Ważki różnoskrzydłe

Ważki różnoskrzydłe (Anisoptera) – podrząd owadów z rzędu ważek (Odonata).

Ważki różnoskrzydłe
Anisoptera[1]
Sélys, 1854
Ilustracja
Erythemis simplicicollis
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Podkrólestwo

Bilateria

(bez rangi) pierwouste
Nadtyp

wylinkowce

Typ

stawonogi

Podtyp

sześcionogi

Gromada

owady

Podgromada

owady uskrzydlone

Infragromada

Palaeoptera

Rząd

ważki

Podrząd

ważki różnoskrzydłe

Szablak żółty (Sympetrum flaveolum)

Charakterystyka

edytuj

Ich przednia para skrzydeł różni się kształtem i rozmiarem od tylnej, która dodatkowo jest szeroka przed nasadą (w części bazalnej)[2][3]. Ważki te poruszają obiema parami niezależnie od siebie[3] (głównie w płaszczyźnie pionowej, w dół), co sprawia, że ich lot jest silny i szybki, ale o ograniczonej możliwości manewrowania[2]. Kiedy odpoczywają, nie składają skrzydeł, jak to robią równoskrzydłe (Zygoptera), lecz trzymają je rozpostarte na boki[2][3], czasem nieco opuszczone w dół i do przodu[3].

Ich ciało jest dość masywne, a duże oczy zwykle stykają się na wierzchu głowy (wyjątkiem są 2 rodziny, u których oczy są rozsunięte na odległość mniejszą niż szerokość oka). Na końcu ciała znajduje się para górnych przydatków analnych (cerci) oraz pojedynczy przydatek dolny (epiprokt). Z wyjątkiem 5 rodzin (w większości małych), pokładełko u samic jest silnie zredukowane i pozbawione funkcjonalności[2]. Ich odwłok jest krótszy niż u ważek równoskrzydłych.

Larwy są również masywne i szerokie. Oddychają skrzelami rektalnymi. Potrafią wyrzucać wodę z jelita i dzięki temu mogą poruszać się na zasadzie odrzutu[2].

Wszyscy przedstawiciele mięsożerni, imago polują w locie na inne owady, larwy żywią się kijankami, narybkiem i bezkręgowcami wodnymi[4].

Systematyka

edytuj

Do ważek różnoskrzydłych zaliczane są następujące rodziny[5]:

  • Nadrodzina Aeshnoidea
  • Nadrodzina Petaluroidea
  • Nadrodzina Gomphoidea
  • Nadrodzina Cordulegastroidea

Ważki różnoskrzydłe Polski

edytuj

Odonatofauna Polski reprezentowana jest przez przedstawicieli 5 rodzin[2][3][6]:

Przypisy

edytuj
  1. Anisoptera, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. a b c d e f Rafał Bernard, Paweł Buczyński: Zoologia – Stawonogi. Czesław Błaszak (red.). T. 2. cz. 2. PWN, 2012, s. 143–144.
  3. a b c d e Jacek Wendzonka. Klucz do oznaczania dorosłych ważek (Odonata) Polski (pdf). „Odonatrix – Biuletyn Sekcji Odonatologicznej Polskiego Towarzystwa Entomologicznego”. 1 (Suplement), czerwiec 2005. ISSN 1733-8239. 
  4. Ewa Miłaczewska: Ważki - drapieżnictwo. Ważki.pl. [dostęp 2018-07-23]. (pol.).
  5. D. Paulson, M. Schorr & C. Deliry: World Odonata List. 2022-01-27. [dostęp 2022-02-13]. (ang.).
  6. Ważki (Odonata) Polski: Systematyka. Strona internetowa Sekcji Odonatologicznej PTE. [dostęp 2010-07-31].