Tomi Ungerer

francusko-niemiecki pisarz

Tomi Ungerer, właśc. Jean-Thomas Ungerer (ur. 28 listopada 1931 w Strasburgu, zm. 8 lutego 2019 w Cork[1]) – francusko-niemiecki pisarz (sam określał się Alzatczykiem), tworzący po francusku, angielsku i niemiecku.

Tomi Ungerer
Ilustracja
Tomi Ungerer (2014)
Imię i nazwisko

Jean-Thomas „Tomi” Ungerer

Data i miejsce urodzenia

28 listopada 1931
Strasburg

Data i miejsce śmierci

8 lutego 2019
Cork

Język

francuski, angielski, niemiecki

Muzeum artysty

Musée Tomi Ungerer/Centre international de l’illustration

Nagrody
  • Nagroda im. Hansa Christiana Andersena: Nagroda im. Hansa Christiana Andersena – 1998
Strona internetowa

Światowej sławy francuski ilustrator i autor ponad 70 dzieł, w tym dwóch tuzinów książek dla dzieci. Laureat prestiżowej nagrody zwanej Noblem literatury dziecięcej – Hans Christian Andersen Award (1998). Jako niestrudzony obrońca wartości, takich jak tolerancja i wzajemne poszanowanie kultur, a także zagorzały przeciwnik rasizmu, Tomi Ungerer został w 2000 roku mianowany przez Radę Europy Ambasadorem Dobrej Woli ds. Dzieci i Edukacji.

Książki Tomiego Ungerera przetłumaczono na 39 języków. W Polsce ukazują się od 2009 roku, wyłącznie nakładem wydawnictwa Format. Dotychczas[kiedy?] ukazały się: „Księżycolud”, „Trzej zbójcy”, „Przygody rodziny Mellopsów” oraz „Otto. Autobiografia pluszowego misia”.

We wczesnym okresie twórczości Ungerer inspirował się ilustracjami The New Yorker, zwłaszcza Saula Steinberga. W 1956 przeprowadził się do USA, gdzie w wydawnictwie Harper & Row opublikował swoją pierwszą książkę dla dzieci „The Mellops Go Flying”. Kolejna, „Moon Man”, spotkała się z uznaniem krytyków.

Ungerer pracował jako ilustrator dla czasopism: The New York Times, Esquire, Life, Harper’s Bazaar, The Village Voice. Oprócz książek dla dzieci jest autorem wielu publikacji dla dorosłych: o tematyce erotycznej oraz wydźwięku antywojennym.

Rękopisy i ilustracje wczesnych prac Ungerer ofiarował Children’s Literature Research Collection at the Free Library of Philadelphia.

W 2007 w Strasburgu, rodzinnym mieście autora, powstało poświęcone mu muzeum: The Musée Tomi Ungerer/Centre international de l’illustration.

Ungerer dzielił swój czas między Irlandią (gdzie wraz z żoną zamieszkał w 1976) a Strasburgiem.

Twórczość

edytuj

Książki dla dzieci

edytuj
  • The Mellops Go Flying (1957), (Rodzina Mellopsów leci samolotem, polskie wydanie w zbiorze „Przygody rodziny Mellopsów”, przekład Dorota Hartwich, Format, Wrocław 2010)
  • Mellops Go Diving for Treasure (1957), (Rodzina Mellopsów leci samolotem)
  • Crictor (1958)
  • The Mellops Strike Oil (1958), (Rodzina Mellopsów odkrywa złoże ropy naftowej)
  • Adelaide (1959)
  • Christmas Eve at the Mellops (1960), (Rodzina Mellopsów świętuje Boże Narodzenie)
  • Emile (1960)
  • Rufus (1961)
  • The Three Robbers (1961), polskie wydanie „Trzej zbójcy”, przekład Michał Rusinek, Format, Łagiewniki 2009
  • Snail, Where Are You? (1962)
  • Mellops Go Spelunking (1963), (Rodzina Mellopsów w jaskini)
  • Flat Stanley (1964) – ilustracje Tomi Ungerer, tekst Jeff Brown
  • One, Two, Where's My Shoe? (1964)
  • Beastly Boys and Ghastly Girls (1964) – ilustracje Tomi Ungerer, opracowanie William Cole
  • Oh, What Nonsense! (1966) – ilustracje Tomi Ungerer, redakcja William Cole
  • Orlando, the Brave Vulture (1966)
  • What's Good for a 4-Year-Old? (1967) – ilustracje Tomi Ungerer, tekst William Cole
  • Moon Man (Der Mondmann, Diogenes Verlag AG Zürich, 1966), polskie wydanie „Księżycolud”, przekład Michał Rusinek, Format, Wrocław 2011
  • Zeralda's Ogre (1967)
  • Ask Me a Question (1968)
  • The Sorcerer’s Apprentice (1969) – text by Barbara Hazen
  • Oh, How Silly! (1970) – art by Tomi Ungerer, edited by William Cole
  • The Hat (1970)
  • I Am Papa Snap and These Are My Favorite No Such Stories (1971)
  • The Beast of Monsieur Racine (1971)
  • The Hut (1972)
  • Oh, That's Ridiculous! (1972) – art by Tomi Ungerer, edited by William Cole
  • No Kiss for Mother (1973)
  • Allumette; A Fable, with Due Respect to Hans Christian Andersen, the Grimm Brothers, and the Honorable Ambrose Bierce (1974)
  • Tomi Ungerer's Heidi: The Classic Novel (1997) – ilustracje Tomi Ungerer, tekst Johanna Spyri
  • Flix (1998)
  • Tortoni Tremelo the Cursed Musician (1998)
  • Otto: The Autobiography of a Teddy Bear (1999), polskie wydanie „Otto. Autobiografia pluszowego misia”, przekład Michał Rusinek, Format, Wrocław 2011
  • Zloty (2009)

Książki dla dorosłych

edytuj
  • Der Herzinfarkt (1962)
  • The Underground Sketchbook (1964)
  • The Party (1966)
  • Fornicon (1969)
  • Tomi Ungerer's Compromises (1970)
  • Poster Art of Tomi Ungerer (1972)
  • America (1974)
  • Totempole (1976)
  • Babylon (1979)
  • Cat-Hater's Handbook, Or, The Ailurophobe's Delight (1981) – co-authored by William Cole
  • Symptomatics (1982)
  • Rigor Mortis (1983)
  • Slow Agony (1983)
  • Heute hier, morgen fort (1983)
  • Far out Isn't Far Enough (1984)
  • Femme Fatale (1984)
  • Schwarzbuch (1984)
  • Joy of Frogs (1985)
  • Warteraum (1985)
  • Schutzengel der Hölle (1986)
  • Cats As Cats Can (1997)
  • Tomi: A Childhood Under the Nazis (1998)
  • Liberal Arts: The Political Art of Tomi Ungerer (1999)
  • Erotoscope (2002)

Wystawy

edytuj
  • Berlin, 1962. Posters against racism and the Vietnam War

Inne prace

edytuj
  • plakat filmowy: Dr. Strangelove (1964)
  • projekt fontanny w Strasburgu (1988)

Przypisy

edytuj
  1. Neil Genzlinger: Tomi Ungerer, Brash Illustrator for Young and Older, Dies at 87. nytimes.com, 11 lutego 2019. [dostęp 2019-02-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-02-12)]. (ang.).

Bibliografia

edytuj