Ural Środkowy (ros. Сре́дний Ура́л) – najniższa część łańcucha górskiego Ural w Rosji. Stanowi fragment umownej granicy między Europą i Azją. Ciągnie się z południkowo, na południe od szczytu Oslanka (1119 m), który należy już do Uralu Północnego, do górnego biegu rzeki Ufa, za którą znajduje się Ural Południowy[1][2][3].

Ural Środkowy
Сре́дний Ура́л
Ilustracja
Szczyt Kaczkanar
Państwo

 Rosja

Obwód

 swierdłowski

Najwyższy szczyt

Sriednij Basieg (993 m)

Długość

400 km

Jednostka dominująca

Ural

Sąsiednie pasma

Ural Północny, Ural Południowy

Położenie na mapie obwodu swierdłowskiego
Mapa konturowa obwodu swierdłowskiego, po lewej nieco na dole znajduje się czarny trójkącik z opisem „Ural Środkowy”
Położenie na mapie Rosji
Mapa konturowa Rosji, po lewej znajduje się czarny trójkącik z opisem „Ural Środkowy”
Ziemia58°00′00″N 59°00′00″E/58,000000 59,000000

Długość tej części Uralu wynosi 400 km, a jej szerokość do 30 km. Administracyjnie znajduje się w obwodzie swierdłowskim i Kraju Permskim[1][2].

Wierzchołek szczytu Azow

Geografia i geologia edytuj

Ural Środkowy składa się w północnej części z równoległych, łagodnych grzbietów o średniej wysokości 200–300 metrów. Południowa część jest wyższa i tu znajdują się najwyższe szczyty Uralu Środkowego: Sriednij Basieg (993 m) i Kaczkanar (883 m)[1][2].

Ural Środkowy zbudowany jest z prekambryjskich i paleozoicznych skał metamorficznych z intruzjami skał magmowych. Na zachodnich zboczach występują piaskowce i wapienie, stąd zjawiska krasowe[1]. Znajduje się tu wiele jaskiń, m.in. Kungurska Jaskinia Lodowa i największa jaskinia krasowa na Uralu – Jaskinia Diwja[4][5].

Klimat edytuj

Średnia temperatura w styczniu to -18 °C, ale są też mrozy dochodzące do -50 °C. Średnia temperatura lipca wynosi +18 °C. Na wschodzie rocznie spada 400–500 mm opadów, na południowym wschodzie do 380 mm, na północy do 700 mm[6].

Przyroda edytuj

Prawie cały Ural Środkowy porośnięty jest lasami. Na południowym wschodzie i południowym zachodzie las zastępuje lasostep. Wynika to z bardziej suchego i cieplejszego klimatu. Dominują lasy iglaste. Najczęściej spotykana jest sosna. W północnej części gór rosną też jodły i świerki[6].

Większość fauny to zwierzęta, które potrafiły przystosować się do przetrwania w lasach iglastych. Są to m.in.: wiewiórka, łasica syberyjska, cietrzew, głuszec, rosomak, kuna i łoś[6]. W południowej części Uralu Środowego znajduje się Rezerwat przyrody „Basiegi”[7] oraz Wisimski Rezerwat Biosfery[8].

Największe miejscowości w pobliżu Uralu Środkowego to: Perm, Jekaterynburg i Niżny Tagił[1].

Przypisy edytuj

  1. a b c d e Wielka Encyklopedia Gór i Alpinizmu, tom 3, Góry Europy, Wydawnictwo STAPIS, Katowice, 2007, ISBN 978-83-60429-04-4.
  2. a b c СРЕДНИЙ УРАЛ • Большая российская энциклопедия - электронная версия [online], bigenc.ru [dostęp 2020-12-03].
  3. Урал [online], geographyofrussia.com [dostęp 2020-12-03].
  4. КУНГУРСКАЯ ПЕЩЕРА • Большая российская энциклопедия - электронная версия [online], bigenc.ru [dostęp 2020-12-03].
  5. ДИВЬЯ ПЕЩЕРА • Большая российская энциклопедия - электронная версия [online], bigenc.ru [dostęp 2020-12-03].
  6. a b c Средний Урал [online], uralsky.info [dostęp 2020-12-03] (ros.).
  7. Главная [online], www.basegi.ru [dostęp 2021-12-26] (ros.).
  8. Висимский государственный природный биосферный заповедник [online], www.visimskiy.ru [dostęp 2022-01-08].