Walerian Żak

major pilot Wojska Polskiego

Walerian Żak (ur. 14 kwietnia 1911 w Bóbrce Kańczuckiej, zm. 13 marca 1969 w Surbiton) – major pilot Wojska Polskiego, podpułkownik (ang. Wing Commander) Królewskich Sił Powietrznych, kawaler Krzyża Srebrnego Orderu Wojennego Virtuti Militari.

Walerian Żak
2 zwycięstwa
major pilot major pilot
Data i miejsce urodzenia

14 kwietnia 1911
Bóbrka Kańczucka

Data i miejsce śmierci

13 marca 1969
Surbiton

Przebieg służby
Lata służby

1934–1947

Siły zbrojne

Wojsko Polskie
Polskie Siły Zbrojne

Formacja

Lotnictwo Wojska Polskiego
Armée de l’air
RAF

Jednostki

112 eskadra myśliwska
dywizjon 303
dywizjon 308
3 Polskie Skrzydło Myśliwskie

Stanowiska

dowódca eskadry,
dowódca dywizjonu,
dowódca skrzydła

Główne wojny i bitwy

II wojna światowa

Odznaczenia
Odznaka honorowa za Rany i Kontuzje
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Walecznych (1920–1941, dwukrotnie) Medal Lotniczy (czterokrotnie) Krzyż Wybitnej Służby Lotniczej (Wielka Brytania)

Życiorys

edytuj

Absolwent Szkoły Podchorążych Lotnictwa w Dęblinie (VIII promocja)[1]. 4 sierpnia 1934 roku Prezydent RP Ignacy Mościcki mianował go podporucznikiem ze starszeństwem z dniem 15 sierpnia 1934 roku i 26. lokatą w korpusie oficerów aeronautyki, a Minister Spraw Wojskowych wcielił do 6 pułku lotniczego we Lwowie[2]. Później latał w 112 eskadrze myśliwskiej. Na stopień porucznika został awansowany ze starszeństwem z dniem 19 marca 1938 i 59. lokatą w korpusie oficerów lotnictwa, grupa liniowa[3]. W marcu 1939 był instruktorem pilotażu w Szkole Pilotażu w Grudziądzu[4].

Podczas kampanii wrześniowej latał w „grupie dęblińskiej”. Przez Rumunię przedostał się do Francji. Początkowo instruktor, później pilot w składzie Esk. „Koolhoven”. Po upadku Francji przedostał się do Wielkiej Brytanii (numer służbowy P1390).

Skierowany do dywizjonu 303 w sierpniu 1940 roku. Ranny podczas walki 27 września 1940 roku. Po odpoczynku, 9 lipca 1941 skierowany do dywizjonu 303 na dowódcę eskadry. Po odbyciu kolejnej tury lotów bojowych skierowany jako instruktor do 58. OTU. W kwietniu 1942 ponownie skierowany do dywizjonu 303. Od 7 maja 1942 do 19 maja 1942 dowódca dywizjonu 303. Od 25 maja 1942 do 11 lutego 1943 dowódca dywizjonu 308. Oficer łącznikowy w 12. Grupie Myśliwskiej. Od czerwca dowódca 3. Polskiego Skrzydła Myśliwskiego. Wojnę zakończył jako słuchacz VI Kursu Wyższej Szkoły Lotniczej. Zdemobilizowany w 1947 roku, pozostał w Wielkiej Brytanii. Zmarł 13 marca 1969 roku w Surbiton, został pochowany na cmentarzu w Nortwood Middlesex[5].

Zwycięstwa powietrzne

edytuj

Na liście Bajana figuruje na 129. pozycji z 2 pewnymi, 1 prawdopodobnym i 2 uszkodzonymi samolotami.

Zestrzelenia pewne:

  • Do-215 – 15 września 1940 (pilotował Hurricane'a L2099)
  • 1/8 Do-215 – 18 września 1940 (pilotował Hurricane'a L2099)[6]
  • He-111 – 26 września 1940 (pilotował Hurricane'a V7289)
  • He-111 – 27 września 1940 (pilotował Hurricane'a V7289)

Uszkodzenia:

  • He-111 – 26 września 1940 (pilotował Hurricane'a V7289)
  • ?

Awanse

edytuj
  • kapitan – 1 marca 1942
  • major – w czasie służby w dowództwie 12 grupy myśliwskiej

Ordery i odznaczenia

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. VIII promocja
  2. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 12 z 15 sierpnia 1934 roku, s. 215, 224.
  3. Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 217.
  4. Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 476.
  5. Krzystek 2012 ↓, s. 646.
  6. R. King, str. 415 - nie uznane przez komisję Bajana

Bibliografia

edytuj

Linki zewnętrzne

edytuj