Zasłonak bladoochrowy
Zasłonak bladoochrowy (Thaxterogaster talus (Fr.) Niskanen & Liimat.) – gatunek grzybów należący do rodziny zasłonakowatych (Cortinariaceae)[1].
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
zasłonak bladoochrowy |
| Nazwa systematyczna | |
| Thaxterogaster talus (Fr.) Niskanen & Liimat. Fungal Diversity: 10.1007/s13225-022-00499-9, [78] (2022) | |
Systematyka i nazewnictwo edytuj
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Thaxterogaster, Cortinariaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy opisał go Elias Fries w 1838 r.[1] W 2022 r. Tuula Niskanen i Kare Liimatainen przenieśli go do rodzaju Thaxterogaster[1]
Ma 11 synonimów. Niektóre z nich:
- Cortinarius melliolens Jul. Schäff. ex P.D. Orton 1960
- Cortinarius ochropallidus Rob. Henry 1936
- Cortinarius ochropallidus var. plumosus Rob. Henry ex Bidaud 2006
- Phlegmacium melliolens Jul. Schäff. ex M.M. Moser 1953
- Phlegmacium ochropallidum (Rob. Henry) M.M. Moser 1960[2]
Polską nazwę zasłonak bladoochrowy lub zasłonak kościany nadał Andrzej Nespiak w 1975 r. Władysław Wojewoda w 2003 r. zaakceptował tę pierwszą[3]. Jest niespójna z aktualną nazwą naukową[1].
Morfologia edytuj
Średnica 4–8 cm, początkowo półkulisty, potem kolejno łukowaty, płaskołukowaty i płasko rozpostarty. W stanie wilgotnym bardzo śliski, w stanie suchym błyszczący, nieco pilśniowy. Skórka łatwo odchodzi. Powierzchnia delikatnie promieniście włókienkowata, początkowo jasnoochrowa, potem białokremowa z nieco ciemniejszym środkiem[4].
Średniogęste, początkowo jasnoochrowe, potemciemniejsze, żółtobrązowe. Ostrza nieco ząbkowane[4].
Wysokość 6–9 cm, grubość 1–1,4 cm, walcowaty z wyraźną bulwą o grubości do 2,5 cm. Powierzchnia w młodych owocnikach górą biała, dołem ochrowobrązowa z resztkami białej zasnówki, w starszych cała jasnoochrowa[4].
Zazwyczaj biały, bez zapachu i bez wyraźmego smaku[4].
- Cechy mikroskopowe
Zarodniki elipsoidalne, brązowe, drobno brodawkowane, 7–9 × 4–5,5 μm, średnio dekstrynoidalne[5].
- Gatunki podobne
Jest wiele gatunków zasłonaków o podobnej barwie. Zasłonak zmiennokształtny Cortinarius multiformis ma ciemniejszy, bardziej brązowy lub ochrowobrązowy kapelusz, a jego blaszki początkowo są białe, później rdzawobrązowe. Ponadto ma miodowo-słodkawy zapach[4].
Występowanie i siedlisko edytuj
W Europie jest szeroko rozprzestrzeniony. Podano jego stanowiska także w Ameryce Północnej, Rosji i na Nowej Zelandii[6]. W Polsce do 2003 r. znane były tylko dwa stanowiska; jedno już historyczne (1889), drugie podane przez A. Nespiaka w 1975 r. na Pojezierzu Mazurskim. Według W. Wojewody rozprzestrzenienie tego gatunku i stopień jego zagrożenia w Polsce nie są znane[3]. W 2009 r. nowe stanowisko znalazł Tomasz Ślusarczyk w Gryżyńskim Parku Krajobrazowym[5]. Aktualne stanowiska tego gatunku podaje internetowy atlas grzybów[7].
Naziemny grzyb mykoryzowy. Występuje w lasach liściastych, głównie pod bukami i dębami[4], ale czasami także pod brzozą, leszczyną i kasztanem jadalnym[5]. Owocniki od lata do jesieni[7].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e Index Fungorum [online] [dostęp 2023-01-18].
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2023-01-18].
- ↑ a b Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d e f Pavol Škubla, Wielki atlas grzybów, Poznań: Elipsa, 2007, ISBN 978-83-245-9550-1.
- ↑ a b c T. Ślusarczyk, Nowe stanowiska grzybów z rodzaju zasłonak (Cortinarius) w Polsce, „Przegląd Przyrodniczy”, 24 (4), 2013, s. 42–68.
- ↑ Imapa występowania Cortinbarius talus na świecie [online] [dostęp 2021-11-21].
- ↑ a b Aktualne stanowiska zasłonaka bladoochrowego w Polsce [online] [dostęp 2021-11-21].