Tadeusz Józef Antoni Wolfenburg (ur. 23 stycznia 1885 w Baranowie, zm. 1966) – polski nauczyciel, działacz społeczny, urzędnik ministerialny II Rzeczypospolitej.

Tadeusz Wolfenburg
Data i miejsce urodzenia

23 stycznia 1885
Baranów

Data śmierci

1966

Zawód, zajęcie

nauczyciel, urzędnik

Narodowość

polska

Rodzice

Roman, Zofia

Krewni i powinowaci

Florentyna (siostra)

Zjazd absolwentów rzeszowskiego gimnazjum z 1904 w 1924

Życiorys edytuj

Urodził się 23 stycznia 1885 w Baranowie jako syn Romana Artura Wolfenburga (zm. 1913, nadkomisarz c. k. straży skarbowej w Sanoku) i Zofii z domu Hofman[1][2][3]. Kształcił się w C. K. I Wyższym Gimnazjum w Jarosławiu (w 1901 ukończył V klasę)[4][5]. 9 czerwca 1904 zdał egzamin dojrzałości w C. K. I Gimnazjum w Rzeszowie (wówczas abiturientami byli Artur Kopacz, Stanisław Kot, Jan Kwolek)[6][3][7][8]. Podczas studiów był członkiem zwyczajnym Czytelni Akademickiej we Lwowie[9], a 16 grudnia 1905 został wybrany członkiem wydziału (prócz niego także Czesław Mączyński, Stefan Pasławski)[10]. Z zawodu był nauczycielem[11].

W Sanoku działał społecznie. Zaangażował się w organizację Drużyn Bartoszowych. Został pierwszym naczelnikiem DB w Sanoku, założonej 3 sierpnia 1911[12][13][14][15]. Został mianowany przez Radę Naczelną DB członkiem Komitetu Mężów Zaufania, założonego 6 sierpnia 1911 (w zamierzeniu gremium powołanego do pracy organizacyjnej na rzecz DB na ziemi sanockiej, w tym zakładania nowych drużyn), zaś wkrótce potem na stanowisku komendanta sanockiej drużyny został zastąpiony przez Bronisława Tustanowskiego[16][17]. 23 marca 1912 został wybrany członkiem wydziału sanockiego koła Towarzystwa Szkoły Ludowej[18].

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości wraz z Janem Misiewiczem był autorem publikacji pt. Tymczasowa instrukcja dla policji państwowej z komentarzem oraz uzupełniającymi przepisami wykonawczymi poprzedzona ustawą o policji państwowej, wydaną w formie rozporządzenia ministra spraw wewnętrznych z 3 lipca 1920, następnie opublikowano w rozszerzeniu pt. Tymczasowa instrukcja dla policji państwowej z komentarzami oraz uzupełniającymi przepisami służby wykonawczej w 1922 (stanowiącą pierwszy usystematyzowany zbiór przepisów oraz rozporządzeń i rozkazów); łącznie wznawianą sześciokrotnie w kolejnych latach i w praktyce podstawę do orzekania w sprawach dyscyplinarnych w strukturze Policji Państwowej w okresie II Rzeczypospolitej[19][20][21][22][23]. W 1924 był szefem sekcji Policji Państwowej w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych[24]. 16 kwietnia 1925 jako były starszy referent Komendy Głównej Policji Państwowej został mianowany urzędnikiem VI stopnia służbowego[25]. Będąc w randze starszego referenta 16 maja 1925 został mianowany członkiem Wyższej Komisji Dyscyplinarnej przy MSW na resztę okresu 3-letniego tj. do dnia 8 lipca 1925[26]. Ze stanowiska radcy ministerialnego w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych z dniem 1 czerwca 1930 został radcą ministerialnym w Ministerstwie Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego[27]. 26 października 1931 został mianowany rzecznikiem dyscyplinarnym przy Wyższej Komisji Dyscyplinarnej przy MWRiOP na trzechlecie od 1 listopada 1931 do 31 października 1934[28]. Publikował na łamach „Gazety Administracji i Policji Państwowej” (artykuł pt. O język urzędowy katolickich ksiąg metrykalnych w wydaniu 11/1930[29], a po II wojnie światowej „Gazety Administracji” (artykuł pt. Publiczno-prawny charakter kościołów i związków religijnych, napisany wspólnie z Jarosławem Demiańczukiem w wydaniach 9-10/1947)[30][31].

Zmarł w 1966[32]. Jego siostrą była Florentyna Wolfenburg (1897-1970)[33][34].

