Szlarnik pustelniczy

Szlarnik pustelniczy
	Zosterops murphyi
	E. Hartert, 1929
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	wróblowe
Podrząd	śpiewające
Rodzina	szlarniki
Rodzaj	Zosterops
Gatunek	szlarnik pustelniczy
Synonimy
	Zosterops murphy E. Hartert, 1929;
	Zosterops murphy E. Hartert, 1929;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Systematyka w Wikispecies

Szlarnik pustelniczy^[4] (Zosterops murphyi) – gatunek małego ptaka z rodziny szlarników (Zosteropidae). Występuje endemicznie na wyspie Kolombangara w grupie wysp Nowa Georgia należącej do Wysp Salomona. Nie jest zagrożony wyginięciem.

Systematyka

Gatunek ten po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał niemiecki przyrodnik Ernst Hartert w 1929 roku na łamach „American Museum Novitates”. Autor nadał gatunkowi nazwę Zosterops murphyi, a jako miejsce typowe podał wyspę Kulambangra^[2]^[5].

Ostatnie badania genetyczne wskazują, że jest on gatunkiem siostrzanym ze szlarnikiem papuaskim (Zosterops griseotinctus)^[6]^[7]. Nie wyróżnia się podgatunków^[8]^[9]^[10]^[11].

Etymologia

Zosterops (Fosterops): gr. ζωστηρ zōstēr, ζωστηρος zōstēros „pas”; ωψ ōps, ωπος ōpos „oko”^[12].
murphyi: na cześć amerykańskiego ornitologa Roberta Cushmana Murphy’ego (1887–1973)^[13] (This Zosterops is named in honor of Doctor Robert Cushman Murphy, in charge of the Whitney Expedition, to whom we are all indebted for many courtesies^[5]).

Morfologia

Mały ptak o szpiczastym, zakrzywionym, stosunkowo dużym i długim jasnobrązowym dziobie. Nogi i stopy szare. Tęczówki brązowe. Nie występuje dymorfizm płciowy. Wokół oczu charakterystyczne, dosyć duże, białe obrączki oczne, które od strony dzioba są przerwane czarną plamką. Od dzioba do oczu i pod nimi czarniawe zabarwienia. Górna część głowy, kark i grzbiet żółtawo-oliwkowozielone. Policzki, gardło, górna część piersi, spód brzucha i pokrywy podogonowe żółte, boki zielonkawożółte. Ogon brązowy z oliwkowymi krawędziami. Młode osobniki nie zostały opisane. Długość ciała 13–14 cm. Masa ciała 14 g^[9].

Zasięg występowania

Zasięg występowania (EOO, Extent of Occurrence) według szacunków organizacji BirdLife International obejmuje tylko około 110 km²^[14]. Szlarnik pustelniczy występuje tylko na wyspie Kolombangara w grupie wysp Nowa Georgia na Wyspach Salomona. Występuje najczęściej na terenach położonych na wysokości od 950 m n.p.m. do ponad 1600 m n.p.m., chociaż był także obserwowany niżej – na wysokości 660 m n.p.m. W zakresie wysokości 950–1350 m n.p.m. jego zasięg występowania pokrywa się ze szlarnikiem nadobnym (Zosterops kulambangrae)^[6]^[15].

Ekologia

Gatunek ptaka, którego habitatem jest las mglisty^[9]. Dieta tego gatunku składa się głównie z małych owoców i owadów. Żeruje w górnych partiach lasu, głównie na wysokości ponad 5 m nad ziemią. Spotykany jest w dużych stadach dochodzących do 100, a nawet więcej osobników. Obserwowano wspólne żerowanie z loriką zieloną (Vini meeki) i miodówką krasnorzytną (Myzomela eichhorni)^[6]^[9]. Długość pokolenia jest określana na 3,5 roku^[14].

Rozmnażanie

Ptaki z powiększonymi gonadami obserwowano w październiku i listopadzie^[9]. Znalezione w październiku 1974 roku gniazdo umieszczone było 1,5 m nad ziemią na krzewie o wysokości 1,8 m rosnącym na wysokości 1620 m n.p.m. Miało postać niewielkiej otwartej miseczki o średnicy i głębokości około 5 cm, zbudowanej z maleńkich suchych gałązek. Znajdowały się w nim dwa nieopierzone pisklęta^[6]^[9].

Status zagrożenia

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody szlarnik pustelniczy jest klasyfikowany jako gatunek najmniejszej troski (LC, ang. Least Concern). Liczebność populacji nie została oszacowana; powyżej 900 m n.p.m. nie jest to ptak rzadki. Trend populacji uznawany jest za spadkowy ze względu na niszczenie i fragmentację naturalnego habitatu^[3].

