Urocystis anemones
Urocystis anemones (Pers.) G. Winter – gatunek podstawczaków należący do rodziny Urocystidaceae[1]. Grzyb mikroskopijny, pasożyt niektórych roślin z rodziny jaskrowatych (Ranunculaceae), zwłaszcza zawilca gajowego (Anemone nemorosa) i jaskra rozłogowego (Ranunculus repens)[2].
.jpg) Kupki zarodni na liściach zawilca gajowego | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
Urocystis anemones |
| Nazwa systematyczna | |
| Urocystis anemones (Pers.) G. Winter Hedwigia 19: 160 (1880) | |
.jpg)
Systematyka edytuj
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Urocystis, Urocystidaceae, Urocystidales, Incertae sedis, Ustilaginomycetes, Ustilaginomycotina, Basidiomycota, Fungi[1]. Po raz pierwszy zdiagnozował go w 1797 r. Christiaan Hendrik Persoon nadając mu nazwę Uredo anemones. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu H.G. Winter w 1880 r.[1]
- Caeoma pompholygodes Schltdl. 1826
- Caeoma ranunculacearum Schltdl. 1824
- Polycystis anemones (Pers.) Lév. 1847
- Polycystis pompholygodes Lév. 1846
- Tuburcinia anemones (Pers.) Liro 1922
- Tuburcinia anemones (Pers.) Liro 1922 var. anemones
- Uredo anemones Pers. 1797
- Uredo pompholygodes Rabenh. 1844
- Urocystis anemones (Pers.) G. Winter 1880 f. anemones
- Urocystis anemones (Pers.) G. Winter 1880 var. anemones
- Urocystis pompholygodes Rabenh. 1864
- Urocystis pompholygodes Rabenh. ex A.A. Fisch. Waldh. 1867
Morfologia edytuj
Na liściach, ogonkach liściowych i na łodygach porażonych roślin tworzy kupki zarodni w postaci nabrzmiałych pęcherzy, początkowo pomarańczowych, potem w miarę dojrzewania zarodników coraz ciemniejszych – pomarańczowobrązowych i czarnych. Znajdują się one pod skórką rośliny, na liściach na górnej powierzchni. Gdy zarodniki dojrzeją, pęcherze pękają i widoczna staje się czarna masa zarodników. Mają w przybliżeniu kulisty kształt i średnicę 16–37 (średnio 25,6) μm. Każdy z nich składa się z jednej ustilospory, rzadko z dwóch lub trzech, i płonnych komórek. Zazwyczaj na każdy zarodnik przypadają 2 płonne komórki. Mają barwę od żółtawej do brązowej i średnicę 6–16 (średnio 10) μm. Ściany największych z nich są nieco cieńsze od ściany ustilospory. Komórki te łatwo odrywają się od niej. Ustilospory mają kształt kulisty, nieco kanciasty, czasami wydłużony, gładką powierzchnię i średnicę 12–26 (średnio 16,1) μm[2].
Występowanie edytuj
Urocystis anemones jest szeroko rozprzestrzeniony. Występuje w całej Europie (w tym w Anglii i Skandynawii), w Azji poprzez obszary Rosji sięga prawie po jej wschodnie krańce. Występuje także w Japonii, na Cyprze, Kaukazie, w Turkmenistanie, Libii, Ameryce Północnej (Kanada i USA), Środkowej (Kolumbia), w Australii i Nowej Zelandii[2].
Żywicielami są gatunki należące do rodzajów jaskier, pełnik i zawilec (według klasyfikacji The Plant List pełnik i zawilec należą do rodzaju jaskier) i Traurvetteria[2]. W Polsce szczególnie często występuje na zawilcu gajowym[4]. Notowany jest także na zawilcu żółtym (Anemone ranunculoides) i zawilcu wielkokwiatowym (Anemone sylvestris)[5].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2018-02-17] (ang.).
- ↑ a b c d Mycobank. ''Urocystis anemone'' [online] [dostęp 2018-01-18].
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2018-02-17] (ang.).
- ↑ Joanna Marcinkowska: Oznaczanie rodzajów grzybów sensu lato ważnych w fitopatologii. Warszawa: PWRiL, 2012. ISBN 978-83-09-01048-7.
- ↑ Wiesław Mułenko, Tomasz Majewski, Małgorzata Ruszkiewicz-Michalska, A preliminary checklist of micromycetes in Poland. Wstępna lista grzybów mikroskopijnych Polski, Kraków: W. Szafer. Institute of Botany, PAN, 2008, ISBN 978-83-89648-75-4