Jaskier rozłogowy
Jaskier rozłogowy, jaskier rozesłany (Ranunculus repens L.) – gatunek rośliny należący do rodziny jaskrowatych (Ranunculaceae Juss.). Występuje naturalnie w Azji, Europie i Afryce Północnej. Ponadto został zawleczony na Makaronezję, Maskareny, do Ameryki Północnej, Australii i Nowej Zelandii[4]. W Polsce jest pospolity na całym obszarze[5].
Systematyka[1][2] | |||||
Domena | |||||
---|---|---|---|---|---|
Królestwo | |||||
Podkrólestwo | |||||
Nadgromada | |||||
Gromada | |||||
Podgromada | |||||
Nadklasa | |||||
Klasa | |||||
Nadrząd | |||||
Rząd | |||||
Rodzina | |||||
Rodzaj | |||||
Gatunek |
jaskier rozłogowy | ||||
Nazwa systematyczna | |||||
Ranunculus repens L. Sp. pl. 1:554. 1753[3] | |||||
|
Morfologia
edytuj- Pokrój
- Bylina rozłogowa o lekko owłosionych pędach. Dorasta do 10–60 cm wysokości[6].
- Liście
- Są trójdzielne. Mierzą do 2–4,5 cm długości oraz 2–4 cm szerokości. Nasada ma klinowy kształt. Ogonek liściowy jest nagi i dorasta do 7–20 cm długości[6].
- Kwiaty
- Są zebrane w wierzchotki jednoramienne. Pojawiają się na szczytach pędów. Mają żółtą barwę. Dorastają do 15–22 mm średnicy. Mają 5 eliptycznie owalnych działek kielicha, które dorastają do 5–7 mm długości. Mają 5 odwrotnie owalnych płatków o długości 7–10 mm[6].
- Owoce
- Nagie niełupki o odwrotnie jajowatym kształcie i długości 2–3 mm. Tworzą owoc zbiorowy – wieloniełupkę o jajowatym kształcie i dorastającą do 5–7 mm długości[6].
-
Kwiat
-
Liście
-
Pokrój
Biologia i ekologia
edytujBylina, hemikryptofit. Kwiaty przedsłupne[7]. Pręciki dojrzewają stopniowo, poczynając od zewnętrznych. Gdy zaczną dojrzewać pręciki wewnętrzne, ich nitki wydłużają się i wyginają do środka, tak, że ich pyłek wysypuje się na znamiona słupków. Dzięki takim mechanizmom roślina zabezpiecza się z początku przed samozapyleniem, preferując zapylenie krzyżowe, gdyby jednak do niego nie doszło, wówczas zapewnia sobie możliwość samozapylenia. Roślina miododajna, miodniki z zastawkami. Kwitnie od maja do września. Siedlisko: łąki, brzegi rzek, pola. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla O/All. Agropyro-Rumicion crispi[8]. Roślina trująca, w stanie surowym również dla bydła (w sianie traci własności trujące)[7].
Zmienność
edytujW obrębie tego gatunku wyróżniono jedną odmianę[3]:
- Ranunculus repens var. flore-pleno DC.
Ponadto tworzy mieszańce z jaskrem bulwkowym i jaskrem wielokwiatowym[5].
Zastosowanie i uprawa
edytuj- Uprawiany jest ze względu na swój pokrój i ładne kwiaty, które u różnych odmian mogą być pojedyncze lub pełne, np. odmiana `Pleniflorus` ma żółte, pełne kwiaty i wysokość do 60 cm[9]. Nadaje się na rabaty.
- Jest łatwy w uprawie. Rozmnaża się go przez siew nasion (najlepiej zaraz po ich zebraniu), lub przez podział rozrośniętych kęp wiosną lub jesienią[9]. W okresie kwitnienia wskazane jest podlewanie. Najlepiej rośnie na przepuszczalnej i stale wilgotnej glebie, na stanowisku słonecznym lub półcienistym[9].
Przypisy
edytuj- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens , Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-07] (ang.).
- ↑ a b c Ranunculus repens L.. The Plant List. [dostęp 2015-06-03]. (ang.).
- ↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-01-25].
- ↑ a b Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
- ↑ a b c d Ranunculus repens. Plantes & botanique. [dostęp 2015-06-03]. (fr.).
- ↑ a b Olga Seidl, Józef Rostafiński: Przewodnik do oznaczania roślin. Warszawa: PWRiL, 1973.
- ↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
- ↑ a b c Geoffrey Burnie i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134 .
- BioLib: 38405
- EoL: 594867
- EUNIS: 176770
- Flora of China: 200008140
- Flora of North America: 200008140
- FloraWeb: 4768
- GBIF: 3033339
- identyfikator iNaturalist: 48229
- IPNI: 713678-1
- ITIS: 18642
- NCBI: 137665
- Plant Finder: 286092
- identyfikator Plant List (Royal Botanic Gardens, Kew): kew-2526688
- Plants of the World: urn:lsid:ipni.org:names:713678-1
- Tela Botanica: 55340
- identyfikator Tropicos: 27100216
- USDA PLANTS: RARE3
- CoL: 4RHKY