Wasil Bykau

białoruski pisarz

Wasil Uładzimirawicz Bykau (biał. Васіль Уладзіміравіч Быкаў, ros. Василь Владимирович Быков, Wasil Władimirowicz Bykow; ur. 19 czerwca 1924 w Byczkach(inne języki), zm. 22 czerwca 2003 w Mińsku) – białoruski pisarz, uważany za jednego z najwybitniejszych pisarzy współczesnej literatury białoruskiej, choć wiele jego utworów ukazywało się równolegle także w wersji rosyjskiej. Bykau był kandydatem do literackiej Nagrody Nobla. Przekładał na język białoruski twórczość m.in. Adama Mickiewicza oraz Karola Wojtyły.

Wasil Bykau
Васіль Быкаў
Ilustracja
Wasil Bykau w Rumunii, 1944
Imię i nazwisko

Wasil Uładzimierawicz Bykau

Data i miejsce urodzenia

19 czerwca 1924
Byczki(inne języki)

Data i miejsce śmierci

22 czerwca 2003
Mińsk

Narodowość

białoruska

Język

białoruski, rosyjski

Dziedzina sztuki

literatura

Epoka

powieść, opowiadanie, publicystyka, esej

Ważne dzieła
  • Trzecia rakieta
  • Pójść i nie wrócić
  • Ballada alpejska
  • Sotnikow
  • Ściana
  • Krzyk żurawi
  • Obelisk
Faksymile
Podpis Wasila Bykawa wykonany pięć dni przed śmiercią, 17 czerwca 2003 r.
Odznaczenia
Złota Gwiazda Bohatera Pracy Socjalistycznej Nagroda Leninowska Nagroda Państwowa ZSRR
Order Lenina Order Wojny Ojczyźnianej I klasy Order Czerwonego Sztandaru Pracy Order Czerwonej Gwiazdy Order Przyjaźni Narodów Medal „Za Zwycięstwo nad Niemcami w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941-1945” Medal jubileuszowy „Dwudziestolecia zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945” Medal jubileuszowy „Trzydziestolecia zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945” Medal jubileuszowy „Czterdziestolecia zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945”
Strona internetowa

Życiorys

edytuj

Wasil Bykau urodził się w 1924 we wsi Byczki(inne języki), niedaleko Witebska. Po ataku Niemiec na ZSRR w 1941, mając siedemnaście lat zaciągnął się jako ochotnik do Armii Czerwonej. Po wojnie pracował jako dziennikarz w czasopiśmie Grodzieńska Prawda. Zadebiutował w 1960 tomem opowiadań Krzyk żurawi. Następnie wydał szereg powieści, które szybko zdobyły rozgłos i popularność, także dzięki filmom, kręconym na ich podstawie. Jest autorem m.in. powieści Trzecia rakieta (1961), Ballada alpejska (1964), Sotnikow (1970), Obelisk (1971), Pójść i nie wrócić (1978), większość z nich ukazała się w przekładzie na język polski. W latach 1972–1978 pełnił funkcję sekretarza grodzieńskiego oddziału Związku Pisarzy Białoruskich.

Bykau aktywnie angażował się w politykę, czasem silnie sprzeciwiając się oficjalnej linii władz. W 1968 protestował np. wobec okupacji Czechosłowacji, a w 1980 – przeciwko wojnie w Afganistanie. Po upadku komunizmu brał udział w życiu politycznym niepodległej Białorusi, zakładając m.in. Białoruski Komitet Helsiński. W 1996 roku został redaktorem naczelnym miesięcznika „Mastackaja Literatura”. W latach 1990–1999 sprawował funkcję prezesa białoruskiego PEN Clubu. Po objęciu władzy przez Alaksandra Łukaszenkę ze względu na swą twórczość stał się na Białorusi persona non grata, wobec czego w 1997 udał się na emigrację, najpierw do Finlandii, a potem do Niemiec. Na Białoruś wrócił krótko przed swoją śmiercią w 2003.

Główną tematyką jego dzieł jest okres wojny niemiecko-radzieckiej (na obszarze byłego ZSRR nazywanej wielką wojną ojczyźnianą), którą opisywał, posługując się metodą realistyczną, czasem nawet bliską naturalizmowi. Postacie jego powieści, zwykle żołnierze bądź partyzanci, przedstawiani są bez patosu i monumentalizmu, typowego dla utworów pisanych zaraz po zakończeniu wojny. W 1997 ukazał się tom bardzo krytycznych wobec nowej władzy opowiadań pt. Ściana (pol. przekład ukazał się w 1999). Negatywne stanowisko Łukaszenki wobec Bykawa, który został oskarżony o „rusofobię i nacjonalizm”, było bezpośrednią przyczyną emigracji pisarza na Zachód.

Twórczość

edytuj

Powieści

edytuj
  • Żurawi krzyk (Жураўліны крык) – 1960
  • Trzecia rakieta (Трэцяя ракета) – 1962
  • Pułapka (Западня) – 1962
  • Alpejska ballada (Альпійская балада) – 1964
  • Jedna noc (Адна ноч) – 1965
  • Zmarłych nie boli (Мёртвым не больно) – 1965
  • Obelisk (Абеліск) – 1971
  • Doczekać do świtu (Дажыць да світання) – 1973
  • Wilcza zgraja (Воўчая зграя) – 1974
  • Jego batalion (Яго батальён) – 1975
  • Pójść i nie wrócić (Пайсці і не вярнуцца) – 1978
  • Zły znak (Знак бяды) – 1983
  • Sotnikow (Сотников) – 1987
  • We mgle (У тумане) – 1989
  • Mróz (Стужа) – 1991
  • Ściana (Сьцяна) – 1997
  • Wilcza jama (Ваўчыная яма) – 1999
  • Bagno (Балота) – 2001
  • Długa droga do domu (Доўгая дарога да дому) – 2003

Opowiadania

edytuj
  • Blindaż (Бліндаж) – 1987/2006 – zbiór opowiadań

Odznaczenia i nagrody

edytuj

I medale.

Bibliografia

edytuj

Linki zewnętrzne

edytuj