Szczawik trójkątny

Szczawik trójkątny
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	szczawikowce
Rodzina	szczawikowate
Rodzaj	szczawik
Gatunek	szczawik trójkątny
	Nazwa systematyczna
	Oxalis triangularis A. St.-Hil; Fl. Bras. Merid. (quarto ed.) 1: 102 1825
Synonimy
	Oxalis catharinensis N.E. Br.; Oxalis corumbaensis Hoehne; Oxalis glaberrima Norlind; Oxalis oxyptera Progel; Oxalis palustris var. major A. St.-Hil.; Oxalis papilionacea Hoffmanns. ex Zucc.; Oxalis regnellii Miq.; Oxalis tenuiscaposa R. Knuth; Oxalis venturiana R. Knuth; Oxalis vernalis Fredr. ex Norlind; Oxalis yapacaniensis (Kuntze) K. Schum.;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Szczawik trójkątny (Oxalis triangularis) – gatunek rośliny z rodziny szczawikowatych (Oxalidaceae). Pochodzi z Brazylii^[4], ale jest spotykany także w innych krajach jako popularna roślina ozdobna. W cieplejszych strefach klimatycznych uprawiany w ogrodach, w chłodniejszych krajach (w tym w Polsce) jako roślina pokojowa lub sezonowa – na balkonach i rabatach.

Ruch liści w przyspieszeniu

Morfologia edytuj

Pokrój

Roślina zielna, bylina osiągająca 15–20 cm wysokości^[4].

Szczawik trójkątny

Liście

Kwiaty

Łodyga

Łuskowate, kruche kłącze o krótkich rozłogach^[5].

Liście

Trójlistkowe, cienkie, długoogonkowe, o ciemnopurpurowej barwie z delikatnym, charakterystycznym, jaśniejszym rysunku wewnątrz liścia. Kształtem przypominają swym wyglądem duże, kanciaste liście koniczyny, stąd nazywana jest „koniczynką szczęścia”.

Kwiaty

Kwiaty promieniste, nieco dzwonkowate, o symetrii 5-krotnej. Zebrane w luźne, dłuższe od liści kwiatostany posiadające 3 do 7 kwiatów. Pojedynczy kwiat pięciopłatkowy, delikatny, o średnicy ok. 1 cm^[5]. Płatki barwy białej lub jasnoliliowej, z zielonożółtą plamką i takimiż żyłkami widocznymi tylko u nasady^[6]. Działki kielicha krótkie, zrosłe nieco u nasady, pojedynczy słupek z główkowatym znamieniem i 10 pręcików.

Owoce

Wydłużona, naga, 5-kanciasta torebka. Nasiona jajowate o zaostrzonych końcach.

Biologia i ekologia edytuj

Bylina, geofit i hemikryptofit. W naturze występuje w cienistych lasach, na dnie poszycia. Jest rośliną kwasolubną, cieniolubną i przystosowaną do środowiska wilgotnego. Kwitnie kilka miesięcy w roku, po czym, w okresie suchym roślina zamiera przechodząc w stan spoczynku. Odrasta po 2–3 miesiącach przy sprzyjających warunkach.

Podgatunki edytuj

Wyróżnia się dwa podgatunki^[3]:

Oxalis triangularis papilionacea (Hoffmanns. ex Zucc.)
Oxalis triangularis triangularis A. St.-Hil

Zastosowanie edytuj

Roślina jadalna

Liście i kwiaty stosowane jako atrakcyjny dodatek do sałatek. Ma ostry, kwaśny smak. W większych ilościach może być jednak szkodliwa ze względu na dużą zawartość kwasu szczawiowego. Szczególnie ostrożne muszą być osoby cierpiące na reumatyzm, dnę moczanową, nadkwaśność czy kamicę nerkową^[7].

Roślina ozdobna

Uprawiana zarówno w ogrodach, jak i w pojemnikach na balkonach i w domach. Na zewnątrz wymaga stanowiska cienistego lub półcienistego, dobrze nadaje się jako roślina pokrywowa w miejscach, gdzie słabo rosną bardziej światłolubne gatunki. W polskich warunkach należy wykopywać kłącza na zimę i przechowywać w cieplejszych warunkach^[6].

Jako roślina pokojowa wymaga jaśniejszego stanowiska, choć bez ostrego słońca. Kwitnie niemal przez cały okres wegetacyjny, na zimę dobrze jest jednak zaprzestać podlewania i zasuszyć liście. Kłącza przechowywać w chłodnym miejscu i zacząć podlewać ponownie na wiosnę^[5].

Zjawisko fotonastii edytuj

Listki szczawika w nocy i przy niepogodzie stulają się, regulując w ten sposób ilość wyparowywanej wody. Zjawisko to zachodzi dzięki zmianie ciśnienia turgorowego u podstawy blaszki liściowej^[5].

Przypisy edytuj

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2012-02-29] (ang.).
↑ ^a ^b The Plant List. [dostęp 2012-02-29]. (ang.).
↑ ^a ^b Moritz Bürki, Marianne Fuchs: Leksykon roślin doniczkowych i balkonowych. Warszawa: Świat Książki, 2010, s. 194. ISBN 978-83-247-1838-2.
↑ ^a ^b ^c ^d Zoja Litwin: Szczawik trójkątny. Kwiaty doniczkowe. [dostęp 2012-02-29]. (pol.).
↑ ^a ^b Oxalis triangularis. Wydział Nauk Biologicznych Uniwersytetu Wrocławskiego. [dostęp 2012-02-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-05-09)]. (ang.).
↑ Oxalis triangularis. Top Tropicals. [dostęp 2012-02-29]. (ang.).

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2012-02-29] (ang.).

[TPL-3] The Plant List. [dostęp 2012-02-29]. (ang.).

[MorMar-4] Moritz Bürki, Marianne Fuchs: Leksykon roślin doniczkowych i balkonowych. Warszawa: Świat Książki, 2010, s. 194. ISBN 978-83-247-1838-2.

[Zoja-5] Zoja Litwin: Szczawik trójkątny. Kwiaty doniczkowe. [dostęp 2012-02-29]. (pol.).

[bioluwr-6] Oxalis triangularis. Wydział Nauk Biologicznych Uniwersytetu Wrocławskiego. [dostęp 2012-02-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-05-09)]. (ang.).

[toptrop-7] Oxalis triangularis. Top Tropicals. [dostęp 2012-02-29]. (ang.).

[4]

[1]

[2]

[3]

[5]

[6]

[7]