Treron zielonolicy
Treron zielonolicy[3] (Treron bicinctus) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny gołębiowatych (Columbidae). Osiadły z wyjątkiem lokalnych wędrówek. Zamieszkuje południową i południowo-wschodnią Azję[4].
| Treron bicinctus[1] | |||
| (Jerdon, 1840) | |||
 Zdjęcie dorosłego osobnika wykonane na terenie indyjskiej części Sundarbanów | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
treron zielonolicy | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |||
 | |||
Systematyka edytuj
Thomas Caverhill Jerdon opisał ten gatunek po raz pierwszy w roku 1840 jako Vinago bicinctus (obecnie Treron bicinctus). Ptak został zaobserwowany w dżungli niedaleko wybrzeża na południu miasta Thalassery[5][6].
Za najbliżej spokrewniony takson uznaje się trerona różowoszyjego (Treron vernans)[6].
Rozróżnianie podgatunków trerona zielonolicego jest niejednoznaczną kwestią ze względu na to, że różnice w wyglądzie ich upierzenia oraz rozmiarach ciał są niewielkie. Poza podgatunkiem nominatywnym wymieniane są T. b. leggei, T. b. domvilii oraz T. b. javanus[4][6].
| Wyróżniane podgatunki | |
|---|---|
| T. b. bicinctus
(Jerdon, 1840) |
Podgatunek nominatywny. Występuje w Azji. |
| T. b. leggei
Hartert, 1910 |
Mniejszy niż T. b. bicinctus. Górne partie ciała ciemniejsze, z brązowawym odcieniem. Na karkach szaroniebieskie upierzenie zajmuje większy obszar niż w przypadku podgatunku nominatywnego. Skrzydło długości 14,1–15,0 cm. Występuje na Sri Lance. |
| T. b. domvilii
(Swinhoe, 1870) |
Podobny do podgatunku nominatywnego, ale różany pasek na piersi pojawia się również na bokach pomarańczowego obszaru poniżej. Brzuch i gardło ciemniejsze. Skrzydło długości 15,5–16,2 cm. Występuje na wyspie Hajnan. |
| T. b. javanus
Robinson & Kloss, 1923 |
Podobny do T. b. domvilii, ale z mniejszym obszarem szaroniebieskiego na karku. Skrzydło długości 15,0–15,8 cm. Występuje na Jawie i Bali. |
Etymologia nazwy naukowej edytuj
Treron: gr. τρηρων trērōn, τρηρωνος trērōnos – gołąb (τρεω treō – “uciekać w strachu”); bicinctus: łac. bi- – „o dwóch”, „dwu-”; cinctus – „opasany”, „pręgowany” (cingere – „okrążać”, „otaczać”)[7].
Charakterystyka edytuj
Wygląd zewnętrzny edytuj
Dorosły samiec: tęczówki czerwone lub różowe, z niebieskim lub fioletowym pierścieniem. Niebieskofioletowa skóra przy oczodołach. Podstawa dzioba i woskówka niebieskie lub zielonkawe. Końcówka dzioba biaława z zielonym albo niebieskim odcieniem. Szczyt głowy, czoło i kantarek jasnozielone. Żuchwa, gardło i pokrywy uszne limonkowe, stopniowo ściemniające się ku bokom szyi. Górna część piersi o różanej barwie. Poniżej duży obszar pomarańczowego upierzenia. Brzuch żółtawozielony, ciemniejszy na bokach. Podbrzusze i pióra okrywające goleń żółte. Kark i przestrzeń za nim niebieskawoszare, przechodzące w oliwkowy na wierzchniej części ciała i barkówkach. Małe pokrywy skrzydłowe również oliwkowe, ale jaśniejsze. Średnie pokrywy skrzydłowe zielone z żółtymi końcówkami. Duże pokrywy skrzydłowe czarne z zielonkawym odcieniem. Żółte zakończenia na lotkach, wąskie i jasne na pierwszorzędowych. Lotki pierwszo- i drugorzędowe czarne, trzeciorzędowe oliwkowe. Skrzydła od spodu ciemnoszare. Kuper i grzbiet zielone. Pokrywy nadogonowe brązowozielone. Górna część ogona popielata. Obecne dwa szerokie paski – czarny blisko końca ogona i ciemnoszary na samym zakończeniu. Pokrywy podogonowe czerwonawe z płowożółtymi brzegami. Spód ogona czarny z popielatym paskiem na końcu[4][6][8][9][10].
Dorosła samica: podobna do samca. Różnicę stanowi niebieskawoszara część upierzenia na karku i mniej intensywne kolory za nim. Pierś jasnozielona, bez różowych i pomarańczowych elementów[4].
