Tojad wschodniokarpacki Kotuli
Tojad wschodniokarpacki Kotuli (Aconitum lasiocarpum (Rchb.) Gáyer subsp. kotulae (Pawl.) Starm. & Mitka) – podgatunek tojadu wschodniokarpackiego, rośliny z rodziny jaskrowatych[4].
| Systematyka[1][2] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Nadklasa | |
| Klasa | |
| Nadrząd | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek | |
| Podgatunek |
tojad wschodniokarpacki Kotuli |
| Nazwa systematyczna | |
| Aconitum lasiocarpum subsp. kotulae (Pawł.) Starm. & Mitka Acta Soc. Bot. Poloniae 69: 150 2000[3] | |
Rozmieszczenie geograficzne
edytujSubendemit karpacki. Występuje głównie w Karpatach Zachodnich i na Podolu. W Polsce występuje w Tatrach, na Pogórzu Spisko-Gubałowskim, w Bieszczadach Zachodnich, w Kotlinie Jasielsko-Krośnieńskiej, w Górach Sanocko-Turczańskich i w Beskidzie Niskim. W Tatrach podano jego stanowiska w Capowskim Lesie koło Toporowej Cyrhli, w Dolinie Małej Łąki, Dolinie Olczyskiej, Dolinie Kościeliskiej, Dolinie Strążyskiej, na Pogórzu Spisko-Gubałowskim w dolinie Kirowej Wody przed Roztokami oraz w miejscowości Czarny Dunajec. W Bieszczadach Zachodnich znany jest z większej liczby stanowisk[5].
Morfologia
edytuj- Korzeń
- Bulwiasty.
- Liście
- 3-5-dzielne.
- Kwiaty
- Podkwiatki umieszczone w górnej połowie szypułki. Szypułki nagie lub z domieszką włosków niegruczołowatych. Hełm niebieski, gruczołowato owłosiony. Słupki gruczołowato owłosione[5].
- Owoce
- Mieszki. Nasiona z poprzecznymi fałdami, oskrzydlone na krawędzi[5].
Podgatunek subsp. kotulae różni się od podgatunku typowego owłosieniem szypułek kwiatowych: są one nagie lub z domieszką włosków niegruczołowych (tojad wschodniokarpacki typowy ma szypułki gruczołowato owłosione)[5].
Biologia i ekologia
edytujBylina, hemikryptofit. Kwitnie od lipca do września. Rośnie w ziołoroślach, źródliskach, zaroślach, na młakach, kamieńcach i w łęgach. Liczba chromosomów 2n=16[5].
Ochrona
edytujRoślina podlega w Polsce ochronie ścisłej.
Przypisy
edytuj- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2013-10-03] (ang.).
- ↑ The Plant List. [dostęp 2017-01-31].
- ↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
- ↑ a b c d e Mitka J. 2008. Tojad Kotuli. s. 72-74. W: Czerwona Księga Karpat Polskich, Kraków 2008. ISBN 978-83-89648-71-6.