Przypisy edytuj

  1. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1913. Lwów: 1913, s. 275.
  2. Księga Zmarłych 1904–1934 Sanok. T. J. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 149 (poz. 114).
  3. a b Spis maturzystów w latach 1860–1938. W: Sprawozdanie Dyrekcji I Państwowego Gimnazjum im. ks. St. Konarskiego w Rzeszowie za rok szkolny 1937/38. Rzeszów: 1938, s. LXVIII.
  4. Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum w Jarosławiu za rok szkolny 1901. Jarosław: 1901, s. 43.
  5. Ks. Stanisław Szpetnar: Praca niepodległościowa. 1889–1906. W: Księga pamiątkowa poświęcona zjazdowi jubileuszowemu z okazji 50-lecia istnienia Gimnazjum I. w Jarosławiu 1884–1934. Jarosław: 1934, s. 87.
  6. Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum Wyższego w Rzeszowie za rok szkolny 1904. Rzeszów: 1904, s. 73.
  7. Zjazd koleżeński maturzystów gimnazjalnych rzeszowskich z r. 1904. „Ziemia Rzeszowska i Jarosławska”. 25, s. 1-2, 19 czerwca 1924. 
  8. Zjazdy koleżeńskie. „Kurier Warszawski”. 295, s. 4, 20 maja 1924. 
  9. Sprawozdanie Czytelni Akademickiej we Lwowie za rok akademicki 1903/4. Lwów: Czytelnia Akademicka, 1904, s. 26.
  10. Kronika. „Słowo Polskie”. 2, s. 7, 2 stycznia 1906. 
  11. Alojzy Zielecki. Polski ruch niepodległościowy w Sanoku i regionie na tle wydarzeń krajowych przełomu XIX i XX wieku. „Rocznik Sanocki”. IX, s. 205, 2006. Towarzystwo Przyjaciół Sanoka i Ziemi Sanockiej. ISSN 0557-2096. 
  12. Jan Bach: Przegląd Drużyn Bartoszowych. W: Drużyny Bartoszowe 1908–1914. Lwów: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1939, s. 268.
  13. Edward Zając. W 70-lecie Niepodległości. Kiedy niepodległość wkroczyła do Sanoka. „Gazeta Sanocka – Autosan”. Nr 31 (466), s. 5, 1-10 listopada 1988. Sanocka Fabryka Autobusów. 
  14. Alojzy Zielecki, Rozwój ruchu niepodległościowego, W epoce autonomii galicyjskiej, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995. s. 478.
  15. Alojzy Zielecki. Polski ruch niepodległościowy w Sanoku i regionie na tle wydarzeń krajowych przełomu XIX i XX wieku. „Rocznik Sanocki”. IX, s. 204, 2006. Towarzystwo Przyjaciół Sanoka i Ziemi Sanockiej. ISSN 0557-2096. 
  16. Jan Bach: Praca w chorągwiach. W: Drużyny Bartoszowe 1908–1914. Lwów: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1939, s. 147.
  17. Alojzy Zielecki. Polski ruch niepodległościowy w Sanoku i regionie na tle wydarzeń krajowych przełomu XIX i XX wieku. „Rocznik Sanocki”. IX, s. 204-205, 2006. Towarzystwo Przyjaciół Sanoka i Ziemi Sanockiej. ISSN 0557-2096. 
  18. Kronika. Koło T. S. L.. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”. Nr 13, s. 3, 31 marca 1912. 
  19. Z ruchu wydawniczego. „Kurier Warszawski”. 295, s. 4, 27 października 1922. 
  20. Tymczasowa instrukcja dla policji państwowej z komentarzem oraz uzupełniającymi przepisami wykonawczymi poprzedzona ustawą o policji państwowej. worldcat.org. [dostęp 2017-05-11].
  21. Tymczasowa instrukcja dla policji państwowej poprzedzona ustawą o policji państwowej, uzupełniona: przepisami wykonawczemi i tymczasową instrukcją dla służby granicznej. worldcat.org. [dostęp 2017-05-11].
  22. Publikacje do 1945. policjapanstwowa.pl. [dostęp 2017-05-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-03-05)].
  23. Piotr Krzysztof Marszałek. Powstanie i rozwój organizacyjny polskich formacji policyjnych w południowo-zachodniej Wielkopolsce w latach 1918-1922. „Studia Lubuskie”. IV, s. 26, 2008. Wydawnictwo Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Sulechowie. ISSN 1733-8271. 
  24. W dwadzieścia lat po maturze. „Nowości Illustrowane”. Nr 29, s. 14, 19 lipca 1924. 
  25. Dział personalny. Ruch służbowy w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych. 355. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Spraw Wewnętrznych”. Nr 2, s. 35, 1 lipca 1925. 
  26. Dział personalny. Rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych. 353. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Spraw Wewnętrznych”. 2, s. 35, 1 lipca 1925. 
  27. 95. Ruch służbowy. Ministerstwo W. R. i O. P.. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego Rzeczypospolitej Polskie”. Nr 6, s. 286, 30 czerwca 1930. 
  28. 132. Ruch służbowy. Wyższa Komisja Dyscyplinarna przy Ministerstwie Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego Rzeczypospolitej Polskiej”. Nr 11, s. 435-436, 30 listopada 1931. 
  29. Wykaz ważniejszych artykułów czasopism, znajdujących się w Bibliotece Ministerstwa Spraw Wewnętrznych. „Wykaz Książek Biblioteki Ministerstwa Spraw Wewnętrznych oraz Artykułów Zawartych w Czasopismach Znajdujących się w Bibliotece. Komunikat biblioteczny”. 6, s. 46, 1930. 
  30. Jarosław Demiańczuk, Tadeusz Wolfenburg. Publiczno-prawny charakter kościołów i związków religijnych. „Gazeta Administracji”. 9, s. 432-444, 1947. 
  31. Jarosław Demiańczuk, Tadeusz Wolfenburg. Publiczno-prawny charakter kościołów i związków religijnych (cz. II). „Gazeta Administracji”. 10, s. 506-517, 1947. 
  32. Tadeusz Wolfenburg. nekrologi-baza.pl. [dostęp 2017-05-11].
  33. Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych w Krakowie (1945) 1983-1990. Florentyna Wolfenburg. inwentarz.ipn.gov.pl. [dostęp 2017-05-11].
  34. Florentyna Wolfenburg. nekrologi-baza.pl. [dostęp 2017-05-11].