Młody osobnik: podobny do samicy, ale z jeszcze mniej wyrazistymi barwami. Zakończenia barkówek, mniejszych pokryw skrzydłowych i lotek trzeciorzędowych brązowawe. Ogon ciemniejszy niż u dorosłych osobników, przez co czarna obrączka na nim nie jest widoczna, jednak popielaty pasek na samym końcu nadal zauważalny[4][10].
Rozmiary edytuj
- ciało: 25,8–28,5 cm (samiec); 24,7–28,0 (samica)
- skrzydło: 15,1–16,2 cm (samiec);
- ogon: 7,7–9,2 cm
- dziób: 1,6–1,8 cm
- skok: 1,8–2,1 cm
- masa ciała: 142–198 g[4]
Środowisko i zasięg występowania edytuj
Habitat edytuj
Zamieszkuje tereny zalesione[6][8]. Preferuje lasy liściaste, nadmorskie albo rosnące przy rzekach, rzadziej lasy deszczowe. Obserwowany głównie na nizinach[4][10].
Zasięg występowania edytuj
Sri Lanka, Bangladesz, Mjanma, Kambodża, południowy Laos, część Malezji leżąca na Półwyspie Malajskim, Jawa, Bali, Indie poza północno-zachodnimi partiami, Nepal, Tajlandia (półwysep, południowy wschód, południowy zachód i północny wschód), południowa i wschodnia część Wietnamu, chińska wyspa Hajnan[4].
Pożywienie edytuj
Owoce spożywane bezpośrednio z drzew i krzewów. Do jego diety zaliczają się gujawy, daktyle, figi, owoce lantany i cynamonowca[4].
Tryb życia i zachowanie edytuj
Okresy największej aktywności przypadają na godziny poranne i wieczorne[4]. Trerony zielonolice spotykane są w parach lub w niewielkich stadach, często widywane z innymi ptakami żywiącymi się owocami. Aby dosięgnąć owocu rosnącego na drzewie, mogą zawisnąć na gałęzi do góry nogami. W przypadku zagrożenia zastygają w bezruchu[8]. Gatunek osiadły z wyjątkiem lokalnych wędrówek w zależności od pór roku, które wpływają na dostępność pożywienia[6].
Głos edytuj
Śpiew rozpoczyna się od przedłużonego gwizdu, później następuje seria szybszych dźwięków i dwa lub więcej ochrypłych odgłosów zapisywanych jako ko-WRRROOOK, koWRRROOOK, ko-WRRROOOK lub kreeeew-kreeeew-kreeew[4][6][9][10].
Rozród edytuj
Okres godowy edytuj
Toki: charakterystyczne dla treronów pokazowe machanie ogonem[4].
Habitat: gniazda powstają na drzewach lub dużych krzewach, na wysokości 2–8 metrów nad ziemią[4].
Gniazdo: lekka konstrukcja z gałązek budowana przez samca i samicę[4].
Okres lęgowy edytuj
Jaja: białe, dwa w lęgu[4].
Wysiadywanie: samiec i samica wysiadują jaja przez 12–14 dni[4].
W Indiach lęgi obserwowane od marca do sierpnia, ze szczytem aktywności przypadającym na czas od kwietnia do czerwca. Na Sri Lance lęgi pojawiają się przez cały rok, a najintensywniejszy okres ma miejsce w grudniu[6].
Pisklęta: oboje rodziców karmi młode w czasie pobytu w gnieździe i przez krótki czas po opierzeniu[4].
Status edytuj
Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje trerona zielonolicego za gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku. Trend liczebności populacji uznaje się za spadkowy[2].
Przypisy edytuj
- ↑ Treron bicinctus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b Treron bicinctus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Raphinae Wetmore, 1930 (1835) - trerony (wersja: 2019-07-21). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-08-10].
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r D. Gibbs, E. Barnes, J. Cox, Pigeons and doves : a guide to the pigeons and doves of the world, Robertsbridge: Pica, 2001, ISBN 978-1-4081-3555-6, OCLC 701718514 [dostęp 2019-08-20].
- ↑ The Madras Journal Of Literature And Science, t. 12, s. 13.
- ↑ a b c d e f g h i Baptista, L.F., Trail, P.W., Horblit, H.M., Boesman, P. Garcia, E.F.J.: Orange-breasted Green-pigeon (Treron bicinctus). [w:] Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. Lynx Edition (www.hbw.com). [dostęp 2019-08-23]. (ang.).
- ↑ The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).
- ↑ a b c Richard Grimmett i inni, Birds of Nepal, Revised edition, London, ISBN 978-1-4729-2568-8, OCLC 956278012 [dostęp 2019-08-20].
- ↑ a b Richard Grimmett i inni, Birds of the Indian subcontinent, London, [England], ISBN 1-4081-6265-2, OCLC 970383806.
- ↑ a b c d Craig Robson, Richard Allen, Birds of South-East Asia, Concise edition, London 2015, ISBN 978-1-4729-2423-0, OCLC 921051023.
Linki zewnętrzne edytuj
- Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).