Wikipedia

Władysław Kolbuszowski

Władysław Kolbuszowski[a] herbu Korab (ur. 5 lutego 1896 we Lwowie, zm. 4 listopada 1918 tamże) – podchorąży Legionów Polskich i piechoty Wojska Polskiego.

Władysław Kolbuszowski
Ilustracja
podchorąży podchorąży
Data i miejsce urodzenia

5 lutego 1896
Lwów

Data i miejsce śmierci

4 listopada 1918
Lwów

Przebieg służby
Siły zbrojne

Armia Austro-Węgier
Wojsko Polskie

Jednostki

Legiony Polskie

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa,
wojna polsko-ukraińska (obrona Lwowa)

Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Niepodległości
Multimedia w Wikimedia Commons
Tablica upamiętniająca poległych uczniów IV Gimnazjum we Lwowie

Życiorys edytuj

Urodził się 5 lutego 1896 we Lwowie[1][2][3]. Był synem Edmunda (1865-1919, dziennikarz) i Zofii (córka dziennikarza i literata Mieczysława Chamskiego-Dzikowskiego) oraz bratem Marii[3]. Kształcił się w C. K. IV Gimnazjum we Lwowie, gdzie w 1914 ukończył VIII klasę i zdał egzamin dojrzałości[1][4][2]. Po maturze miał podjąć studia filozoficzne[1].

Po wybuchu I wojny światowej w 1914 był oddziale Franciszka Sikorskiego[3]. Był podchorążym Legionów Polskich[2][5]. Działał w Polskiej Organizacji Wojskowej[6]. U kresu wojny w stopniu chorążego (wzgl. aspiranta oficerskiego[7][8]) brał udział w obronie Lwowa podczas wojny polsko-ukraińskiej[9][6][10]. 1 listopada 1918 zgłosił się do załogi Szkoły Sienkiewicza, jako nieliczny mając przy sobie broń w postaci granatów ręcznych[11]. Był w grupie Polaków, którzy 2 listopada zajęli główny dworzec kolejowy[12], służąc w plutonie ppor. Włodzimierza Jankowskiego[13]. Po opanowaniu dworca zaniósł do redakcji „Gazety Porannej” telegramy o treści wojskowej i politycznej[14]. Pozostał na dworcu, mając za zadanie dokonywanie obchodów placówek obronnych i kontrolować zachowanie przez nich czujności[15][16][17]. Bronił dolnego obszaru głównego dworca kolejowego[12][9][18], obsługiwał wówczas karabin maszynowy[10]. W dniu 3 listopada około godz. 23 od strony zachodniej nadszedł atak na dworzec przeważających sił nieprzyjacielskich[10][19]. Po wywołaniu strzelaniny i chaosu – według relacji Juliana Hermanowskiego – Kolbuszowski otworzył przeszklone drzwi wahadłowe, pomiędzy wejściem a westybulem, wołając „Kto strzela?” i rzucając granat w stronę zgromadzonej w poczekalni grupy „Heimkehrerów” (przeważnie narodowości rosyjskiej[20]), od której padały strzały[21][10]. Tuż po tym został śmiertelnie trafiony strzałem z karabinu[22][23][6][7][12]. Zmarł ma dworcu 4 listopada 1918[18][24][7][12][8][2].

Upamiętnienie edytuj

W latach 20. w westybulu gmachu IV Państwowego Gimnazjum im. Jana Długosza we Lwowie została ustanowiona tablica upamiętniająca uczniów szkoły poległych w walkach w obronie Lwowa i Kresów, a wśród wymienionych na niej był Władysław Kolbuszowski[25].

Uchwałą Rady Miasta Lwowa z listopada 1938 jednej z ulic we Lwowie nadano imię Władysława Korab-Kolbuszowskiego[26].

Odznaczenia edytuj

Uwagi edytuj

  1. ↑ Formę nazwiska „Kolbuszowski” podały: sprawozdania IV Gimnazjum, uczestnicy obrony Lwowa w swoich relacjach wydanych w 1993, Jan Gella w publikacji Ruski miesiąc, Henryk Smotrecki w Zarysie historji wojennej 39-go pułku strzelców lwowskich, Jan Rogowski, Słownik Legionistów Polskich 1914-1918. W niektórych źródłach (Lista strat..., Witold Hupert w książce Walka o Lwów) wskazano formę nazwiska „Kolbuszewski”. Ponadto Czesław Mączyński w swoim dziele pt. Boje Lwowskie w pierwszej części podał „Kolbuszewski”, a w drugiej „Kolbuszowski”.

