Tadeusz Zygmunt Jeziorowski
Tadeusz Zygmunt Jeziorowski (ur. 15 listopada 1908 w Gostomi, zm. 4 września 1939 nad Widzewem) – harcerz, porucznik pilot Wojska Polskiego, w 1921 najmłodszy odznaczony Krzyżem Walecznych za męstwo i odwagę w obronie Płocka w wojnie polsko-bolszewickiej. Kawaler Krzyża Srebrnego Orderu Wojennego Virtuti Militari (pośmiertnie).
| |
 porucznik pilot
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Lata służby | |
| Siły zbrojne | |
| Formacja | |
| Jednostki |
3 pułk lotniczy |
| Główne wojny i bitwy |
Wojna polsko-bolszewicka, |
| Odznaczenia | |
   
| |
.svg){kind=small}
Życiorys
edytujSyn Romana i Jadwigi z Kołanowskich[1]. W dniach 18–19 sierpnia 1920, w czasie wojny polsko-bolszewickiej, jako jedenastoletni uczeń Gimnazjum Małachowskiego wziął udział w obronie Płocka. Został przydzielony do punktu sanitarno-amunicyjnego, w ogniu walki dostarczał amunicję na barykady[2]. W niedzielę 10 kwietnia 1921 w Płocku Józef Piłsudski odznaczył go Krzyżem Walecznych. Następnie kontynuował naukę w Korpusie Kadetów Nr 2 w Modlinie, a zakończył w Korpusie Kadetów Nr 1 we Lwowie. Tam w 1929 zdał maturę[3].
Uzasadnienie do Krzyża Walecznych wręczonego osobiście przez Józefa Piłsudskiego: ...kiedy wybito obronę barykady koło poczty a ranni żołnierze opuścili barykadę pozostawiając karabin maszynowy. Ochotnik Tadeusz Jeziorowski porwał i uniósł wymieniony karabin. Pędzony przez konnych bolszewików w ostatnim momencie ciałem swym go przykrył...[4]
W latach 1929–1931 był słuchaczem Szkoły Podchorążych Lotnictwa w Dęblinie, którą ukończył z 38. lokatą[5]. 15 sierpnia 1931 Prezydent RP mianował go podporucznikiem, a Minister Spraw Wojskowych przydzielił do 3 pułku lotniczego w Poznaniu[6]. W 1934 roku ukończył kurs pilotażu, a następnie kurs wyższego pilotażu w Lotniczej Szkole Strzelania i Bombardowania w Grudziądzu uzyskując kwalifikacje pilota myśliwskiego[7]. Na stopień porucznika awansowany ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1936 i 11. lokatą w korpusie oficerów aeronautycznych (od 1937 korpus oficerów lotnictwa, grupa liniowa)[8].
15 września 1937 objął dowództwo 133 eskadry myśliwskiej[9], która w październiku została rozformowana. Został wówczas pierwszym dowódcą 161 eskadry myśliwskiej we Lwowie[10]. 31 grudnia 1938 wyznaczony został na stanowisko oficera taktycznego III dywizjonu myśliwskiego w 6 pułku lotniczym[5][11]. Na tym stanowisku walczył w kampanii wrześniowej.
Poległ 4 września 1939 roku w walce powietrznej nad lotniskiem polowym dywizjonu w Widzewie-Ksawerowie (zestrzelony podczas startu z lotniska)[12][13]. Pochowany został na cmentarzu Doły w Łodzi[14]. Jego oraz jego braci imię nosi Szkoła Podstawowa nr 1 w Płocku[15].
W 2019 roku Instytut Pamięci Narodowej wydał komiks pt. „Waleczny Tadzio” upamiętniający postać Tadeusza Jeziorowskiego[16], w 2021 roku, w ramach serii „Bohaterowie Niepodległej”, ukazała się jego biografia[17].
31 marca 2022 roku Rada Miasta Płock jednogłośnie ustanowiła Tadeusza Jeziorowskiego (najmłodszy kawaler Krzyża Walecznych) patronem skweru znajdującego się na Osiedlu Międzytorze w płockiej dzielnicy Podolszyce[18].
