Szczotecznica szarawka

Szczotecznica szarawka (Calliteara pudibunda syn. Dasychira pudibunda) – gatunek motyla z rodziny mrocznicowatych i podrodziny brudnicowatych.

Szczotecznica szarawka

Calliteara pudibunda
(Linnaeus, 1758)
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Gromada	owady
Podgromada	uskrzydlone
Rząd	motyle
Rodzina	mrocznicowate
Podrodzina	brudnicowate
Rodzaj	Calliteara
Gatunek	szczotecznica szarawka

Wygląd

Imago: Rozpiętość skrzydeł 21-50 mm, samice nieco większe od samców, skrzydła szarobiałe, beżowe; tylne jaśniejsze. Czułki u samców podwójnie pierzaste, u samic delikatnie piłkowane.

• 
  ♂
• 
  ♀

Gąsienica: długości do 45 mm, zielonkawożółta lub brązowoczerwona; charakterystycznie owłosiona: na grzbietowej stronie między szczoteczkami włosków widoczne są aksamitne, czarne rowki widoczne szczególnie podczas ruchu. Na 11 segmencie pędzelek dłuższych, czerwonych włosków.
Poczwarka: ciemnobrązowa, pokryta szarożółtymi włoskami, otoczona żółtoszarym, rzadkim oprzędem.

• 
  brunatnoczerwona forma gąsienicy
• 
  zielonożółta forma gąsienicy

Jaja: szarozielone w złożach po około 100 sztuk.

Występowanie

Zasiedla Palearktykę od Zachodniej Europy po Zachodnią Syberię, Azję i Japonię, w Polsce często spotykana.

Środowisko

Motyl lata nocą, przeważnie w lasach liściastych, parkach.

Pożywienie

Gąsienica żeruje najczęściej na drzewach liściastych. W leśnictwie jest częstym szkodnikiem dębów i buków, żeruje także na leszczynach i rzadko na sośnie. Może występować w formie gradacyjnej, jednak gradacje nie trwają długo z uwagi na skłonność gąsienic do zachorowań na krysztalicę

Rozwój

Rójka motyli odbywa się nocą od maja do czerwca. Samica składa na korze pni w skupiskach, łącznie do około 400 jaj. Po dwóch, trzech tygodniach wylęgają się gąsienice. Po wylęgu jakiś czas pozostają zgromadzone w lusterku, po czym wędrują w korony drzew. Pierwsze żery polegają na szkieletyzowaniu liści, następne prowadzone do września, października są rozrzutne. Uszkodzone, nie objedzone liście opadają na ziemię. Gąsienice przebywają najczęściej wśród liści zespolonych przędzą. W trakcie masowych pojawów można zaobserwować gąsienice pełznące po ziemi, poszukujące innych drzew. Zaniepokojone, młode gąsienice zasnuwają się przędzą, starsze zwijają się w pierścień i opadają na ziemię, gdy mija zagrożenie jak najszybciej wracają do żerowania. Po zakończeniu żerowania, w październiku, schodzą pod ściółkę gdzie się przepoczwarczają. Motyle lęgną się w maju.

Zobacz też

• Motyle Polski

Linki zewnętrzne

• Motyle Europy - Krzysztof Jonko

Bibliografia

• David Carter, Frank Greenaway: Motyle. Warszawa: Wiedza i Życie, 1993, s. 268. ISBN 83-85231-90-0.
• Gottfried Amann: Owady: kieszonkowy atlas najważniejszych chrząszczy, motyli i innych owadów lasów Europy Środkowej oraz ich stadiów rozwojowych i żerowisk, zawierający opisy poszczególnych gatunków. Warszawa: "Multico”, 1994, s. 34, 65, 170. ISBN 83-7073-052-3.
• Jiří Zahradník, Małgorzata Garbarczyk, Henryk Garbarczyk, František Severa: Owady : przewodnik. Warszawa: Multico, 1996, s. 286. ISBN 83-7073-132-5.
• Jerzy Heintze: Motyle Polski : atlas. Cz. 1. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1990, s. 158. ISBN 83-02-03380-4 (cz. 1).
• Andrzej Szujecki: Entomologia leśna. T. 1. Warszawa: Wydawnictwo SGGW, 1998, s. 166, 326. ISBN 83-00-02894-3 (t. 1).
• Andrzej Szujecki: Entomologia leśna. T. 2. Warszawa: Wydawnictwo SGGW, 1998, s. 66, 323, 325. ISBN 83-00-02895-1 (t. 2).