Władysław Filipowiak

Władysław Filipowiak (ur. 29 kwietnia 1926 w Kaczycach[1], zm. 31 marca 2014 w Szczecinie[1]) − polski historyk i archeolog, profesor nauk humanistycznych[2]. W latach 1955–2000 dyrektor Muzeum Narodowego w Szczecinie.

Władysław Filipowiak
Ilustracja
Władysław Filipowiak (ok. 1975)
Data i miejsce urodzenia

29 kwietnia 1926
Kaczyce

Data i miejsce śmierci

31 marca 2014
Szczecin

Dyrektor Muzeum Narodowego w Szczecinie
Okres

od 1955
do 2000

Poprzednik

Natalia Pacanowska-Haltrecht

Następca

Lech Karwowski

Odznaczenia
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Krzyż Zasługi Srebrny Krzyż Zasługi Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego Brązowy Medal „Za zasługi dla obronności kraju” Medal 30-lecia Polski Ludowej Medal Komisji Edukacji Narodowej Medal 40-lecia Polski Ludowej Odznaka Honorowa Gryfa Zachodniopomorskiego
Odznaka honorowa „Za zasługi dla oświaty” Odznaka honorowa „Zasłużony Pracownik Morza” Odznaka „Za opiekę nad zabytkami”

Życiorys

edytuj

W 1950 roku ukończył studia na Wydziale Handlu Zagranicznego Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Szczecinie, następnie w 1953 archeologię na UAM. Doktoryzował się w 1967 roku, habilitował dziesięć lat później. Od 1989 roku profesor.

Od 1951 roku pracował w muzealnictwie. W 1955 roku objął stanowisko dyrektora Muzeum Narodowego w Szczecinie, które sprawował aż do roku 2000, znacząco przyczyniając się do rozbudowy placówki[3]. Założył rocznik Materiały Zachodniopomorskie, którego był redaktorem.

Od 1952 roku z ramienia Instytutu Archeologii i Etnologii PAN kierował wykopaliskami w Wolinie. Zainicjował prowadzone przez Muzeum Narodowe w Szczecinie od 1962 roku badania etnologiczne w Afryce Zachodniej.

W 1973 roku został wykładowcą w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Szczecinie (obecnie Uniwersytet Szczeciński). Prowadził także gościnne wykłady w Bratysławie, Oslo, Lund, Sztokholmie, Kopenhadze, Amsterdamie, Berlinie, Kilonii i Reykjaviku. W 1981 roku jako ekspert UNESCO przebywał w Mongolii.

Był członkiem założycielem Szczecińskiego Towarzystwa Naukowego, członkiem Komisji Narodowej ICOM, Komitetu Nauk Pra- i Protohistorycznych PAN[2] oraz Komisji Nauk Orientalistycznych PAN. Był także członkiem przedstawicielem w Union Internationale des Sciences Préhistoriques et Protohistoriques w Gandawie, był również wieloletnim członkiem International Institute for Conservation of Historic and Artistic Works w Londynie. Przez wiele lat był kierownikiem Pracowni Archeologicznej w Wolinie należącej do Instytutu Archeologii i Etnologii PAN[4].

W 2013 roku został uhonorowany Honorowym Obywatelstwem Gminy Wolin[5]. Zmarł 31 marca 2014 roku. Pochowany został na cmentarzu Centralnym w Szczecinie (kwatera 54)[6].

Jest autorem ponad 200 publikacji (w tym ponad 50 zagranicznych) z zakresu archeologii wczesnośredniowiecznej oraz muzealnictwa dot. obszaru Pomorza Zachodniego, Strefy Bałtyku i Afryki Zachodniej.

Gdy w latach 70. XX, wieku na budynku Klubu 13 Muz umieszczono dziewięć rzeźb przedstawiających głowy znanych ówczesnych szczecinian, wykonanych przez Sławomira Lewińskiego (zastąpiły one wcześniej umieszczone tam rzeźby, zniszczone w czasie wojny), na pierzei od strony ul. Staromłyńskiej umieszczono wizerunek Władysława Filipowiaka, lokalizując go w taki sposób, aby profesor widział swą podobiznę z okna gabinetu dyrektora Muzeum Narodowego[7].

Wybrane publikacje

edytuj
  • Perspektywy rozwoju muzealnictwa na Pomorzu Zachodnim. Muzeum Pomorza Zachodniego, 1958. (pol.).
  • Kamień wczesnośredniowieczny, 1959
  • Wolinianie. Studium osadnicze I. Państwowe Wydaw. Naukowe, 1962. (pol.).
  • Cedynia w czasach Mieszka I. Wydawnictwo Poznaṅskie, 1966. (pol.).
  • Polska nad Bałtykiem przed tysiącem lat. RSW "Prasa", 1967. (pol.).
  • Muzeum Narodowe: Temat marynistyczny w zbiorach polskiej sztuki współczesnej Muzeum Narodowego w Szczecinie. Muzeum Narodowe, 1971. (pol.).
  • Władztwo książąt pomorskich. Krajowa Agencja Wydawnicza, 1976. (pol. • ang.).
  • Étudés archéologiques sur la capitale médievale du Mali, 1979
  • Średniowieczna stolica królestwa Mali-Niani w VI-XVII wieku. Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1981. ISBN 83-04-00783-5. (pol.).
  • Średniowieczna stolica królestwa Mali − Niani w VI-XVII w., 1981
  • Pradzieje Szczecina. Państwowe Wydawn. Nauk., 1983. ISBN 83-01-04343-1. (pol.).
  • Die Häfen und der Schiffbau an der Oder − mündung in 9-12 Jhrd. Untersuchungen, 1983
  • Die Anfänge des Städtewesens in Pommern. Frühgeschichte der europäischen Stadt, 1987
  • Początek żeglugi słowiańskiej u ujścia Odry. Studia nad etnogenezą Słowian, 1988
  • Göttingen, 1989
  • Wolin − Jomsborg, en Vikingetids − Handelsby i Polen, 1991
  • Z najstarszych dziejów Odry jako szlaku komunikacyjnego i handlowego, 1992
  • Ochrona morskiego i rzecznego dziedzictwa kulturowego w Polsce. Muzeum Narodowe, 1997. ISBN 83-86136-04-9. (pol.).

Medale i odznaczenia

edytuj

Za wybitne zasługi w nauce, kulturze i ochronie dziedzictwa narodowego był wielokrotnie nagradzany i honorowany odznaczeniami państwowymi, regionalnymi oraz branżowymi.

Przypisy

edytuj
  1. a b Zmarł profesor Władysław Filipowiak, Honorowy Obywatel Gminy Wolin. [dostęp 2014-03-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-04-07)].
  2. a b Prof. dr hab. Władysław Filipowiak, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2022-09-02].
  3. Pomerania Nostra dla prof. Filipowiaka. naszemiasto.stetinum.pl, 6 listopada 2009. [dostęp 2010-06-03].
  4. Błażej Stanisławski, Władysław Filipowiak: Wolin wczesnośredniowieczny. Fundacja na Rzecz Nauki Polskiej, 2013. ISBN 83-7436-312-6. (pol.).
  5. Przyznanie Władysławowi Filipowiakowi honorowego obywatelstwa. [dostęp 2013-10-29].
  6. – Miejsce spoczynku Władysława Filipowiaka
  7. Ewa Podgajna: Dziewięć głów 13 Muz. W: Z archiwum Sz. Szlakiem szczecińskich historii niezwykłych.. Poznań: Dom Wydawniczy REBIS, 2005, s. 226-228. ISBN 83-7301-788-7.

Bibliografia

edytuj