Towarzystwo Szwedzko-Polskie
Towarzystwo Szwedzko-Polskie – organizacja polonijna działająca w Szwecji od 1926 roku.
Historia
edytujW celu przygotowania po raz pierwszy na terenie Szwecji oficjalnych obchodów 3 maja w kwietniu 1924 roku powstał Szwedzko-Polski Komitet dla Obchodów Święta Narodowego 3 Maja 1924 r. (SvenskPolsk Kommitté för Firande av Nationaldagen den 3 Maj 1924) z dr Antonem Nyströmem jako przewodniczącym. Prezydentem został ówczesny minister handlu Nils Wohlin. Na obchody przybyło ponad 500 osób w tym przedstawiciele szwedzkiego rządu z premierem Hjalmarem Brantingem, korpus dyplomatyczny, szwedzcy naukowcy, a wystąpiła Stanisława Argasińska-Choynowska[1].
W listopadzie 1924 roku podczas spotkanie Komitetu postanowiono utworzyć Towarzystwo Szwedzko-Polskie. Powstało ono w Sztokholmie 19 lutego 1926 roku[2]. Pierwszym prezesem został Nils Wohlin, prezesem honorowym Alfred Wysocki, a w skład zarządu weszli: Anders Lindstedt, Helge Norlander, Anton Nyström, Gustaf Kobb, Torsten Kreuger i Zygmunt Brodaty[3].
W maju 1939 roku zanotowano 155 członków wśród których sporą część stanowili Polacy. Najbardziej znani to: ambasador Alfred Wysocki czy działacz polonijny Zygmunt Brodaty. Wśród Szwedów należących do Towarzystwa znalazło się sporo osób zaliczanych do elity. Między innymi: Marika Stiernstedt, Anton Nyström, Karl-Gustav Fellenius, Nils Wohlin, Gösta Klemming, Erik Nylander, Torsten Kreuger, Sten Dahlgren, Anders Lindstedt, Gustaf Bolinder, Nils Gellerstedt, Gustaf Kobb, Erik Stjernstedt, Helge Norlander, płk Axel von Arbin[4].
Towarzystwo organizowało w Szwecji obchody polskich świat narodowych: 3 Maja i 11 listopada, wieczorki podczas których prezentowano muzykę polskich kompozytorów, bankiety na które zapraszano gości nie tylko ze Szwecji, ale również z Polski[5]. Podczas obchodów świąt narodowych występowali: Ewa Bandrowska-Turska, primadonna warszawskiej opery Adelina Czapska, Jadwiga Dębicka, szwedzki śpiewak operowy Gunnar Grip, wiolonczelista Patrik Vretbland czy Elna Gistedt[6].
Towarzystwo nawiązało ścisłą współpracę z Svensk-Polska Handelskammare (Szwedzko-Polską Izbą Handlową) oraz z Towarzystwami Polsko-Szwedzkimi działającymi na terenie Polski (w Warszawie, Krakowie, Łodzi i Gdyni)[7].
Towarzystwo posiadało własną bibliotekę w której gromadziło przekłady polskiej literatury na język szwedzki oraz tłumaczenia w języku francuskim i niemieckim. Wspierało przekłady polskiej literatury na język szwedzki[8].
W ramach współpracy z Uniwersytetem Jagiellońskim opłacało lektorat języka szwedzkiego (od października 1932 roku)[9], a w roku akademickim 1934/1935 na Uniwersytecie Poznańskim. W 1932 roku Towarzystwo przekazało bibliotece UJ 800 woluminów literatury w języku szwedzkim, a Uniwersytetu Poznańskiego 419 tomów dzieł w języku szwedzkim i kilkadziesiąt numerów czasopism[10].
Pod koniec II wojny światowej Jerzy Pański, członek Związku Patriotów Polskich podporządkował sobie sobie Towarzystwo, a po wojnie wraz z pracownikami Misji Repatriacyjnej i urzędnikami poselstwa i konsulatu władze PRL-owskie próbowały wykorzystać je do propagandy prokomunistycznej. Organizowano pod jego szyldem obchody Święta 22 lipca, wystawy, festiwale filmowe, a nawet wycieczki do Polski dla członków Towarzystwa[11].
W 2001 roku liczyło 811 członków zgrupowanych w czterech regionalnych oddziałach[12].
Czasopismo
edytujTowarzystwo od 1931 roku wydawało własne pismo Meddelanden från Svensk-Polska Föreningen (Wiadomości Towarzystwa Szwedzko-Polskiego), które początkowo ukazywało się nieregularnie, by w 1937 roku stać się miesięcznikiem[3].
Przypisy
edytuj- ↑ Staniszewski ↓, s. 104-105.
- ↑ Staniszewski ↓, s. 105.
- ↑ a b Staniszewski ↓, s. 108.
- ↑ Staniszewski ↓, s. 106-108.
- ↑ Staniszewski ↓, s. 109-111.
- ↑ Staniszewski ↓, s. 109.
- ↑ Staniszewski ↓, s. 111.
- ↑ Staniszewski ↓, s. 112.
- ↑ Inauguracja lektoratu jez. szwedzkiego na U.J, „Głos Narodu” (292), 27 października 1932, s. 5 [dostęp 2024-06-09].
- ↑ Andrzej M. Brzeziński, Powstanie, organizacja i program działania Polsko-Szwedzkiego Komitetu Współpracy Kulturalnej przy Ministerstwie Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego w 1936 roku, „Przegląd Nauk Historycznych” (2), 2016, s. 322.
- ↑ Arnold Kłonczyński, Warszawa wobec polskiej emigracji w Szwecji w latach 1945–1968 [online], s. 80-81 [dostęp 2024-06-06].
- ↑ Towarzystwo Szwedzko-Polskie - Organizacja - PoloniaInfo [online], www.poloniainfo.se [dostęp 2024-06-06].
Bibliografia
edytuj- Adam Staniszewski. Działalność Towarzystwa Szwedzko-Polskiego na tle propagandy antypolskiej w Szwecji w okresie międzywojennym. „Zapiski Historyczne”. z. 1, s. 97-114, 2010.