Towarzystwo Przyjaciół Nauk w Wilnie

Towarzystwo Przyjaciół Nauk w Wilnie – polskie towarzystwo naukowe ogólne działające w latach 1906–1940 w Wilnie; powstało z inicjatywy Alfonsa Parczewskiego.

Towarzystwo Przyjaciół Nauk w Wilnie

Państwo	Polska
Siedziba	Wilno
Data założenia	22 października 1906
Rodzaj stowarzyszenia	stowarzyszenie
Zasięg	Imperium Rosyjskie Rzeczpospolita Polska
Prezes	Marian Zdziechowski (ostatni)
Powiązania	Uniwersytet Stefana Batorego
brak współrzędnych

Działania Towarzystwa miały na celu rozwój badań regionalnych (badanie dziejów Litwy pod względem historycznym, etnograficznym, przyrodniczym i statystycznym) i ogólnie polskiej nauki, literatury, sztuki na Wileńszczyznie.

Od 1907 r. Towarzystwo wydawało „Rocznik Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Wilnie”, od 1923 Wydział III Towarzystwa wydawał „Ateneum Wileńskie”.

Do odzyskania niepodległości, Towarzystwo koncentrowało się na tworzeniu w Wilnie polskiej biblioteki naukowej. Po odzyskaniu niepodległości, w 1919 r. Towarzystwo przyczyniło się do reaktywowania uniwersytetu (Uniwersytet Stefana Batorego), z którym od tej pory ściśle współpracowało.

Po niemiecko-radzieckiej inwazji na Polskę, dla Towarzystwa, podobnie jak dla wielu innych polskich instytucji naukowo-kulturalnych, zaczął się trudny okres. Towarzystwo wegetowało w latach 1939–1940 pod okupacją litewską. W okresie władzy radzieckiej w Wilnie (sierpień 1940 – czerwiec 1941) majątek Towarzystwa został przejęty przez ZSRR. W 1941 po zajęciu Wilna przez wojska niemieckie nastąpiło ostateczne zniszczenie Towarzystwa.

Prezesami Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Wilnie w kolejnych latach byli:

• 1907–1916 Jan Kurczewski
• 1916–1927 Władysław Zahorski
• 1927–1933 Alfons Parczewski
• 1933–1938 Marian Zdziechowski
• 1938–1940 Stanisław Kościałkowski (pełniący obowiązki prezesa)

Członkowie i sympatycy: Tadeusz Czeżowski, Stefan Ehrenkreutz, Ludwik Kolankowski, Józef Montwiłł, Henryk Niewodniczański, Eliza Orzeszkowa, Stanisław Pigoń, Maksymilian Rose, Stefan Srebrny, Hadżi Seraja Szapszał, Bronisław Wróblewski, Antoni Zygmunt.