Ordery i odznaczenia
edytuj- Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari (pośmiertnie)
- Krzyż Walecznych – 10 kwietnia 1921 (najmłodszy odznaczony)[4]
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 „Polska Swemu Obrońcy”
- Krzyż za Męstwo i Odwagę 206 pułku piechoty Armii Ochotniczej i Obrony Płocka[4]
- Odznaka Ofiarnych O.K.O.P.[4]
Przypisy
edytuj- ↑ Pawlak 2009 ↓, s. 100.
- ↑ Żuławnik 2021 ↓, s. 8-10.
- ↑ Żuławnik 2021 ↓, s. 7.
- ↑ a b c d Konrad Jan Waluś, Henryk Waluś. Odznaka Ofiarnych Obywatelskiego Komitetu Obrony Państwa 1920 roku. „Biuletyn Numizmatyczny”. Nr 4(360), s. 273, 2010. PTN. ISSN 0006-4017.
- ↑ a b Pawlak 2009 ↓, s. 100-101.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932, s. 245, 740.
- ↑ Cumft, Kujawa 1989 ↓, s. 80.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 215.
- ↑ Pawlak 1989 ↓, s. 218.
- ↑ Pawlak 1989 ↓, s. 344.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 787.
- ↑ Cumft, Kujawa 1989 ↓, s. 31.
- ↑ Łydżba 2011 ↓, s. 105.
- ↑ Popiel 2014 ↓, s. 355.
- ↑ Szkoła Podstawowa nr 1 im. Braci Jeziorowskich w Płocku. Płocki Portal Oświatowy. [dostęp 2021-03-29]. (pol.).
- ↑ IPN wydał komiks upamiętniający postać por. pil. Tadeusza Jeziorowskiego. lodz.tvp.pl. [dostęp 2019-10-15]. (pol.).
- ↑ Tadeusz Zygmunt Jeziorowski. Instytut Pamięci Narodowej. [dostęp 2021-11-10]. (pol.).
- ↑ Damian Kelman, Nowe nazwy ulic i skweru w Płocku. Decyzje zostaną podjęte na sesji Rady Miasta [online], Płock Nasze Miasto, 28 marca 2022 [dostęp 2022-08-19] (pol.).
Bibliografia
edytuj- Olgierd Cumft, Hubert Kazimierz Kujawa: Księga lotników polskich poległych, zmarłych i zaginionych 1939–1946. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1989. ISBN 83-11-07329-5. OCLC 21519956..
- Łukasz Łydżba: Lwowski III/6 Dywizjon Myśliwski. Poznań: Wydawnictwo "Vesper", 2011, seria: Dywizjony myśliwskie września 1939. ISBN 978-83-7731-025-0. OCLC 803895537.
- Jerzy Pawlak: Polskie eskadry w latach 1918-1939. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1989. ISBN 83-206-0760-4. OCLC 69601095.
- Jerzy Pawlak: Absolwenci Szkoły Orląt: 1925-1939. Warszawa: Retro-Art, 2009. ISBN 83-87992-22-4. OCLC 69472829.,
- Jerzy Pawlak, Polskie eskadry w Wojnie Obronnej 1939, Biblioteczka Skrzydlatej Polski, tom 14, Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, Warszawa 1982, ISBN 83-206-0281-5.
- Adam Popiel: Wypadki śmiertelne w lotnictwie polskim 1918-1939. Chmielów: PANDORA, 2014. ISBN 978-83-61674-02-3. OCLC 1063590563.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
- Mariusz Żuławnik: Tadeusz Zygmunt Jeziorowski. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, 2021, seria: Bohaterowie Niepodległej. ISBN 978-83-8229-275-6.
- Szkoła Podstawowa nr 1 im Braci Jeziorowskich w Płocku
Linki zewnętrzne
edytuj- Księga lotników polskich poległych, zmarłych i zaginionych 1939-1946. marszalek.com.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-08)].