Wikipedia

Ulica Oszmiańska w Warszawie

ulica w Warszawie

Ulica Oszmiańska w Warszawie – jedna z ulic Targówka Mieszkaniowego w Warszawie, biegnąca od skrzyżowania ulic Plantowej i II Rejonu AK do ulicy św. Wincentego.

Ulica Oszmiańska w Warszawie
Targówek Mieszkaniowy
Ilustracja
Ulica Oszmiańska w stronę Świdnickiej; po prawej widoczna narożna kamienica ul. św. Wincentego 18, w głębi gmach XIII Liceum Ogólnokształcącego im. płk. Leopolda Lisa-Kuli
Państwo

 Polska

Województwo

 mazowieckie

Miejscowość

Warszawa

Położenie na mapie Warszawy
Mapa konturowa Warszawy, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Ulica Oszmiańska w Warszawie”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Ulica Oszmiańska w Warszawie”
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Ulica Oszmiańska w Warszawie”
52,26857°N 21,04266°E/52,268570 21,042660

Historia edytuj

 
Ulica Oszmiańska róg Świdnickiej; widoczny budynek XIII Liceum Ogólnokształcącego im. płk. Leopolda Lisa-Kuli

Ulica powstała na przełomie XIX i XX wieku w związku z parcelacją dóbr ziemskich Przedmieście Targówek i Folwark Targówek. Pierwotnie nosiła nazwę Graniczna ze względu na położenie na granicy dwóch posiadłości ziemskich tudzież na granicy Targówka i Nowej Pragi (przed budową nasypu kolejowego)[1][2]. Na początku XX wieku u zbiegu dzisiejszych ulic Witebskiej i Oszmiańskiej powstało przedsiębiorstwo przewozów konnych Antoniego Tyraja. W kwartale arterii: Oszmiańskiej, Witebskiej, Poleskiej i Węgrowskiej znajdował się folwark Bronisławszczyzna należący do Bronisława Iwanowskiego, rozparcelowany przed 1916 rokiem[1].

Obecna nazwa ulicy pochodzi od miejscowości Oszmiana na Białorusi i pojawia się po raz pierwszy na planie Warszawy w 1920 roku[3]. Za nadanie niemal wszystkim okolicznym arteriom nazw nawiązujących do kresowych miejscowości odpowiadał urzędnik Policji Komunalnej Piotr Rothein[1].

Wedle relacji prasowej w 1906 roku było przy Oszmiańskiej 8 drewnianych nieruchomości[2], w 1930 roku – 23. W tym okresie zabudowana była przede wszystkim strona parzysta ulicy, po stronie nieparzystej pod nr 9/11 funkcjonowała Fabryka Wyrobów Drzewnych Stefana Katelsbacha[4][5]. Znaczenie arterii wzrosło po 1933 roku, kiedy ulicą św. Wincentego poprowadzono linię tramwajową do cmentarza Bródnowskiego. Do 1939 roku przy Oszmiańskiej było 26 posesji[6]. Nieparzystą stronę arterii na odcinku Świdnicka – św. Wincentego zajął wzniesiony w 1936 roku pod nr 23/25 budynek szkół powszechnych oraz narożna kamienica (obecnie św. Wincentego 18). W tym okresie ulica została wybrukowana, podłączona do sieci gazowej, wodociągowej i kanalizacyjnej[7].

1 sierpnia 1944 roku po nieudanej próbie opanowania nasypu kolejowego i koszar przy ul. 11 Listopada powstańcy z II Rejonu 6 Obwodu Armii Krajowej zostali wyparci w rejon ulic Rogowskiej i Oszmiańskiej. W czasie osłaniania odwrotu dowódcy zgrupowań, porucznicy Apoloniusz Zbigniew Dobrzyński ps. „Kruk” oraz Czesław Mażek ps. „Rokita”, zostali ranni, a następnie rozstrzelani przy znajdującym się przy ul. św. Wincentego 18 punkcie opatrunkowym (drugi zlokalizowany był w zabudowaniach fabrycznych pod nr 9). Upamiętnia ich symboliczna mogiła wystawiona w miejscu kaźni[8][9].

W latach 1951–1965 w gmachu szkolnym działało XXIX Liceum Ogólnokształcące im. Henryka Sienkiewicza. W czerwcu 1965 roku zostało połączone z XIII Liceum Ogólnokształcącym im. Ludwika Waryńskiego przeniesionym z Nowego Bródna. W 1989 roku patronem szkoły został ponownie płk. Leopold Lis-Kula[10].

 
Tablica pamiątkowa na rogu św. Wincentego i Oszmiańskiej upamiętniająca egzekucję z dnia 1.08.1944 r.

W okresie powojennym rozebrano większość zabudowań po parzystej stronie ulicy[11]. Z przedwojennej zabudowy pierzei ocalała do dziś jedynie kamienica nr 12A w pobliżu ulicy Witebskiej. W dawnej fabryce Katelsbacha uruchomiono drukarnię „Poligrafus”, założoną w 1982 roku[12].

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b c Jerzy Kasprzycki, Korzenie miasta. t. 3 Praga, Warszawa: wyd. Veda, 1998, s. 118–120.
  2. ↑ a b Pożar, „Kurier Warszawski”, nr 208, 1906, dod. por. s. 4.
  3. ↑ Plan Wielkiej Warszawy, Warszawa: Zakład Litograficzny Feliksa Kasprzykiewicza, 1920 [dostęp 2019-08-14].
  4. ↑ Książka Informacyjno-Adresowa Cała Warszawa, Warszawa 1930, Dział IV, s. 69.
  5. ↑ Tajemnicza wieża ledwo stoi [online], www.targowek.info, 21 stycznia 2012 [dostęp 2019-08-12].
  6. ↑ Księga adresowo-gospodarcza miasta stołecznego Warszawy. Cz.3e Spis właścicieli domów w mieście stołecznym Warszawie, Zbrojownia. Wojskowa Biblioteka Cyfrowa, Warszawa 1939, s. 109 [dostęp 2019-08-12].
  7. ↑ Pięć lat rozwoju Pragi 1934–1938, Warszawa 1938, s. 8–12, 18–19.
  8. ↑ Kazimiera Utracka, Na Targówku kamienie mówią. Przewodnik po miejscach walk i pamięci, Warszawa 2008, s. 29, 52–53.
  9. ↑ Lesław Bartelski, Warszawskie Termopile 1944. Praga, Warszawa 2000, s. 95–96.
  10. ↑ Hanna Majewska (red.), XIII Liceum Ogólnokształcące 1928-2008. Szkoła z tradycjami i perspektywami, Warszawa 2008, s. 5–6.
  11. ↑ Tadeusz Motel, Targowek – peryferyjne osiedle Warszawy, „Rocznik Warszawski”, Warszawa 1969, s. 304.
  12. ↑ Poligrafus Jacek Adamiak [online], Baza firm [dostęp 2019-08-12].
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Ulica_Oszmiańska_w_Warszawie&oldid=72667048”