Władysław Sikorski (1889–1977)
Władysław Sikorski[a] (ur. 10 czerwca 1889 w maj. Tiusz, zm. 25 lutego 1977 w Warszawie) – podpułkownik piechoty Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari.
.jpg)
| |
 podpułkownik piechoty
| |
| Data i miejsce urodzenia |
10 czerwca 1889 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
25 lutego 1977 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1909–1910, 1914–1922, 1939–1946 |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki | |
| Stanowiska |
szef wydziału |
| Główne wojny i bitwy |
I wojna światowa |
_podpis.jpg)
| |
| Odznaczenia | |
   
| |
Życiorys edytuj
Urodził się 10 czerwca 1889 w majątku Tiusz, w ówczesnym powiecie krasnoufimskim guberni permskiej, w rodzinie Norberta i Elżbiety z Serafinowiczów[3][4]. Był wnukiem zesłańca za udział w powstaniu 1863[5]. W 1910 ukończył szkołę techniczną budowy maszyn w Kungurze[6]. W międzyczasie (od 1 września 1909 do 1 sierpnia 1910) odbył służbę wojskową w rosyjskim 194 pułku piechoty, awansując na kaprala[7]. W październiku 1910 został mianowany chorążym rezerwy[7]. W sierpniu 1911 został zatrudniony w firmie Koziełł-Poklewski, w kopalniach azbestu na Uralu na stanowisku kierownika ruchu działu technicznego kopalń[5].
1 sierpnia 1914 został zmobilizowany do armii rosyjskiej[8]. W szeregach 9 pułku strzelców kaukaskich (ros. 9-й Кавказский стрелковый полк) walczył przeciwko Turkom na froncie kaukaskim[5]. 3 stycznia 1915 został ranny pod wsią Saurmek w Kaukazie Południowym[6][9]. W kwietniu tego roku wrócił do pułku i dowodził kompanią, a później batalionem w walkach przeciwko Niemcom[5]. Awansował na podporucznika[7]. 1 sierpnia 1915 został przydzielony do 3 Kaukaskiej Dywizji Strzelców (ros. 3-я Кавказская стрелковая дивизия) na stanowisko adiutanta sztabu. W 1916 awansował na porucznika[7]. Później (do 8 grudnia 1917) pełnił obowiązki kierownika obrony gazowej dywizji[5]. Następnie wrócił na Ural i objął stanowisko dyrektora huty szkła w Ertarce[10].
W sierpniu 1918 jako ochotnik wstąpił do 1 pułku strzelców polskich im. Tadeusza Kościuszki, który organizował się w Ufie[5][11]. W październiku tego roku wyruszył na front ufimski, gdzie walczył przeciwko bolszewikom[5]. 23 maja 1922 były dowódca 5 Dywizji Strzelców Polskich pułkownik Kazimierz Rumsza we wniosku na odznaczenie Orderem Virtuti Militari napisał:
major Władysław Sikorski od dnia 21 października 1918 do 1 lutego 1919 pełnił obowiązki szefa sztabu oddziału polskiego na froncie ufimskim. Oddział ten na froncie stoczył wiele zwycięskich walk, chlubnie znanych – zwycięstwa te oddział zawdzięczał zdolnościom, tak organizacyjnym, jak i taktycznym swego szefa sztabu mjr. Sikorskiego. Mjr Sikorski brał osobiście udział we wszystkich bojach, gdzie niejednokrotnie okazywał wiele męstwa i odwagi – na przykład: w nocnym boju z 15 na 16 listopada 1918 w miasteczku Bajraki[b], kiedy wśród oddziału polskiego powstała panika i część oddziału rzuciła się w popłochu do ucieczki, strzelając do swoich, mjr Sikorski zawdzięczając swojej odwadze i zimnej krwi, stanął na czele plutonu kulomiotów, ogniem skierowanym przeciwko bolszewikom wstrzymał atak tych ostatnich, i swoim spokojnym zachowaniem się i przytomnością umysłu, powstrzymał żołnierzy od ucieczki, zorganizował ich, poprowadził ich do nocnego boju na ulicach miasta, który to bój zadecydował o całkowitym zwycięstwie naszym i rozbiciu bolszewików pod Bajrakami, gdzie jako zdobycz w ręce oddziału polskiego dostało się około 30 kulomiotów i wielkie tabory bolszewickie[13].
