pod koniec lata i jesienią są najprawdopodobniej z drugiego pokolenia[4]. Obserwacje z wyjątkowo ciepłego lata 2018 r. wykazały pojawienie się drugiego pokolenia szablaka wędrownego nawet na najbardziej na pn. wysuniętych stanowiskach w Polsce[3].

Samce są podobne do samców szafranki czerwonej, ale ubarwienie odwłoka szablaka jest mniej intensywne niż szafranki, czerwonoróżowe, a nogi szablaka są czarne. Długość ciała dochodzi do 38 mm, rozpiętość skrzydeł 60 mm[4].

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. a b c d D. Paulson, M. Schorr & C. Deliry: World Odonata List. 2022-05-15. [dostęp 2022-05-21]. (ang.).
  2. a b Sympetrum fonscolombii, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  3. a b Miszta Alicja: Ważki a zmiany klimatyczne, w: "Przyroda Górnego Śląska" nr 94, zima 2018, s. 9–10
  4. a b Jacek Wendzonka. Klucz do oznaczania dorosłych ważek (Odonata) Polski (pdf). „Odonatrix – Biuletyn Sekcji Odonatologicznej Polskiego Towarzystwa Entomologicznego”. 1 (Suplement), czerwiec 2005. ISSN 1733-8239.