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b c Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum IV. we Lwowie za rok szkolny 1914. Lwów: 1914, s. 80, 90.
  2. ↑ a b c d Zakład wśród wydarzeń bieżących. W: Sprawozdanie Dyrekcyi Gimnazyum IV. we Lwowie za rok szkolny 1918/19. Lwów: 1914, s. 12.
  3. ↑ a b c Wykaz Legionistów Polskich 1914–1918. Władysław Kolbuszowski. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 2019-12-12].
  4. ↑ Władysław Kucharski: Przegląd historyczny 50-lecia Gimnazjum IV im. Jana Długosza we Lwowie. Ósmacy i abiturienci. W: Władysław Kucharski (red.): Księga pamiątkowa 50-lecia Gimnazjum im. Jana Długosza we Lwowie. Lwów: 1928, s. 111.
  5. ↑ Zygmuntowicz. Mój udział ↓, s. 609.
  6. ↑ a b c Czesław Mączyński: Boje lwowskie. Cz. 1. Oswobodzenie Lwowa (1-24 listopada 1918 roku). T. I. Warszawa: 1921, s. 142.
  7. ↑ a b c Czesław Mączyński: Boje lwowskie. Cz. 2. Oswobodzenie Lwowa (1-24 listopada 1918 roku). T. II. Warszawa: 1921, s. 47.
  8. ↑ a b Schramm. Na dworcu ↓, s. 364.
  9. ↑ a b Jan Gella: Ruski miesiąc 1/XI-22/XI 1918. Ilustrowany opis walk listopadowych we Lwowie z 2 mapami. Lwów: ok. 1919, s. 43, 144-145.
  10. ↑ a b c d Nittman. Walki o Lwów ↓, s. 264.
  11. ↑ Zygmuntowicz. Mój udział ↓, s. 608.
  12. ↑ a b c d Jan Rogowski: Listopad 1918 r. we Lwowie. W: W szesnastą rocznicę. Lwów: Towarzystwo Straży Mogił Polskich Bohaterów we Lwowie, 1934, s. 22.
  13. ↑ Zygmuntowicz. Mój udział ↓, s. 609, 610.
  14. ↑ Zygmuntowicz. Mój udział ↓, s. 611.
  15. ↑ Nittman. Walki o Lwów ↓, s. 262.
  16. ↑ Schramm. Na dworcu ↓, s. 358.
  17. ↑ Zygmuntowicz. Mój udział ↓, s. 613.
  18. ↑ a b Witold Hupert: Walka o Lwów (od 1 listopada 1918 do 1 maja 1919 roku). Warszawa: 1933, s. 30.
  19. ↑ Zygmuntowicz. Mój udział ↓, s. 614.
  20. ↑ Zygmuntowicz. Mój udział ↓, s. 610.
  21. ↑ Zygmuntowicz. Mój udział ↓, s. 615.
  22. ↑ Zygmuntowicz. Mój udział ↓, s. 615, 617.
  23. ↑ Nittman. Walki o Lwów ↓, s. 269, 270.
  24. ↑ Lista strat Wojska Polskiego. Polegli i zmarli w wojnach 1918-1920. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1934, s. 375.
  25. ↑ Władysław Kucharski: Przegląd historyczny 50-lecia Gimnazjum IV im. Jana Długosza we Lwowie. W: Władysław Kucharski (red.): Księga pamiątkowa 50-lecia Gimnazjum im. Jana Długosza we Lwowie. Lwów: 1928, s. 35.
  26. ↑ Symboliczne nadanie nazw związanych z Obroną Lwowa szeregowi ulic we Lwowie. „Gazeta Lwowska”. Nr 265, s. 2, 22 listopada 1938. 
  27. ↑ Henryk Smotrecki: Zarys historji wojennej 39-go pułku strzelców lwowskich. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1929, s. 26, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
  28. ↑ Dekoracja Orderem „Virtuti Militari”. „Gazeta Lwowska”. Nr 87, s. 4, 17 kwietnia 1921. 
  29. ↑ M.P. z 1933 r. nr 255, poz. 273.

Bibliografia edytuj

  • Tadeusz Michał Nittman: Walki o Lwów. W: Jarosław Waniorek (red.): Obrona Lwowa. 1-22 listopada 1918. Tom 2. Źródła do dziejów walk o Lwów i województwa południowo-wschodnie 1918-1920. Relacje uczestników. Warszawa: 1993, s. 274. ISBN 83-85218-56-4.
  • Jan Schramm: Na dworcu głównym. W: Jarosław Waniorek (red.): Obrona Lwowa. 1-22 listopada 1918. Tom 2. Źródła do dziejów walk o Lwów i województwa południowo-wschodnie 1918-1920. Relacje uczestników. Warszawa: 1993, s. 274. ISBN 83-85218-56-4.
  • Zygmunt Zygmuntowicz: Mój udział w akcji POW i w zajęciu głównego dworca. W: Jarosław Waniorek (red.): Obrona Lwowa. 1-22 listopada 1918. Tom 2. Źródła do dziejów walk o Lwów i województwa południowo-wschodnie 1918-1920. Relacje uczestników. Warszawa: 1993, s. 274. ISBN 83-85218-56-4.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Władysław_Kolbuszowski&oldid=71730952”