W lutym 1919 awansował na kapitana[14]. W maju tego roku został przydzielony do sztabu 5 Dywizji Strzelców Polskich na stanowisko szefa II Biura[5]. 2 września 1919 awansował na majora[14]. 10 stycznia 1920, po kapitulacji dywizji na stacji kolejowej Klukwiennaja, dostał się do niewoli bolszewickiej, w której był „maltretowany w najokrutniejszy sposób”[5].
W październiku 1921, po uwolnieniu z niewoli, przyjechał do Polski, został przyjęty do Wojska Polskiego i wcielony do 82 pułku piechoty[5]. 10 lutego 1922, na własną prośbę, został przeniesiony do rezerwy[5][14]. 8 stycznia 1924 został zatwierdzony w stopniu majora ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 i 163. lokatą w korpusie oficerów rezerwy piechoty[15][16]. Posiadał przydział w rezerwie do 82 pp w Brześciu nad Bugiem[17][18][19].
Po zwolnieniu ze służby wojskowej został zatrudniony w Gazowni Miejskiej w Łodzi na stanowisku inspektora Wydziału Sieci Rur Gazowych[6]. Na tym stanowisku pracował do 1939[20]. Mieszkał w Łodzi przy al. 1 Maja 34 m. 7[10]. Obowiązki zawodowe łączył z działalnością społeczną w Związku Oficerów Rezerwy (członek zarządu okręgu), Związku Hallerczyków (prezes chorągwi) oraz Lidze Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej (instruktor obrony gazowej II kategorii)[21]. W 1934, jako oficer rezerwy pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Łódź Miasto II. Posiadał przydział do Oficerskiej Kadry Okręgowej Nr IV. Był wówczas w grupie oficerów „powyżej 40 roku życia”[22].
We wrześniu 1939 został wyreklamowany od służby wojskowej, a następnie ewakuowany przez Rumunię do Francji[20]. 11 października 1939 został przyjęty do Wojska Polskiego we Francji i skierowany do Obozu Coëtquidan na stanowisko zastępcy komendanta obozu[23]. 3 maja 1940 awansował na podpułkownika[14]. 21 czerwca 1940 ewakuował się do Wielkiej Brytanii[14]. Od 26 czerwca 1940 do 19 sierpnia 1941 był polskim komendantem miasta Glasgow, a następnie zastępcą komendanta Kwatery Głównej w Londynie[14]. 14 kwietnia 1942 został wyznaczony na stanowisko szefa Wydziału Rodzin Wojskowych[14]. Od 2 października 1945 do 15 lutego 1946 pozostawał w rezerwie personalnej oficerów[14].
21 lutego 1946 wrócił do kraju[24]. Zmarł 25 lutego 1977 w Warszawie i został pochowany na Cmentarzu Komunalnym Północnym w Warszawie (kwatera W-X-4-14-9)[25][26].
W czerwcu 1928 ożenił się z Haliną z Nowickich (1891–1977), z którą miał dwie córki: Bognę (ur. 1929), po mężu Wierucką i Rosławę (1931–2021), po mężu Dowgird, dyrektorkę Centralnego Ośrodka Metodyki Upowszechniania Kultury w Warszawie[27][4][25][28]. Ponadto sprawował opiekę nad pasierbicą Haliną Marią Zarembą (ur. 1920)[27][29].