Przypisy

↑ Zosterops murphyi, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b Denis Lepage: Kulambangra White-eye Zosterops murphyi Hartert, EJO 1929. Avibase. [dostęp 2023-10-07]. (ang.).
↑ ^a ^b Zosterops murphyi, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: ZOSTEROPIDAE Bonaparte, 1853 - SZLARNIKI - WHITE-EYES (wersja: 2023-03-12). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2023-10-07].
↑ ^a ^b ErnstE. Hartert ErnstE., Birds collected during the Whitney South Sea Expedition. 8, Notes on birds from the Solomon Islands, „American Museum Novitates”, 364, Londyn 1929, s. 11 (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d J.M.J.M. Diamond J.M.J.M., Dispersal, mimicry, and geographic variation in Northern Melanesian birds, „Pacific Science”, 56, 2002, s. 1–22 .
↑ E.E. Linck E.E., S. Schaack & J.P.S.S.& J.P. Dumbacher S. Schaack & J.P.S.S.& J.P., Genetic differentiation within a widespread “supertramp” taxon: Molecular phylogenetics of the Louisiade White-eye (Zosterops griseotinctus), „Mol. Phylogenet. Evol.”, 94, 2016, s. 113–121 .
↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Sylviid babblers, parrotbills, white-eyes. IOC World Bird List (v13.2). [dostęp 2023-09-03]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Bas van Balen: Kulambangra White-eye Zosterops murphyi, version 1.0. [w:] Birds of the World (red. J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2020. [dostęp 2023-10-07]. (ang.).
↑ HBW and BirdLife International, Handbook of the Birds of the World and BirdLife International digital checklist of the birds of the world. Version 7 [online], grudzień 2022 [dostęp 2023-10-07] .
↑ Alan P.A.P. Peterson Alan P.A.P., PASSERIFORMES, ZOSTEROPIDAE Bonaparte 1853, White-eyes and Yuhinas, Wersja 5.013 (2021-11-26) [online], Zoonomen Nomenclatural data [dostęp 2023-10-07] (ang.).
↑ Zosterops, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2023-09-29] (ang.).
↑ murphyi, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2023-10-07] (ang.).
↑ ^a ^b Kolombangara White-eye Zosterops murphyi. BirdLife International, 2023. [dostęp 2023-10-07]. (ang.).
↑ Bas van Balen: Solomons White-eye Zosterops kulambangrae, version 1.0. [w:] Birds of the World (red. J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2020. [dostęp 2023-10-07]. (ang.).

Linki zewnętrzne

Zdjęcia i nagrania głosów. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
Nagrania głosów. [w:] xeno-canto [on-line].

[itis-1] Zosterops murphyi, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[AviBase-2] Denis Lepage: Kulambangra White-eye Zosterops murphyi Hartert, EJO 1929. Avibase. [dostęp 2023-10-07]. (ang.).

[iucn-3] Zosterops murphyi, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[Mielczarek&Kuziemko-4] Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: ZOSTEROPIDAE Bonaparte, 1853 - SZLARNIKI - WHITE-EYES (wersja: 2023-03-12). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2023-10-07].

[Pierwszy-5] ErnstE. Hartert ErnstE., Birds collected during the Whitney South Sea Expedition. 8, Notes on birds from the Solomon Islands, „American Museum Novitates”, 364, Londyn 1929, s. 11 (ang.).

[Diamond2002-6] J.M.J.M. Diamond J.M.J.M., Dispersal, mimicry, and geographic variation in Northern Melanesian birds, „Pacific Science”, 56, 2002, s. 1–22 .

[Linck-7] E.E. Linck E.E., S. Schaack & J.P.S.S.& J.P. Dumbacher S. Schaack & J.P.S.S.& J.P., Genetic differentiation within a widespread “supertramp” taxon: Molecular phylogenetics of the Louisiade White-eye (Zosterops griseotinctus), „Mol. Phylogenet. Evol.”, 94, 2016, s. 113–121 .

[ioc-8] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Sylviid babblers, parrotbills, white-eyes. IOC World Bird List (v13.2). [dostęp 2023-09-03]. (ang.).

[botw-9] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Bas van Balen: Kulambangra White-eye Zosterops murphyi, version 1.0. [w:] Birds of the World (red. J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2020. [dostęp 2023-10-07]. (ang.).

[hbwcheck7-10] HBW and BirdLife International, Handbook of the Birds of the World and BirdLife International digital checklist of the birds of the world. Version 7 [online], grudzień 2022 [dostęp 2023-10-07] .

[Zoon-11] Alan P.A.P. Peterson Alan P.A.P., PASSERIFORMES, ZOSTEROPIDAE Bonaparte 1853, White-eyes and Yuhinas, Wersja 5.013 (2021-11-26) [online], Zoonomen Nomenclatural data [dostęp 2023-10-07] (ang.).

[12] Zosterops, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2023-09-29] (ang.).

[13] murphyi, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2023-10-07] (ang.).

[birdlife-14] Kolombangara White-eye Zosterops murphyi. BirdLife International, 2023. [dostęp 2023-10-07]. (ang.).

[botw2-15] Bas van Balen: Solomons White-eye Zosterops kulambangrae, version 1.0. [w:] Birds of the World (red. J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2020. [dostęp 2023-10-07]. (ang.).

[4]

[1]

[2]

[3]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]