Twardówka filcowata
Twardówka filcowata, twardówka kasztanowa (Lentinellus ursinus (Fr.) Kühner) – gatunek grzybów z rodziny szyszkogłówkowatych (Auriscalpiaceae)[1].
_K%C3%BChner_172682.jpg)
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
twardówka filcowata |
| Nazwa systematyczna | |
| Lentinellus ursinus (Fr.) Kühner Botaniste 17(1-4): 99 (1926) | |
_K%C3%BChner_179201.jpg)
Systematyka i nazewnictwo edytuj
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Lentinellus, Auriscalpiaceae, Russulales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten opisał w 1821 r. Elias Fries nadając mu nazwę Agaricus ursinus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1926 r. Robert Kühner[1].
Ma 13 synonimów. Niektóre z nich:
- Lentinellus castoreus var. hispidus P.-A. Moreau & P. Roux 1999
- Lentinellus ursinus f. luxurians P.-A. Moreau 1999
- Lentinellus ursinus f. ochropallidus P.-A. Moreau 1999[2].
Naukowa nazwa rodzajowa pochodzi od słowa „lentus” oznaczającego „elastyczny” i „ellusa” (zdrobnienie). Nazwa gatunkowa pochodzi od słowa „ursus” oznaczającego niedźwiedzia[3]. Obydwie polskie nazwy nadali Barbara Gumińska i Władysław Wojewoda w 1988 r. Nie są one tłumaczeniem nazwy naukowej, lecz nawiązują do cech tego grzyba[4].
Morfologia edytuj
Kapelusz o szerokości 2,5–10 cm, czerwonawo-brązowy, bledszy w kierunku brzegu. Powierzchnia pokryta ciemnobrązowymi włoskami, szczególnie u nasady. Blaszki białawe do różowobrązowych o ostrzach grubo ząbkowanych. Miąższ gorzki bez wyraźnego zapachu. Wysyp zarodników biały[3].
- Cechy mikroskopowe
Zarodniki 4–4,5 × 3–3,5 µm, eliptyczne, amyloidalne, pokryte bardzo drobnymi brodawkami i kolcami. Pleurocystydy rzadkie, wrzecionowate do ostro zakończonych. Obecne maczugowate gleocystydy[5].
Występowanie i siedlisko edytuj
Występuje na wszystkich kontynentach poza Antarktydą, a także na niektórych wyspach[6]. W 2003 r. W. Wojewoda przytacza liczne jego stanowiska w Polsce[4]. Bardziej aktualne stanowiska podaje także internetowy atlas grzybów[7]. Znajduje się jednak na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status V – gatunek narażony, który zapewne w najbliższej przyszłości przesunie się do kategorii gatunków wymierających, jeśli nadal będą działać czynniki zagrożenia[8].
Nadrzewny grzyb saprotroficzny. Występuje w lasach i zaroślach na martwym drewnie, głównie drzew liściastych, bardzo rzadko iglastych[4].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2022-03-06].
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2022-03-06].
- ↑ a b Lentinellus ursinus [online] [dostęp 2022-03-06].
- ↑ a b c Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ Michael Kuo, Lentinellus ursinus [online], Mushroom Expert [dostęp 2022-03-06].
- ↑ Mapa występowania twardówki filcowatej na świecie [online] [dostęp 2022-03-06].
- ↑ Aktualne stanowiska twardówki filcowatej w Polsce [online] [dostęp 2022-03-02].
- ↑ Zbigniew Mirek i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, ISBN 83-89648-38-5.