Ordery i odznaczenia edytuj
- Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 7376[30] – 22 czerwca 1922[31][32][33]
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 – 1929[21][34]
- Order Świętego Stanisława 2 stopnia z mieczami i kokardą – 1 grudnia 1916[9]
- Order Świętej Anny 3 stopnia z mieczami i kokardą – 13 października 1916[9]
- Order Świętego Stanisława 3 stopnia z mieczami i kokardą – 19 stycznia 1916[9]
- Order Świętej Anny 4 stopnia z napisem „Za odwagę” – 5 grudnia 1915[9]
Uwagi edytuj
- ↑ W ewidencji Wojska Polskiego figurował jako „Władysław I Sikorski”, w celu odróżnienia od innego oficera noszącego to samo imię i nazwisko, a mianowicie Władysława II Sikorskiego (ur. 25 czerwca 1896)[1]. Natomiast generał dywizji Władysław Sikorski figurował jako „Władysław Eugeniusz Sikorski”[2].
- ↑ Według Franciszka Dindorf-Ankowicza Bajraki były „olbrzymią wsią tatarską”[12].
Przypisy edytuj
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 349, 362, 444, 469.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 119, 1832.
- ↑ Kolekcja ↓, s. 1.
- ↑ a b Kolekcja 2 ↓, s. 2, 6.
- ↑ a b c d e f g h i j k Kolekcja ↓, s. 4.
- ↑ a b c Kolekcja ↓, s. 2, 4.
- ↑ a b c d Kolekcja 2 ↓, s. 3.
- ↑ Kolekcja ↓, s. 3, 4.
- ↑ a b c d e Памяти героев Великой войны 1914–1918 : Поиск героев войны : Сикорский Владислав. Управление Министерства обороны Российской Федерации по увековечению памяти погибших при защите Отечества. [dostęp 2023-09-08]. (ros.).
- ↑ a b Kolekcja ↓, s. 1, 4.
- ↑ Dindorf-Ankowicz 1929 ↓, s. 5.
- ↑ Dindorf-Ankowicz 1929 ↓, s. 10.
- ↑ Kolekcja ↓, s. 6.
- ↑ a b c d e f g h Kolekcja 2 ↓, s. 5.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 469.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 411.
- ↑ Spis oficerów rezerwy 1922 ↓, s. 260.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 362.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 315.
- ↑ a b Kolekcja 2 ↓, s. 6.
- ↑ a b Kolekcja ↓, s. 3.
- ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 7, 897.
- ↑ Kolekcja 2 ↓, s. 4, 5.
- ↑ Kolekcja 2 ↓, s. 3, 5, 6.
- ↑ a b Marek Jerzy Minakowski: Władysław Sikorski h. Kopaszyna. [w:] Wielka genealogia Minakowskiego (Wielcy.pl) [on-line]. Dr Minakowski Publikacje Elektroniczne. [dostęp 2023-09-08].
- ↑ Wyszukiwarka cmentarna --- Warszawskie cmentarze [online], cmentarzekomunalne.com.pl [dostęp 2023-09-22].
- ↑ a b Kolekcja ↓, s. 2.
- ↑ Rosława Dowgird : nekrolog. Gazeta Wyborcza. [dostęp 2023-09-08]..
- ↑ Marek Jerzy Minakowski: Halina Maria Zaremba h. wł.. [w:] Wielka genealogia Minakowskiego (Wielcy.pl) [on-line]. Dr Minakowski Publikacje Elektroniczne. [dostęp 2023-09-08].
- ↑ Kolekcja ↓, s. 1, 5.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 27 z 19 sierpnia 1922, s. 614, tu numer krzyża „7776”.
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-09-08]..
- ↑ Dindorf-Ankowicz 1929 ↓, s. 47.
- ↑ Kolekcja 2 ↓, s. 2.
Bibliografia edytuj
- Sikorski Władysław. [w:] Kolekcja Orderu Wojennego Virtuti Militari, sygn. I.482.74-6991 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-09-08].
- Sikorski Władysław. [w:] Kolekcja akt żołnierzy zarejestrowanych w rejonowych komendach uzupełnień, sygn. II.56.7669 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-09-08].
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2022-01-19].
- Alfabetyczny spis oficerów rezerwy. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922-05-01.
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, 1934.
- Franciszek Dindorf-Ankowicz: Zarys historji wojennej 82-go syberyjskiego pułku piechoty. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1929, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.